نپیوستن ایران به این پروتكل دو ضرر داشت؛ اول آن كه پس از چند سال بالاخره ایران هم مجبور بود تن به این پروتكل دهد و به تأخیر انداختن آن تنها موجب پیچیدهتر شدن مسئله در آینده بود.
از سوی دیگر، این به معنای از دست دادن امكاناتی بود كه به موجب پروتكل كیوتو به كشورهای در حال توسعه تعلق میگرفت؛ امكاناتی كه پیش از این در هیچ پیمان زیستمحیطی جهانی برای كشورهای در حال توسعه درنظر گرفته نشده بود.
این امكانات تنها در صورتی در اختیار این كشورها قرار میگرفت كه اولاً پروتكل كیوتو را پذیرفته باشند، در ثانی مرجع ملی پروتكل از سوی این كشورها معرفی میشد و نهایتاً این مرجع میبایست طرحهایی موسوم به پروژههای پاك تعریف میكرد تا پس از بررسی و تأیید به مرحله اجرا درآید. تنها پس از طی این مراحل امكان جذب كمكهای یادشده فراهم میشد.
دیر به پروتكل پیوستیم
ایران بسیار دیر به پروتكل پیوست و با بیش از یك سال تأخیر در معرفی مرجع ملی پروتكل، بیش از یك میلیارد دلار خسارت ناشی از استفاده نكردن از «پروژههای مكانیسم پاك» به خود وارد كرد.
كشورهای توسعهیافته بهیاری «پروژههای مكانیسم پاك»، طرحهایی را در كشورهای در حال توسعه اجرا میكنند كه منجر به كاهش انتشار گازهای گلخانهای میشود و در عوض بههمان اندازه «گواهی كاهش انتشار» دریافت میكنند.
این گواهیها به كشورهای توسعه یافته كمك میكند به اهداف خود در پروتكل دست یابند. «پروژههای مكانیسم پاك» همچنین كشورهای در حال توسعه را در دستیابی به توسعه پایدار و مشاركت در اهداف نهایی كنوانسیون چارچوبی تغییرات آب و هوا، یاری میكند.
محمد صادق احدی، معاون دفتر ملی تغییر آب و هوا میگوید: پروتكل كیوتو از بهمن 83 اجرایی شده است. از آن پس تاكنون، بیش از یك هزار و ۲۰۰ پروژه مكانیسم توسعه پاك در جهان تعریف شده كه از آن تعداد ۵۵ پروژه در حال درخواست برای ثبت نام توسط هیات اجرایی پروژههای مكانیسم توسعه پاك، ۲۲ پروژه در حال بررسی و بازنگری، ۴۲۱ پروژه ثبت شده و مابقی پروژها در مراحل مختلف بررسی و تایید است.
معاون دفتر طرح ملی تغییر آب و هوا گفت: هم اكنون از ۴۲۱ پروژه ثبت شده، ۱۰۳ پروژه مراحل اجرایی خود را پشت سر گذاشته و در حال صدور گواهی كاهش انتشار هستند.
به گفته وی از قبل از این پروژهها حدود ۲۱ میلیون تن معادل دی اكسید كربن گواهی كاهش انتشار صادر شده اما سهم ایران از این پروژهها تاكنون صفر بوده است.
پروتكل كیوتو چیست؟
یك سال طول كشید تا كشورهای عضو معاهده چارچوبی تغییرات آب و هوا، با پیمانی دیگر كه بهگونهای جدیتر به مسائل موردنظر بپردازد، تصمیم به تقویت این معاهده بگیرند.
معاهده تغییرات آب و هوا در 1994 لازمالاجرا شد و تا سال 1995 دولتهای عضو مذاكرات خود درباره پروتكل -كه خود موافقتنامهای بینالمللی درباره پیمانهای اصلی (در اینجا معاهده تغییرات آب و هوا) است اما در عین حال، عملكردی مستقل دارد- را آغاز كردند.
در نهایت متن پروتكل كیوتو در 1997 بهاجماع پذیرفته شد و در 16 فوریه 2005 لازمالاجرا شد.
مهمترین ویژگی این پروتكل، تعیین اهداف اجباری در كاهش انتشار گازهای گلخانهای برای اقتصادهای پیشروی جهان است كه این پروتكل را امضاء كردهاند. این اهداف از 8- درصد تا 10+ درصد میزان انتشار این گاز از سوی هر یك از كشورها در سال 1990 است بهگونهای كه در دوره 2008 تا 2012، مجموع انتشار این گازها به كمتر از 5 درصد سطح انتشار این گازها در سال 1990 برسد.
هر كشور سهم متفاوتی در كاهش سطح این گازها دارد. اتحادیه اروپا، سوئیس و بیشتر كشورهای اروپای مركزی و شرقی تا 8 درصد، كانادا ،مجارستان، ژاپن و هلند تا 7 درصد و كرواسی میبایست تا 5 درصد میزان انتشار خود را كاهش دهند.
نیوزلند، روسیه و اوكراین با تثبیت میزان انتشار این گازها در سطح سال 1990 در مرتبه بعدی قرار دارند. نروژ با یك درصد و ایسلند با 10 درصد بالاتر از میزان انتشار این گازها در 1990 در مراتب بعد قرار دارند.
ایالات متحده كه قرار بود سطح انتشار خود را در دوره یاد شده به 7 درصد كمتر از سال 1990 برساند و استرالیا نیز كه میبایست سطح انتشار این گازها را به بیش از 8 درصد سال 1990 برساند از پروتكل كیوتو خارج شدند.
بیمهری به پروتكل كیوتو
ایالات متحده و استرالیا تنها كشورهایی نیستند كه به پروتكل كیوتو بیتوجهی كردهاند. بسیاری از كشورهایی كه این پیمان را مورد موافقت قرار دادهاند نیز نسبت به دهه 90 انتشار گازهای گلخانهای را نه تنها كاهش كه افزایش دادهاند.
اسپانیا و پرتغال در سال 2002 در حدود 40 درصد بیشتر از سال 1990 اینگونه گازها را در جو انتشار دادهاند. در این آمار ایرلند با 9/28 درصد و یونان با 26 درصد افزایش انتشار گازهای گلخانه در مقامهای بعدی ایستادهاند. جالب آنكه آمریكا در سال 2002 تنها 13 درصد بیشتر از سال 1990 گاز گلخانه ای تولید كرده است.
ژاپن كه به عنوان یكی از دو قطب بزرگ اقتصادی شناخته می شود نیز 8 درصد بر تولید و انتشار گازهای گلخانهای افزوده است. اگر تمام كشورها به كیوتو ملحق شوند و دستورالعمل های آن را به كار گیرند تا پایان قرن 21 تنها یك دهم درجه سانتیگراد از افزایش دمای زمین كاسته می شود.
هدف كیوتو كاهش گازهای گلخانه است كه باعث گرم شدن كره زمین می شود اما این گازها اثرات مخرب دیگری را نیز به دنبال دارند كه جان انسانها را به شدت تهدید می كند؛ بروز توفان های سهمگین، جاری شدن سیل و نزدیك كردن گیاهان و جانوران به خطر انقراض تا سال 2100 میلادی بخشی از این اثرات است.
نظر شما