این بیماری ویروسی -كه دستگاه ایمنی بدن را مختل می كند و به تدریج توان مقابله با بیماری ها را از آن می گیرد- (Acquired Immuno Deficiency Syndrome) AIDS سندروم نقص ایمنی اكتسابی و عامل آن HIV (deficiency Virus Human Immuno) ویروس نقص ایمنی انسانی ، نام گرفت .
بیماری در امریكای شمالی و اروپای غربی به طور نسبی مهار شد ولی با گسترش به افریقا ، امریكای جنوبی و آسیا ابعادی فاجعه آمیز یافت به طوری كه در حال حاضر ایدز ، رتبه اول مرگ ومیر در جهان و رتبه چهارم مرگ و میر در آفریقا را داراست و تاكنون 70-65 میلیون نفر به آن مبتلا شده اند و 25 میلیون نفر در گذشته اند .
اولین مورد ابتلا به ایدز در ایران در سال 1366 یك كودك 6 ساله مبتلا به هموفیلی بود كه فاكتورهای انعقادی آلوده به او تزریق شده بود . در حال حاضر 11 مورد HIV+ ثبت شده است و تعداد كل افراد HIV+ نزدیك به 100000 نفر برآورد می شود . رشد بیماری نگران كننده است به طوری كه تعداد موارد ثبت شده طی دو سال گذشته دو برابر شده است .
ایدز فقط بیماران و نزدیكان آنان را درگیر نمی كند ،آثار اقتصادی و اجتماعی آن ( تحمیل هزینه های سنگین به سیستم های بهداشتی ـ درمانی ، از دست رفتن نیروی كار به علت ناتوانی و مرگ در نتیجه فقیرتر شدن كشورهای فقیر ، افزایش كودكان بی سرپرست و افراد بی خانمان و .... ) همه بخشهای جامعه را درگیر می كند در عین حال كه هیچ قشری از جامعه از خطر ابتلا مصون نیست .
ایدز در بسترفقر و نابرابریهای اجتماعی از جمله تبعیض و خشونت علیه زنان و كودكان و به حاشیه راندن گروههای اجتماعی خاص رشد می كند. مبارزه با آن، جدا از مبارزه با زمینه های گسترش آن نیست و جز با مشاركت گسترده بخش های مختلف: دولت ها ، سازمانهای بین المللی و جامعه مدنی ممكن نیست .

HIV/AIDS چگونه منتقل می شود؟
...........................
ویروس ایدز (HIV) از طریق خون ،ترشحات جنسی و شیر مادر منتقل می شود :
1) استفاده از وسایل تزریق مشترك ( سرنگ ، سوزن ، آب ، پنبه ، فیلتر ، ملاقه )
2) آمیزش جنسی محافظت نشده ( بدون كاندوم ) با شخص HIV+ آمیزش مهبلی (وازینال)یا مقعدی (آنال)
3) سایر بیماریهای آمیزشی احتمال انتقال HIV را افزایش می دهند .
4) هر گونه خراش و خونریزی اندامهای تناسلی احتمال انتقال HIV را افزایش می دهد .
5) كاندوم مؤثر در پیشگیری ، كاندوم لاتكس است .
6) انتقال از مادر به كودك در دوره بارداری ، حین زایمان و شیردهی .
7) خون آلوده باقی مانده بر روی وسایل مورد استفاده در ختنه ،خالكوبی(تاتو)، طب سوزنی، حجامت، سوراخ كردن گوش،سلمانی مردانه و زنانه و استفاده مشترك از مسواك و تیغ اصلاح .وسایل پزشكی ودندانپزشكی كه كاملا ضدعفونی نشده باشند. (پرسنل پزشكی جهت محافظت از خود وسایربیماران موظفند اصول ایمنی را رعایت كنند
8) انتقال خون و فراورده های خونی و پیوند اعضاء آلوده به HIV.

فقر و ایدز
.............
ویروس ایدز به سرعت در شرایط فقر گسترش می یابد ، تقریبا سه چهارم تمام جمعیت جوان مبتلا به ایدز در در ناحیه فقیر زیر صحرای آفریقا قرار دارند. در حالیکه 10 درصد از جمعیت جوان جهان در اینجا زندگی می کنند.
فقر هم از طریق تشدید شرایط آسیب پذیری (بیماریهای عفونی و سوء تغذیه ناشی از فقر باعث کمبود ویتامین و پروتئین و لذا ضعف سیستم دفاعی بدن است) ، و هم به دلیل محدود شدن گزینه های درمان و دسترسی به خدمات باعث تشدید خطر می شود.

ایدز ، دولتها و نهادهای بین المللی
..............................
دولتها موظفند با جرای سیاستهای ملی جهت حفاظت از کودکان و جوانان در برابر تمام اشکال سوء رفتار، خشونت ،استثمار ، تبعیض، قاچاق و غیره مهمترین زمینه های گسترش این بیماری را کنترل کنند.
دولتها و نهادهای بین المللی وظایف مهمی در آین زمینه برعهده دارند از جمله:
ممانعت از هرگونه تبعیض در ارتباط با درمان ایدز
تضمین دسترسی به اطلاعات و خدمات در مورد ایدز
تضمین ارائه مجموعه استانداردی از خدمات بهداشتی مناسب برای شهروندان هم در چارچوب نظام بهداشتی و هم در خارج از آن
تسهیل فعالیتهای بخش غیر دولتی در زمینه فعالیتهای مرتبط با بیماری ایدز تسهیل و ترویج و تاسیس خدمات داوطلبانه در زمینه آزمایش ومشاوره حمایت از تهیه و عرضه کاندوم افزایش تحقیقات و ایجادروشهای حفاظتی تحت کنترل زنان( نظیر میکروبیسیدها)
ارائه کمک به مصرف کنندگان مواد مخدر تزریقی، اجرای برنامه اطلاع رسانی و افزایش آگاهی، توزیع سرنگ استریل و نیز گسترش دسترسی به خدمات بازپرورانه و ترک اعتیاد متناسب با گروه های سنی مختلف تضمین عدم آلودگی خون ارائه آموزشهای اولیه منعطف برای تمام جوانان ارتقای آموزش مهارت زندگی در مدارس و برنامه های خارج از مدرسه مشخص نمودن اهداف قابل سنجش برای فعالیتها در زمینه اطلاعات، آموزش و ارتباطات برای جوانان تدارک بیمه ها و حمایتهای ویژه در زمینه خدمات درمانی و دارویی برای قربانیان ایدز اعم از مبتلایان به HIV ، مادران سرپرست خانوار، کودکان بی سرپرست.

كودكان و ایدز
..............
دو میلیون و سیصد هزار نفر از چهل میلیون فرد HIV+ در جهان، كودك هستند . گروهی از آنان از هنگام تولد ، گروهی در اثر تغذیه با شیر مادر و گروهی به دنبال سوء استفاده های جنسی مبتلا می شوند .
بسیاری از این كودكان والدین HIV+ دارند. در حال حاضر 12 میلیون كودكدر جهان والدین خود را در اثر بیماری ایدز از دست دادهاند. 90% این كودكان در كشورهای فقیر مركزی و جنوب آفریقا زندگی می كنند .
در صورت تامین داروهای ضد ویروسی مناسب برای زنان باردارHIV+ و نوزادانی كه متولد می شوند و رعایت شرایط زایمان ایمن، احتمال ابتلای نوزاد بسیار ناچیز می شود .
قوانینی كه كودكان را در معرض رابطهه جنسی ناخواسته قرار می دهد مانند سن ازدواج پایین و نبود قوانینی كه از كودكان در برابر خشونت های جنسی حمایت كند، در آسبپذیرتر شدن كودكان سهیم هستند .
كودكان قادر به بازگو كردن نیازهای خود نیستند و بیش از هر گروه دیگری به حمایت نیاز دارند.

آموزش بهداشت جنسی
...............
كودكان ونوجوانان ایرانی اطلاعات خود درباره رابطه جنسی را چگونه بدست می آورند ؟
شما به یاد می آورید اولین اطلاعات خود را از چه منبعی بدست آوردید ؟
در گوشی از همسالان ؟ پورنوگرافی ؟
چه كسی مسئول ارائه اطلاعات صحیح و علمی به آنهاست ؟
خانواده های ایرانی چه سهمی در این آگاهی رسانی ایفا می كنند ؟
مدارس چطور ؟
رسانه ها چطور ؟
آیا تجربه رابطه جنسی بین درصدی از نوجوانان را می توان انكار كرد ؟
قانونی كه ازدواج كودكان را مجاز می شمارد ،چطور آموزش بهداشت جنسی به آنان را ضروری نمی داند ؟
در نبود آموزش . كودكان چگونه باید از خود در برابر سوء استفاده جنسی .كه از عوامل ابتلای آنان به بیماریهایی چون HIV/AIDS است ، دفاع كنند ؟
“پزوهش های متعدد در سایر كشورها نشان داده كه آموزش بهداشت جنسی احتمال وقوع رابطه جنسی در كودكان و نوجوانان را افزایش نمی دهدو سن شروع فعالیت جنسی را تغییر نمی دهد.”
برای جلو گیری از گسترش اپیدمی ایدز در ایران .چارهای نیست جز آموزش صحیح و صریح بهداشت جنسی به كودكان و نوجوانان . اطلاعات كلی و سربسته نمی تواند موجب تغییر رفتار شود .هر روز تاخیر در این امر فاجعه آفرین است .

زنان و ایدز
..............
زنان به علت وضعیت خاص فیزیولوزیكی و اجتماعی (فرهنگی،اقتصادی ،حقوقی ) نسبت به ویروس ایدز آسیب پذیرتر از مردان اند. از سال 1985 تا كنون آمار زنان بزگسال مبتلا به ایدز از 35% كل مبتلایان به 48% افزایش یافته است . در كشورهای توسعه یافته ، زنان 25% مبتلایان به ایدز و در كشورهای فقیر 60% مبتلایان را تشكیل می دهند .
در كشورهای ثروتمند بالا بودن سطح بهداشت عمومی و آگاهی رسانی مؤثر موجب شدایدز عموما به گروههای خاص با رفتارهای پر خطر محدود بماند در كشورهای فقیر به علت پایین بودن سطح بهداشت و دانش عمومی . ایدز به سرعت از طریق رابطه جنسی زن و مرد گسترش یافته است و گسترش این بیماری در میان زنان رو به افزایش بوده است . در رابطه جنسی ، احتمال آلوده شدن زنان و دختران به عفونتهای مقاربتی چهار برابر مردان است .
اما سوال مهم این است كه زنان در مقایسه با مردان كمتر دارای شریك جنسی خارج از ازدواج هستند و كمتر از مردان مواد مخدر تزریق می كنند،پس چرا آسیب پذیری زنان بیشتر است ؟ و چرا آمار ایدز در بین زنان در كشورهای فقیر بالاتر است ؟ آیا می دانید در ایران اكثریت مطلق زنان آلوده به HIV از طریق شوهرانشان مبتلا شدهاند ؟ شوهرانی كه اعتیاد تزریقی یا شریك های جنسی متعدد شرعی (صیغه ) یا غیر شرعی داشته اند ؟
آیا می دانید تاثیر نابرابری جنسیتی در گسترش ایدز تا چه اندازه زیاد است ؟
در كشورهای فقیر نابرابری جنسیتی شدیدتر است ، در این جوامع از زنان انتطار می رود بلاشرط خواسته های مردان را براورده كنند این زنان تسلط كمی در رابطه جنسی خود دارند و در هنگام داشتن رابطه جنسی دارای قدرت تصمیم گیری كمی هستند .
هنوز دختران جوان بسیاری هستند كه به ازدواج نا خواسته زود هنگام تن می دهند كه این موضوع آنان را از دستیابی به آموزش كافی و مورد نیاز باز می دارد.و در نتیجه با مسائلی مانند رابطه امن تر و یا در استفاده از وسایل محافظتی مانند كاندوم یا شرایط انتخاب كردن را ندارند و یا آگاهی و دانش لازم در این باره ندارند.

در بسیاری از فرهنگ ها داشتن اطلاعات جنسی برای مردان ضروری و برای زنان نا پسند شمرده می شود !
در بسیاری از فرهنگها ، زنان نمی توانند درباره مسائل جنسی با شریك جنسی خود ازادانه صحبت كنند !
وابستگی بسیاری از زنان به مردان مانع از این می شود كه بتوانند از رابطه جنسی با آنان سر باز زنند !
به نظر شما قانون “ تمكین “ تا چه حد در به خطر انداختن سلامت زنان سهیم است ؟
ایا این نابرابری در قدرت مانع از در خواست زنان در قبولاندن خواست خود (مثلا استفاده از كاندوم ) نمی شود ؟
و سرانجام زنان قربانیان اصلی رابطه جنسی اجباری از خشونت و تجاوز جنسی ،روسپیگری اجباری ، ازدواج اجباری وازدواج در سنین پایین و...هستند .
فكر نمی كنید : مبارزه با ایدز با مبارزه برای برابری زنان و مردان همراه است ؟

زندگی با HIV/ AIDS
.....................
آیا تا به حال آزمایشHIV انجام داده اید ؟
می دانید كه در دنیا فقط یك دهم افراد HIV+ از وضعیت خود اطلاع دارند ؟
آیا كسی از اطرافیان شما HIV+ است ؟ برخورد شما با او چگونه بوده است ؟
افراد HIV+ را در هر طبقه .جنسیت ،نزاد،شغل و گروه اجتماعی می توان یافت .افراد HIV+ قیافه خاصی ندارند !

HIV بر خلاف بسیاری از عوامل عفونی ،راههای انتقال محدودی دارد و در تماس های اجتماعی معمول مثل: دست دادن، روبوسی كردن ، در آغوش گرفتن، عطسه و سرفه ، نیش حشرات،استخر عمومی، حمام و توالت مشترك، ظروف غذاخوری مشترك استفاده از وسایل نقلیه عمومی، منتقل نمی شود
.
بسیاری از افراد HIV+ بیش از هر چیز از انگ، تبعیض و منزوی شدن رنج می برند. رفتارهای تبعیض آمیز و به حاشیه راندن افرادHIV+ كه اغلب از ناآگاهی نسبت به ماهیت بیماری است باعث می شود بسیاری از كسانی كه در معرض خطر هستند برای انجام آزمایش HIV اقدام نكنند ونتوانند وضعیت خود را با اطرافیان در میان بگذارند و برای دریافت دارو اقدام نكنند.
ایدز هنوز درمان قطعی ندارد ولی درمان نگهدارنده دارد. مصرف داروهای ضد ویروس طول عمر افراد HIV+ را افزایش و كیفیت زندگی انان را بهبود می بخشد .با داروهای جدید انها سالها زندگی سالم و فعای را در پیش رو دارند این امتیازی است كه فردی كه از مثبت بودن خود آگاه است نسبت به آنها كه آگاه نیستند .دارد .
دسترسی به داروهای مناسب حق هر فرد HIV+ است و تامین هزینه آن از وطایف دولتها ست .
بنا به گزارش WHO وUNAIDS (2005) ،در موفقیت آمیز ترین مدل های مبارزه با ایدز، تلاشها همزمان معطوف به پیشگیری و درمان بوده است .
با توجه به هزینه های بیماری ، بیمه درمانی از نیازهای اولیه مبتلایان بهHIV/AIDS است . دسترسی رایگان به آزمایش های ضروری و خدمات مشاوره ای از حقوق بیماران است .
مراكز بهداشتی ـ درمانی مجاز نیستند از ارائه خدمات به افراد HIV+ خودداری كنند .
اصول ایمنی در هر حال و برای هر مراجعه كنندهای باید رعایت شود . تخصیص كمك هزینه به آن دسته از بیماران كه قادر به كار كردن و تامین زندگی خود نیستند و ایجاد مراكز نگهداری برای بیمارانی كه از خانوادهطرد می شوند و به محل سكونت و پرستاری نیازمندند. ضروری است .
افراد HIV+ می توانند بهترین آموزش دهندگان پیشگیری از انتقال HIV/AIDSباشند و در صف اول مبارزه با گسترش بیماری بایستند.

* متن بروشور منتشر شده در مراسم روز جهانی مبارزه با ایدز