جود خون در مدفوع یا خونریزی‌های واضح از ناحیه مقعد دلایل زیادی دارد و خوشبختانه در بیشتر موارد هم بررسی‌های پزشکی نشان می‌دهد خطرناک نیستند و راحت با دارو یا جراحی برطرف می‌شوند ولی اهمیت تشخیص علت دقیق خونریزی آنقدر مهم است که به هیچ وجه نباید مراجعه به مطب پزشک را حتی یک روز هم به تعویق انداخت.

خون در مدفوع؛ چرا و به چه علت؟

دکتر سیدرضا فاطمی، فوق‌تخصص بیماری‌های گوارش و کبد در هفته نامه سلامت نوشت: همه خونریزی‌های دستگاه گوارش تحتانی در اثر بیماری‌های ساده‌ای مانند بواسیر یا شقاق مقعد اتفاق نمی‌افتند و شاید نشانه‌ای از وجود سلول‌های سرطانی باشند...


وقتی وجود خون در مدفوع با شکایت بیمار یا انجام آزمایش مسجل می‌شود؛ چند گزینه مقابل پزشک قرار می‌گیرد: خونریزی حاد است یا مزمن؟ علائم توام با آن کدام‌اند؟ خون خارج‌شده از روده چه مشخصاتی دارد؟

  • خونریزی حاد یا مزمن: نوع حاد تهدیدکننده حیات بیمار است و با حجم زیاد و اختلال در ثبات علائم حیاتی نمایان می‌شود ولی نوع مخفی بی‌سر و صداست و دیده نمی‌شود.
  • خونریزی قرمز یا تیره: روشن‌بودن یا تیره‌بودن خون (دفع خون سیاه: ملنا) مکان احتمالی ضایعه را نشان می‌دهد. خونریزی قسمت فوقانی روده بزرگ یا حتی روده کوچک، تیره (تغییر رنگ گلبول‌های قرمز) و خونریزی نواحی انتهایی مانند راست روده و مقعد به رنگ روشن هستند.
  • علائم همراه با خونریزی: گاهی خونریزی اصلا مشهود نیست و بیمار فقط با درد مداوم و منتشر شکم، خستگی، کسالت و حتی علائم کم‌خونی مانند لرزش، ضعف، رنگ‌پریدگی و... به پزشک مراجعه می‌کند.



خونریزی ناشی از ضایعات خوش‌خیم


هموروئید یا بواسیر، شقاق مقعد، زخم منفرد ناحیه راست‌روده، دیورتیکول و آنژیو دیسپلازی از رایج‌ترین علل خونریزی‌های خوش‌خیم محسوب می‌شوند:


هموروئید یا بواسیر

در اطراف مقعد کلاف‌های عروقی قرار دارند که به‌طور فیزیولوژیک به مکانیسم دفع کمک می‌کنند. گاهی به دلایل ارثی یا افزایش فشار شکمی ناشی از یبوست که دفع مدفوع را دشوار می‌کند؛ عملکرد کلاف عروقی دچار تغییر و به‌تدریج قوام کلافه‌ها شل می‌شود. در این حالت عروق متورم و داخل مقعد برجسته و با هر فشاری خونریزی ایجاد می‌شود. مشخصه اصلی خونریزی از مقعد؛ روشن، بی‌درد و کم‌حجم بودن آن است.


شقاق مقعد

برخلاف بواسیر، این بیماران از درد شدید و خونریزی از مقعد شکایت می‌کنند. ایجاد شکاف‌ها، ناشی از بد کار کردن روده بزرگ و یبوست شدید است. شقاق مقعد همیشه به دلیل یبوست رخ نمی‌دهد و بیمار باید معاینه و درمان با توجه به علت بیماری آغاز شود.

زخم منفرد ناحیه راست روده: این زخم معمولا در اثر یبوست به‌ وجود می‌آید و با برخورد مدفوع سفت بدتر می‌شود ولی ضایعه مهمی که این زخم را پدید می‌آورد، پرولاپس داخلی روده یا افتادگی‌های مخاطی داخل راست روده است. برخی تومورهای اولیه در راست روده ممکن است ظاهری مشابه زخم‌های سطحی منفرد داشته باشند که پزشک باید آنها را از هم افتراق دهد. بیشتر مبتلایان جوان هستند و در بررسی کولونوسکوپی زخمی منفرد در 8 تا 10 سانتی‌متری مقعد مشاهده می‌شود. تنها علامت بیماری هم دفع خون است.


دیورتیکول

کیسه‌های مخاطی هستند که به داخل روده بیرون‌زدگی پیدا می‌کنند و وقتی از طریق کولونوسکوپی روده به آنها نگاه می‌کنیم، به صورت فرورفتگی‌های انگشتی‌شکل در لایه زیرین نفوذ کرده‌اند و چون عروق سطحی را با خود به داخل می‌برند، به شکل فتق درمی‌آید و با کوچک‌ترین فشار روده‌ای خونریزی می‌کنند. دفع خون می‌تواند روشن، واضح یا به‌صورت مخفی باشد. دیورتیکول علاوه بر خونریزی، درد و التهاب هم ایجاد می‌کند که در این مواقع انجام جراحی ضروری است.


آنژیو دیسپلازی

در این اختلال، عروق وریدی روده بزرگ تغییر شکل می‌دهند. بیماری بیشتر مختص افراد میانسال است. عروق تغییر شکل‌یافته، شکننده‌اند و در برخورد با مدفوع سفت دچار خونریزی می‌شوند.
 



خونریزی ناشی از ضایعات بدخیم


پولیپ‌ها و تومورهای بدخیم روده بزرگ از رایج‌ترین علل خونریزی‌های بدخیم محسوب می‌شوند:


پولیپ‌ها

خونریزی در پولیپ‌ها را می‌توان در گروه ضایعات پیش‌بدخیم قرار داد. این برجستگی‌های انگشتی از تکثیر سلول‌های مخاطی به‌وجود می‌آیند. اندازه و شکل‌های مختلف دارند و پیش‌زمینه سرطان روده بزرگ‌اند. حدود 30 درصد افراد تا 50 سالگی و 50 درصد تا 70 سالگی دچار پولیپ روده می‌شوند. البته همه پولیپ‌ها در آینده به توده‌های بدخیم تبدیل نمی‌شوند و حتما باید نوع پولیپ مشخص شود.


تومور بدخیم روده بزرگ

بیشتر اوقات در مراحل پیشرفته بیماری کشف می‌شوند. ضایعاتی که در طرف چپ روده هستند، خون قرمز روشن دفع می‌کنند که با درد یا بدون درد است (تومورهایی که به مقعد نزدیک‌ترند درد بیشتری دارند). ضایعاتی که در نواحی فوقانی روده بزرگ‌اند، دردهای منتشر شکمی و خونریزی تیره یا مخفی ایجاد می‌کنند که به‌صورت کم‌خونی و فقر آهن خود را نشان می‌دهند. کم‌خونی هم با ضعف، سیاهی‌رفتن چشم، بی‌حالی و کسالت همراه است. دردهای ادامه‌دار، تغییر در اجابت مزاج، تغییر در قطر مدفوع به‌خصوص در افراد بالاتر از 50-40 سال از علائم هشداردهنده و نیازمند بررسی‌های فوری است.


بررسی آزمایشگاهی


در بررسی آزمایشگاهی بیمارانی که با شکایت خونریزی از دستگاه گوارش به پزشک مراجعه می‌کنند، معمولا آزمایش‌های زیر انجام می‌شود:

• آنالیز مدفوع: وجود گلبول‌های قرمز در مدفوع نشانه خونریزی داخلی از دستگاه گوارش تحتانی است.

• رکتوسیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی: در این دو روش، سطح روده گوارش با دید مستقیم و از راه مقعد مشاهده و ضایعه پیدا می‌شود.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • نگران ۱۶:۴۰ - ۱۳۹۴/۰۳/۰۱
    سلام . من چند روزی است که در مدفوع خودم خون کمی مشاهده می کنم اما هیچ درد یا ناراحتی ندارم آیا لازمه که پزشک مراجعه کنم؟
    • ابوالفضل(پرستار) ۱۱:۲۹ - ۱۳۹۴/۰۴/۰۲
      بله.حتما باید مراجعه کنید .اگر خون روشن باشد که احتمالا روشن است که شما مشاهده کردید میتونید به جراح عمومی مراجعه کنید.واگر روشن نیست می تونید به فوق تخصص گوارش و اگر در دسترط نیست به متخصص داخلی مراجعه نمایید.
  • سیامک ۲۳:۳۸ - ۱۳۹۴/۰۴/۲۸
    با سلام من هم مدتی که اجبت مزاج میکنم مدفوع من سیاه وقهوه ای هستش.البته من به خاطر بیماری شارکوت ماری توث که دارم مکمل و داروی زیادی مصرف میکنم.ومدتی هم این حالت رد میشه .این رو هم بگم داروی ممانتین به من یبوست میدهد.
  • حمیرا ۱۵:۳۱ - ۱۳۹۴/۰۷/۱۰
    سلام.من یه مدتی هست ک تو مدفوعم خون دیده میشه ک با سوزش همراهه.اگه میشع بگین مشکل من چی میتونه باشه.منتظر جوابتون هستم.سنم 19 سالمه.اگه میتونین جوابو ب ایمیلم بفرستین من راه ارتباطیم ضعیفه.ممنون
  • زهرا ۱۴:۱۱ - ۱۳۹۴/۰۸/۰۲
    سلام من تاسه روز به همراه مدفوم خون رقیق وروشن دفع می کردم امادو روزی هست که دیگه خونی نمیبینم به نظرتون نیازی هست که دکتر برم؟
  • کاربر ۰۸:۰۰ - ۱۳۹۴/۰۸/۲۵
    سلام من چند روز پیش دفع مدفوع با درد داشتم که هم راه با خون در سطح خارجی مدفوع بوده، روز بعدشم همین حالت اما یک روز بعدتر چون دفع آسان و بدون خون بوده ،دوباره بعد دوروز دفع سخت و با دفع خون داشتم . دیروز مجبور شدم یه کیف سنگین بلند کنم و بعدش یکم زیر شکمم درد گرفت.خیلی نگرانم یعنی اینا میتونه بهم ربط داشته باشه؟ باید به پزشک مراجعه کنم.لطفا پاسخ بدید خیلی نگرانم.ضمن اینکه من چند ماهی محیط زندگیم عوض شده و الان در یک شهر با آب و هوای خیلی خشک زندگی میکنم.
  • میخواستم در زمینه کمکم کنید ۱۲:۳۶ - ۱۳۹۴/۰۸/۲۵
    سلام با عرض خسته نباشید من یه مدت هست خونریزی شدید از مقعد به رنگ تیره دارم وهرچند وقت یکبار پیش می آید میخواستم ببینم از چی میتونه باشه ،ممنون میشم
    • محمد ۰۲:۱۰ - ۱۳۹۴/۱۱/۰۶
      سلام. من امروز دوبار تو مدفوع خون دیدم.خون رنگش روشن بودوفقط قسمت خارجی مدفوع بود.والبته توضیح اینکه معمولا یوبوست دارم.ویبوست های سخت تراز این دوبارکه خون دیدم داشتم ولی خون ریزی نداشتم قبلا. مدفوع رنگش تیره نبودوقهوه ای بود.همراه بایه مایع لزج. چندماهی هم هستکه هرچندوقت یدردداخل شکم دارم کنش جای مشخصی نداره ومتغییربوده. لطفا ازطریق ایمیل بهم جواب بدین .خیلی نگرانم واینکه چیه علتش.؟
  • فاطمه ۱۲:۲۲ - ۱۳۹۴/۰۹/۱۷
    سلام چند روزه مدفوعم با خون همراهه.مدفوع من قهوای تا لجنی میخوره باشه درد و سوزش دارم.زیر شکمم چند روزه تیر میکشه.شکمم قسمت چپش درد میکنه.ضعف دارم و کسلم .عصبی هم میشم.معدمم زیاد ضعف میره.غذا دوس دارم بخورم اما نمیتونم زیاد میل کنم.تپش قلب دارم و نفس کشیدن سخته برام.قفسه سینمم درد میاد وقلبمم گه گاهی تیر میکشه.ولی سوزش مجاری مدفوعم بعد مدفوع یه مدتی طول میکشه
    • Reza ahmadi ۲۱:۴۴ - ۱۳۹۶/۰۸/۱۲
      41 15
      منم همینجوریم باید چیکار کنم لطفاً چیزی میدونی بهم بگووو ممنون میشم
  • mohamad ۲۱:۰۳ - ۱۳۹۴/۱۱/۰۹
    سلام من چند ماه پیش از مدفوعم چندید قطر خون بیرون اومد تا امشب باز خون دیدم ولی خیلی خیلی کم چند لکه قرمز ؟ بنظرشما مشکل بدن من کجاس منتظر جوابتون هستم یاعلی
  • س ۰۰:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۲/۲۶
    سلام من چن روزی است همراه مدفوع لکه خون روشن و مایع لزج میبینم و دردی هم ندارم آیا لازم است ب پزشک مراجعه کنم؟
  • نوری ۱۷:۳۰ - ۱۳۹۵/۰۳/۱۶
    سلام. من 5 ماه پیش یبار داخل مدفوعم خون دیدم. چون تکرار نشد به پزشک مراجعه نکردم. حالا امروز باز شروع شد ولی اینبار خونریزی بیشتر با رنگ روشن و گاهی هم با لختگی خون . دردم هم ندارم. از رفتن به پزشک هم میترسم. نمیشه دارویی رو تجویز کنید من بخورم خوب بشم
  • حاند ۱۸:۲۶ - ۱۳۹۶/۰۸/۱۸
    سلام من همراه مدفوع خود خون روشن دیدم وهیچ دردی نداشتم آیا لازم هس به پزشک مراجعه کنم