سلامت نیوز : هنوز از وقوع تصادف مرگبار دو اتوبوس اسکانیا در جاده تهران- قم یک هفته بیشتر نگذشته که در اخبار می‌خوانیم، ساعت 2:40 بامداد سه‌شنبه در محور اراک به بروجرد هفت کیلومتر قبل از بروجرد یک دستگاه اتوبوس که از قم به سمت خوزستان به صورت دربستی اجاره شده بود و همه مسافران آن زائران اتباع عراقی بودند، واژگون شد. واژگونی اتوبوس چیزی نیست که بتوان از کنار آن به‌راحتی گذشت. سال 1386 در یکی از اتوبوس‌هایی که از چالوس به تهران برمی‌گشت واژگون شده بودم.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ؛ آن هم در خواب و تنها چیزی که در آن لحظه یادم می‌آید تصویر زنی که دستش له شده بود و زن دیگری بچه‌اش را سقط کرده و اتوبوس آرام به دنده چپ کف جاده آرمیده بود. دلیل حادثه چنین است: «راننده که تقریبا میانسال بود، بیش از حد توانش از خود کار کشیده و بعد از اینکه کل روز گذشته را رانندگی کرده بود، برای سومین‌بار به چالوس آمده بود تا مسافران را به تهران ببرد. برای یک لحظه در اثر خستگی ماهیچه‌هایش قفل می‌کند، جاده پیچیده بود و او نپیچیده بود و اگر مسافر صندلی جلو فرمان را نمی‌چرخاند حالا مسافران آن اتوبوس چالوس هم مثل اتوبوس راهیان نور کرمان و آمل، مثل 43 نفر اتوبوس قم و حالا 16 نفر اتباع عراقی اتوبوس زائران به ته دره افتاده و جان باخته بودند».
از سوی دیگر رانندگان برای تامین معشیت بیش از حد توان کار کنند تا عامل واژگونی اتوبوس زائران عراقی، خستگی و خواب‌آلودگی راننده تشخیص داده شود. مهندس فاطمه زاهد، مدیر امور پژوهشی پژوهشكده حملونقل، در گفت‌وگو با آرمان می‌گوید: «پژوهشکده حملونقل در زمینه تصادفات جاده‌ای، پژوهشی انجام داده که در آن عوامل محوری تصادفات بررسی شده است و نشان داده شده که عامل انسانی بیشترین تاثیر را در زمینه تصادفات داشته است. البته نمی‌توان این موضوع را به تمام تصادفات بسط داد چراکه در این حوزه باید تحقیقات در زمینه تصادف روی داده کامل باشد. به‌طور مثال در تصادف قم، اسکانیا بحث‌برانگیز شده است چراکه در تصادفات قبلی هم اسکانیاها آتش گرفته‌اند و این مربوط به نقص فنی خودرو می‌شود».
وخامت حال 4 زائر عراقی
مسئول روابط عمومی دانشگاه علوم‌پزشکی لرستان حال چهار نفر از مصدومان حادثه واژگونی اتوبوس زائران عراقی را وخیم اعلام کرد و گفت: این چهار مصدوم در آی‌سی‌یو بیمارستان شهید چمران بروجرد تحت نظر هستند. وی افزود: 16 مصدوم دیگر این حادثه در بیمارستان شهید چمران بروجرد بستری هستند و مراحل درمان را طی می‌کنند. به نوشته ایسنا؛ هوشنگ بادپی اظهار کرد: رئیس دانشگاه علوم‌پزشکی لرستان به‌منظور رسیدگی به امورات پزشکی مصدومان حادثه اتوبوس حامل زائران عراقی که به‌منظور زیارت بارگاه ملکوتی امام‌رضا(ع) به طرف مشهد مقدس درحال حرکت بوده‌اند، در بروجرد حضور دارد. بادپی خاطرنشان کرد: به محض اطلاع اورژانس بروجرد سه دستگاه آمبولانس به همراه تیم امدادی برای رسیدگی به حال سانحه‌دیدگان به محل اعزام شد.
از سوی دیگر سرهنگ دالوند، سرپرست پلیس راه لرستان در تشریح این حادثه اعلام کرد: «ساعت 2:40 بامداد سه‌شنبه در محور اراک به بروجرد هفت کیلومتر قبل از بروجرد یک دستگاه اتوبوس که از قم به سمت خوزستان به‌صورت دربستی اجاره شده بود و همه مسافران آن زائران اتباع عراقی بودند واژگون می‌شود. وی با اشاره به اینکه بررسی‌های اولیه نشان می‌دهد علت حادثه خستگی و خواب‌آلودگی راننده بود، گفت: متاسفانه در این حادثه 16 نفر از اتباع عراقی کشته و 20 نفر به بیمارستان منتقل شده‌اند که حال مجروحان این حادثه نیز مساعد نیست. دالوند از تشکیل تیم ویژه کارشناسی بررسی صحنه تصادف خبرداد و افزود: تیم کارشناسان عالی تصادفات به سرپرستی جانشین فرمانده پلیس‌راه کشور هم‌اکنون در محل حادثه درحال بررسی موضوع هستند. وی با اشاره به صورت وضعیت صادره برای این اتوبوس بیان کرد: این اتوبوس متعلق به شرکت جهان‌مهر گلستان اسلامشهر بود و بر اساس گزارش‌های دریافتی راننده و کمک‌راننده در بین مجروحان حادثه نیستند.
ارائه مدل مطلوب رانندگان حمل و نقل عمومی
درمورد حوادث رانندگی عوامل انسانی نقش بسزایی دارد. به گفته علیرضا اسماعیلی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم انتظامی 70 تا 90 درصد تصادفات در اثر عوامل انسانی رخ می‌دهد. مدیر امور پژوهشی پژوهشكده حملونقل در این زمینه به آرمان می‌گوید: «تحقیقی درمورد ارائه مدل مطلوب رانندگان حمل و نقل عمومی انجام شده که هنوز چاپ نشده است. دراین پژوهش نسبت به آسیب‌شناسی رانندگان اقدام شده است. به‌طور مثال: رانندگان از چه طیفی هستند؟ میزان تحصیلاتشان چقدر است؟ در چه رده‌بندی سنی قرار دارند؟» فاطمه زاهد، تاکید کرد: «همین‌طور بررسی این عوامل با نوع رانندگی فرد ارتباط نزدیک دارد. از سوی دیگر اعتیاد یکی از عوامل مهم تصادفات است که در رانندگان عمومی، باری و مسافری درصدی از آنها مشمول این موضوع می‌شوند».
معیشت رانندگان بررسی شود
فاطمه زاهد، نسبت به بررسی وضعیت رانندگان به‌عنوان عاملی که نقش تعیین‌کننده‌ای در جاده‌ها دارند می‌گوید: «معاینات پزشکی دوره‌ای، یکی از عواملی است که جلوی تصادفات را می‌گیرد. سکته رانندگان در حین رانندگی یکی از عوامل تصادفات اعلام شده است. از سویی دیگر باید به معیشت رانندگان بیشتر توجه شود. راننده‌ای که مجبور است بارش را راس ساعت مشخصی به مقصد برساند طبعا برای از دست ندادن کارش عجله می‌کند و اگر دو نفر باشند هزینه بین شان سرشکن می‌شود. رانندگان اتوبوس هم دارای همین شرایط هستند. آنها ساعت‌ها پشت فرمان می‌نشینند و گاهی در عرض 24ساعت 2 ساعت هم نمی‌خوابند! و وقتی یک اتوبوس تصادف می‌کند به یکباره آمار تلفات بالا می‌رود و در یک تصادف 43 نفر می‌میرند».
ارائه گزارش حوادث قم و بروجرد به مجلس
یک عضو کمیته بررسی حادثه رانندگی در اتوبان قم، از پیگیری و تهیه گزارش کمیته مذکور از حادثه مرگبار واژگون شدن اتوبوس در مسیر بروجرد خبر داد. سیدبهلول حسینی با ابراز تاسف از واژگون شدن اتوبوس حامل زائران عراقی گفت: شرکت‌های تعاونی اتوبوسرانی چرا اجازه می‌دهند راننده به تنهایی اداره اتوبوس را بر عهده داشته باشد؟ چرا برای راننده‌ها کمک‌راننده با گواهینامه پایه یک در نظر نمی‌گیرند؟ نماینده مردم میانه در مجلس با تاکید بر اینکه به‌صورت جدی موضوع وجود کمک‌راننده با گواهینامه پایه یک رانندگی را دنبال می‌کند، ادامه داد: پیگیر جدی حادثه واژگونی اتوبوس زائران عراقی خواهم بود ولی سایر نمایندگان مجلس، سازمان راهداری، نیروی انتظامی، شرکت‌های تعاونی حمل مسافر و خودروسازان نیز باید به‌صورت جدی به این موضوع وارد شوند. رئیس کمیته راه و ترابری کمیسیون عمران مجلس با اشاره به آثار روانی واژگونی اتوبوس‌ها در جاده‌های کشور ادامه داد: بنده و امثال بنده چه تائید کنیم و چه نکنیم، مردم از سوارشدن به اتوبوس‌ها می‌ترسند چراکه نسبت به سالم رسیدن به مقصد مطمئن نیستند و این مساله تاثیر روانی بر کاهش استقبال سفر با ناوگان حملونقل عمومی خواهد داشت. حسینی تاکید کرد: در گزارش نهایی کمیته بررسی‌کننده حادثه قم علاوه بر بررسی ابعاد این حادثه مرگبار، گزارشی از حادثه واژگونی اتوبوس زائران عراقی نیز به مجلس ارائه می‌شود.
3000 پرونده برای دستگاه‌های خاطی در حوادث رانندگی
از سوی دیگر مهماندار، فرمانده پلیس راه کشور درباره علل تصادفات می‌گوید: «تمام عوامل باید با هم دیده شده و نواقص موجود نیز شناسایی شود، در این حوادث نیز هر نوع کوتاهی چه در حوزه راه، چه در حوزه وسیله‌نقلیه و عامل انسانی باید شناسایی گردد». مهماندار با اشاره به اجرای قانون جدید راهنمایی و رانندگی که حدود دو سال است از اجرایی شدن آن می‌گذرد، اظهارکرد: بر اساس این قانون پلیس موظف شده که در بررسی تصادفات تنها به خطای انسانی نپرداخته و علاوه بر آن سهم سایر سازمان‌ها و دستگاه‌ها را هم اعلام کند. به گفته مهماندار از زمان اجرای این قانون تا به امروز بیش از3000 مورد برای دستگاه‌ها و سازمان‌های دولتی و بخش خصوصی به علت کم‌کاری، سهل‌انگاری و رعایت‌نکردن نکات ایمنی در حوزه راه و وسیله نقلیه پرونده تشکیل داده شد و به‌عنوان مقصر به دادگاه معرفی شده‌اند که مراحل قضایی خود را طی می‌کنند.
سیستم راهداری مکانیزه شود
مهندس فاطمه زاهد، مدیر امور پژوهشی پژوهشكده حمل و نقل معتقد است: «برای نظارت دقیق بر روند کاری رانندگان باید سیستم راهداری کاملا مکانیزه شود. فارغ از بحث عوامل انسانی که شاید با راهکاری بتوانند از سد آن عبور کنند؛ باید «جی‌پی‌اس» روی اتوبوس‌ها نصب شود که در هر ایستگاه و محل توقف، چک شود که آیا سرعت مجاز بوده است یا خیر؟ البته این موضوع تا حدودی توسط راهداری‌ها درحال اجراست و در بسیاری از جاده‌ها این موضوع بررسی می‌شود و همین‌طور سامانه اطلاع‌رسانی‌ای وجود دارد که اگر راننده‌ای حین رانندگی تند رفت، مسافرین بتوانند این موضوع را اطلاع بدهند».احتمالا سه‌شنبه‌ها روز خوش‌یمنی برای مسافرین جاده‌ها نیست. هفته پیش نیز در چنین روزی 43 نفر بر اثر آتش‌سوزی اتوبوس به علت نقص فنی کشته شدند. اتوبوسی که حامل دانشجویان اصفهانی با امیدهای بسیار برای زندگی بود. امید است دیگر جاده قبرستان آمال آرزوهای افراد نشود وقتی راننده خسته است یا نقص فنی اتوبوس را به آتش می‌کشد.
ضعف نظارت بر سیستم حمل و نقلی عمومی
همه تجربه‌های حوادث ناشی از تصادف وسائط نقلیه نشان می‌دهد که نظارت بر راننده و وسیله نقلیه در کشور در سطح پایینی قرار دارد، چه توسط پلیس و چه ازسوی مراکز معاینه فنی. به‌نظرم حتما باید زمان معانیه فنی از 5 سال برای خودروهای تازه‌تولید به یک سال و برای خودروهای حمل و نقل عمومی به هر سه ماه یکبار کاهش یابد. در چند وقت اخیر هم برخی شبهات در نحوه صدور برگه معاینه فنی به‌وجود آمده است که معتقدم باید بازنگری‌هایی در این زمینه صورت بگیرد و صدور برگه معاینه فنی واقعی باشد. بیش از همه پلیس باید بازنگری جدی در زمینه کنترل کیفیت وضعیت رانندگان و وسایل نقلیه داشته باشد. مایه تاسف است که امروز اعلام کنیم در زمینه نظارت در سیستم حمل و نقلی یک ضعف ملی داریم. این ضعف نظارت در راه‌ها و سلامت ماشین و انسان تعریف می‌شود و اعتقاد دارم که باید به‌صورت جدی و هرچه سریع‌تر بازنگری شود. تجربه نشان داده که در بحث معاینه فنی باید سخت‌گیری بیشتری صورت بگیرد. در تمام دنیا و کشورهای اروپایی بحث تقلیل کاهش آمار تلفات ناشی از حوادث رانندگی از دهه 50 میلادی در دستور کار کشورها قرار گرفت و کشورهای اروپایی با اعمال تدابیری سختگیرانه همراه با ایمنی توانستند شمار تلفاتشان را که با آمار امروزی ما برابری می‌کرد، کاهش دهند.
معتقدم پلیس و نظارت کافی و استاندارد در این زمینه می‌تواند نقش موثری داشته باشد و حتی مسئولان با همین قانون موجود می‌توانند با اجرای کامل قوانین شاهد کاهش تصادفات باشند. جسته و گریخته شنیده‌ایم برخی رانندگان به خاطر درآمد بیشتر به‌واسطه تامین هزینه‌های زندگی که متاثر از تورم و گرانی است، اغلب ساعت کاری را رعایت نمی‌کنند که متاسفانه چنین اقدامی مستقیما سلامت راننده، ماشین و مسافرین را هدف قرار می‌دهد. گفته شده که در تصادف اخیر اتوبوس متعلق به یک شرکت خصوصی هم بوده و باید گفت مشکلات در این دست از اتوبوس‌هایی که تحت پوشش شرکت‌های تعاونی نیستند، بعضا بیشتر هم هست که سرعت مطمئنه در این مواقع کمتر رعایت می‌شود. سرعت مطمئنه به این معنی است که راننده با توجه به شرایط جسمی و روحی، وضعیت راه و وسیله نقلیه، سرعتی را اتخاذ کند تا از وقوع تصادفات احتمالی جلوگیری شود. وقوع این دست از حوادث واقعا تاسف‌بار است و همه این موارد نشان‌دهنده این است که نظارت در سطح مطلوب نیست. این درحالی است که اقتدار پلیس نقش اساسی را در این زمینه بازی می‌کند و اجرای قوانین سختگیرانه و غیر قابل بخشش خود بخشی از راهکار جلوگیری از حادثه است.
همه تجربه‌های حوادث ناشی از تصادف وسائط نقلیه نشان می‌دهد که نظارت بر راننده و وسیله نقلیه در کشور در سطح پایینی قرار دارد، چه توسط پلیس و چه ازسوی مراکز معاینه فنی.
نظر شما