سلامت نیوز : دختر کوچک در زمین بازی گریه می‌کرد و از دهانش خون جاری بود. خانمی می‌گفت تاب به صورتش خورده و دندان جلویی‌اش درآمده و خانم دیگری تاسف می‌خورد که بچه از این سن بدون دندان چه کند، بخصوص که دختر است و زیبایی‌اش اهمیت بیشتری دارد.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم ؛ حتما شما هم تا به حال چنین صحنه‌هایی را دیده‌اید، بویژه در زمین بازی و محوطه‌هایی که بچه‌ها در آن می‌دوند و بازی می‌کنند، اما واقعا این دختر کوچک و تمام بچه‌هایی که دچار چنین سانحه‌هایی می‌شوند، بخصوص اگر دندان دائمی‌‌شان دچار آسیب شده باشد، باید یک عمر با دندان مصنوعی زندگی کنند؟ دکتر احمد جعفری، متخصص دندانپزشکی کودکان و دانشیار دانشگاه علوم پزشکی تهران در پاسخ به این سوال به جام‌جم می‌گوید: شیوع ضربه به دندان‌ها در بچه‌ها بسیار زیاد است، بویژه در دندان‌های جلویی. این ضربه‌ها چه به دندان‌های شیری وارد شده باشد و چه دندان‌های دائمی، اهمیت دارد. او ادامه می‌دهد: اولین کاری که والدین باید انجام دهند، این است که مراقب باشند احتمال وقوع چنین حوادثی برای فرزندشان کمتر شود، یعنی مثلا از همان سنین کم که کودک تازه راه افتاده و حتی بعد از آن که سوار سه‌چرخه و دوچرخه‌اش می‌شود از او مراقبت کنند، اما اگر ضربه وارد شد هم راه‌حل‌هایی برای از دست ندادن دندان وجود دارد و این‌طور نیست که نتوان اصلا دندان کودک را حفظ کرد.

حفظ دندان دائمی مهم‌تر است

دکتر جعفری می‌گوید: اگر دندان شیری آسیب شدیدی ببیند یا در اثر ضربه لق شود، معمولا تلاش چندانی برای حفظ و نگهداری آن نمی‌شود، هرچند که این آسیب‌ها می‌تواند روی جوانه دندان‌های دائمی اثر بگذارد و در رشد و تکامل آن اختلال ایجاد کند. او در این‌باره توضیح می‌دهد: مثلا امکان دارد وقتی دندان دائمی کودک رویید، ببینیم دچار مشکل است و ندانیم منشاء آن ضربه‌ای است که قبلا به دندان‌های شیری او خورده است. این متخصص دندانپزشکی کودک ادامه می‌دهد: اگر دندان شیری لق شود، معمولا کشیده می‌شود و اگر بیرون افتاده باشد، دوباره سر جای خود گذاشته نمی‌شود و حتی اگر در فک فرو برود، احتمال دارد دندانپزشک هیچ اقدام خاصی انجام ندهد، چون بعد از مدتی دندان خود به ‌خود به محل اولیه خود برمی‌گردد.

اگر دندان دائمی آسیب دید

معمولا وضعیت درباره دندان‌های دائمی با دندان شیری بسیار متفاوت است و برای حفظ آن تلاش می‌شود. دکتر جعفری با بیان این مطلب می‌افزاید: دندانپزشک وقتی با کودکی با دندان دائمی آسیب‌دیده مواجه می‌شود، ابتدا وضعیت شکستگی، وضعیت دندان و خطری را که ممکن است وجود داشته باشد، بررسی می‌کند و درمان لازم را براساس این موارد در نظر می‌گیرد. او می‌افزاید: گاهی شکستگی و آسیب دندان در حد پریدگی لبه مینا یا خط‌افتادگی روی آن است. در این صورت ممکن است کار خاصی لازم نباشد و دندانپزشک با اقدام ساده‌ای مثل استفاده از مواد مشابه شیارپوش‌ها، شیار روی مینا را بپوشاند، ولی اگر پریدگی در حدی باشد که عاج دندان مشخص شود، دندان می‌تواند به سرما و گرما حساس شود. ضمن این‌که اگر شکستگی عمیق باشد، امکان دارد عصب دندان هم از سوی میکروارگانیسم‌هایی که راهی برای رسیدن به آن پیدا کرده‌اند، آسیب ببیند؛ بنابراین دندانپزشک روی آن را می‌پوشاند. این متخصص دندانپزشکی کودکان ادامه می‌دهد: اگر شکستگی به حدی باشد که عصب دندان درگیر شده باشد یا عصب دندان دیده شود، درمان بسیار اورژانسی، سخت‌تر و مهم‌تر می‌شود و باید حتما جلوی تخریب عصب را گرفت یا حتی آن را حذف کرد.

اگر دندان از دهان خارج شد چه کنیم؟

دکتر جعفری در پاسخ به این سوال می‌گوید: اگر این اتفاق بیفتد، اقدام‌هایی که انجام می‌شود خیلی مهم بوده و اولین اقدام این است که دندان را پیدا کنیم و اگر خیلی آلوده بود، خیلی سریع با آب و بدون لمس آن را بشوییم.

این متخصص دندانپزشکی کودکان تاکید می‌کند: باید حتما این دندان را در محلولی مثل شیر یا بزاق دهان کودک حفظ کنیم. اگر امکان این کار نبود، حتی پدر و مادر کودک می‌توانند دندان را در دهان خود بگذارند و کودک را سریع به دندانپزشک برسانند. او درباره این اقدام توضیح می‌دهد: علت این‌که می‌گوییم دندان را باید در مایعی که به محیط دهان نزدیک باشد تا رسیدن به دندانپزشک نگه داریم این است که باید الیاف دور دندان زنده بماند تا بتوانیم آن را سر جایش قرار دهیم و دوباره جوش بخورد.

می‌توان دندان خارج شده را دوباره کاشت

دکتر جعفری توضیح می‌دهد: دندانپزشک، دندان را که با شرایطی که گفته ‌شد به او رسیده، می‌تواند در جای خود قرار دهد تا جوش بخورد. گاهی هم نیاز به درمان عصب و عروق دندان هم وجود دارد که باید ترمیم شود.

او درباره درصد موفقیت این اقدام می‌گوید: این‌که پیوند عصب و عروق چقدر موفقیت‌آمیز باشد به چند عامل بستگی دارد؛ مثلا این‌که دندان تازه روئیده باشد یا نه؛ چون در دندان تازه‌روئیده هنوز عروق و اعصاب وسیع هستند و جوش خوردن و پیوند بهتر و کامل‌تر انجام می‌شود و دندان زنده می‌ماند در غیر این صورت، شانس جوش‌خوردن اعصاب و عروق کمتر و ممکن است بیمار در آینده به درمان عصب و ریشه هم نیاز پیدا کند. به گفته دکتر جعفری، گاهی هم ریشه بعد از این اقدام تحلیل می‌رود و بعد از سال‌ها دندان لق می‌شود.

اگر دهان کودک دچار زخم و پارگی شد

به گفته دکتر جعفری، گاهی علاوه بر مشکلات دندانی، در دهان و لثه پارگی اتفاق می‌افتد که دندانپزشک می‌تواند آن را ترمیم کند، ولی گاهی هم فک و آرواره می‌شکند. در این صورت متخصص جراحی فک و صورت باید حتما کودک را معاینه کند و اقدام‌های درمانی انجام دهد. پس اگر پدر و مادر به شکستگی فک شک کردند، باید بلافاصله فرزندشان را به مطب یا بیمارستانی که متخصص فک و صورت دارد برسانند، نه متخصص دندانپزشکی کودک.

دندان‌های جلو بیشتر در معرض خطر است

دکتر جعفری با بیان این‌که در کودکان دندان‌های جلو بیشتر آسیب می‌بیند، می‌گوید: البته گاهی هم دندان‌های عقبی دچار آسیب می‌شود. البته دندان جلویی بچه‌ها بیشتر هنگام ورزش، دوچرخه‌سواری، دویدن و... صدمه می‌خورد و اگر دندان‌های جلویی او خیلی جلوتر از دندان‌های دیگر و با دندان‌های دیگر فاصله داشته یا هر دو فک جلو زده باشد، احتمال ضربه و آسیب دندان‌های پیشین بسیار بیشتر است. این استاد دانشگاه توصیه می‌کند: بنابراین اگر بچه‌ای دچار مشکلات جلو بودن فک بود، باید هر چه زودتر برای حل این مشکل به جراح فک و صورت یا متخصص ارتودنسی مراجعه کرد.

تکه‌های دندان‌ را هم به دندانپزشک برسانید

این متخصص دندانپزشکی کودکان می‌گوید: گاهی در اثر ضربه‌ها تاج دندان‌ هم می‌شکند یا دندان نصف می‌شود. در این صورت دندانپزشک می‌تواند از تکه‌های شکسته استفاده و با مواد همرنگ دندان، آن را ترمیم کند. پس اگر دندان‌ کودک تکه‌تکه شد، تکه‌های آن را به دندانپزشک برسانید تا اگر امکان داشت، اقدام‌های لازم را انجام دهد.

هرچه سریع‌تر، بهتر!

دکتر جعفری معتقد است: بهترین زمان برای رساندن دندان خارج شده از دهان کودک یا کودکی که دندانش لق شده به دندانپزشک، یک ساعت است و هر چقدر دیرتر شود، شانس موفقیت نگه‌داشتن و حفظ دندان کمتر است. علاوه بر این، همان‌طور که گفتیم محلول مناسبی که دندان در آن نگه داشته می‌شود (شیر ـ بزاق) نباید فراموش شود. او می‌گوید: اقدام دیگری که نزدیکان کودک می‌توانند انجام دهند این است اگر دندان آلوده نشده و امکان دارد آن را سر جای خود قرار دهند بلافاصله او را به دندانپزشک برسانند.

از دست رفتن دندان یعنی دردسر

فرض کنید شما همه اقدام‌هایی را که گفتیم انجام دادید، اما دندان دائمی حفظ نشد در این صورت چه باید کرد؟ دکتر جعفری در این‌باره می‌گوید: بویژه اگر این اتفاق درباره دندان‌های جلویی افتاده باشد، تا بیست سالگی و بلوغ کامل هیچ اقدام دائمی مثل ایمپلنت نمی‌توان انجام داد و کودک باید تا این سن از دندان متحرک استفاده کند و این موضوع، اهمیت مراقبت از کودک را در برابر آسیب‌ها نشان می‌دهد.

دکتر جعفری با بیان این‌که اگر دندان شیری لق شد، آن را رها کرده یا سعی می‌کنند آن را ثابت کنند، ولی اگر دندان دائمی باشد، حتما تلاش برای ثابت نگه‌داشتن آن انجام می‌شود، به نکته مهمی اشاره می‌کند: حتی اگر کودک پس از ضربه شدید در ظاهر مشکلی نداشت، حتما باید او را به دندانپزشک رساند، چون امکان دارد شکستگی انتهای ریشه اتفاق افتاده یا فک و آرواره صدمه دیده باشد و او را دچار مشکل کند.