آزواسپرمی (Azoospermia) یک اصطلاح پزشکی است که در صورت عدم وجود اسپرم در انزال استفاده می شود. می تواند "انسدادی" باشد، جایی که انسدادی وجود دارد که مانع از ورود اسپرم به داخل انزال می شود، یا زمانی که به دلیل کاهش تولید اسپرم توسط بیضه باشد، می تواند "غیر انسدادی" باشد.

آزواسپرمی چیست؟

به گزارش سلامت نیوز  حداقل تعداد اسپرمها 20 میلیون در یک میلی لیتر منی باشد، حداقل 50 درصد اسپرمها شکل طبیعی داشته باشند و حداقل 30 درصد اسپرمها حرکت پیشرونده سریع و رو به جلو داشته باشند. اگر هر یک از موارد فوق دچار مشکل شوند، می توانند سبب ناباروری مرد گردند.

چه چیزی باعث آزواسپرمی می شود؟

مردانی که در مایع منی خود اسپرم ندارند، دچار بیماری به نام آزواسپرمی هستند. در حدود 1% از کل مردان و 15% از مردان نابارور اتفاق می افتد. در واقع هیچ علامتی وجود ندارد که شما متوجه آن شوید، اما اگر تلاش برای بارداری همسرتان بی نتیجه بوده،  این بیماری می تواند دلیل آن باشد.

حدود 15-10 درصد زوجها نابارور هستند و علت ناباروری در 50 درصد موارد مربوط به خانمها و در 50 درصد بقیه مربوط به مردان می باشد. علت ناباروری مردان اختلال در کمیت و یا کیفیت اسپرمها است. برطبق تعریف سازمان بهداشت جهانی برای اینکه یک مرد قدرت باروری داشته باشد، خصوصیات آزمایش تجزیه منی وی باید به قرار زیر باشد: حداقل تعداد اسپرمها 20 میلیون در یک میلی لیتر منی باشد، حداقل 50 درصد اسپرمها شکل طبیعی داشته باشند و حداقل 30 درصد اسپرمها حرکت پیشرونده سریع و رو به جلو داشته باشند. اگر هر یک از موارد فوق دچار مشکل شوند، می توانند سبب ناباروری مرد گردند.

در مواردیکه آزمایش تجزیه منی دارای مشکل است، مثلا تعداد اسپرمها کم است و زوج از راه طبیعی نمی توانند صاحب فرزند شوند، و درمانها نیز موثر نیستند، می توان از لقاح مصنوعی استفاده کرد. ولی مشکل اصلی موقعی است که مرد فاقد اسپرم می باشد و تعداد اسپرم صفر گزارش شده است که در اصطلاح پزشکی به آن آزواسپرمی (Azoospermia) می گویند. در این مبحث مواردیکه سبب فقدان اسپرم در مایع منی می گردند به اختصار توضیح داده می شوند.

همه بیماران مرد مبتلا به آزواسپرمی (تعداد اسپرم صفر) نابارور مطلق نیستند، عده ای از آنها را می توان درمان کرد و بدین ترتیب حتی با روش طبیعی بچه دار می شوند.
یک درصد مردان و 20 درصد مردان نابارور مبتلا به آزواسپرمی هستند. یعنی از هر 5 مرد نابارور یک نفر آنها دارای آزواسپرمی می باشد.

ممکن است مشکلی داشته باشید که بیضه های شما را از تولید اسپرم باز می دارد یا مانع خروج اسپرم از بدن شما می شود. سه نوع اصلی آزواسپرمی وجود دارد:

انواع آزواسپرمی

  • علل قبل از بیضه
  • علل بیضوی
  • علل بعد از بیضه

علل قبل از بیضه

بیضه ها دو کار اصلی دارند:

بیضه های شما طبیعی هستند، اما بدن نمی تواند آنها را وادار به تولید اسپرم کند. ممکن است به دلیل سطوح پایین هورمون یا پس از انجام شیمی درمانی اتفاق بیفتد . این نوع بسیار نادر است.تولید هورمون مردانه یا همان تستوسترون و تولید اسپرم یا همان نطفه مردانه. هر یک از موارد فوق تحت تاثیر یک هورمون است که از غده هیپوفیز ترشح می شوند.

تولید هورمون مردانه تحت کنترل هورمون LH و تولید اسپرم تحت کنترل هورمون FSH می باشد.

هر دو هورمون از غده هیپوفیز ترشح می شوند. اگر بنا به هر دلیلی غده هیپوفیز هورمون FSH ترشح نکند، مرد مبتلا به کاهش تعداد اسپرم و در مواردی مبتلا به آزواسپرمی می شود. در این مردان ما اگر بیائیم این هورمون را برای بیمار تجویز کنیم بیضه ها شروع به تولید اسپرم خواهند کرد.

علل اختلال هیپوفیز در ترشح هورمون FSH خیلی زیاد است ولی سه مورد آن که دارای اهمیت هستند عبارتند از:

کم کاری غده هیپوفیز، افزایش هورمون پرولاکتین خون و تزریق هورمون تستوسترون. در مورد تزریق هورمون تستوسترون بیشتر توضیح می دهم. هورمون تستوسترون اثر مهاری بر روی غده هیپوفیز دارد و اگر در فردی که به آن نیاز ندارد تزریق شود نه تنها سبب مهار هیپوفیز و ایجاد آزواسپرمی می شود بلکه در دراز مدت سبب تحلیل رفتن بیضه ها نیز می گردد. این همان اتفاقی است که در ورزشکاران و افرادیکه جهت بدن سازی از هورمون تستوسترون استفاده می کنند، می افتد.

شما لابد افرادی را دیده اید که هیکل تنومند دارند و هیکل آنها به اندازه دو نفر آدم عادی است. این افراد از این هورمونها استفاده کرده اند. من پرونده های متعددی از قوه قضائیه دارم که بعلت شکایت همسر و تقاضای طلاق به اینجانب ارجاع شده اند. این افراد تنومند که اکنون بعلت ناباروری کارشان به دادگاه کشیده شده است و همیشه هیکل خود را نیز در خیابان به نمایش می گذارند، در معاینه بیضه های به اندازه هسته خرما دارند و کل بیضه ها از بین رفته است. 


علل بیضوی

در علل بیضوی به علت بیماری خود بیضه، اسپرم تولید نمی شود. مثلا پسر بچه ای مبتلا به بیضه نزول نکرده است و به موقع عمل جراحی نمی شود، و یا بیضه دچار عفونت اریونی می گردد. اگر پسر بچه یا مردی مبتلا به اریون شود، در 30 درصد موارد بیضه گرفتار می شود و اگر بیضه دچار عفونت اریونی شود، متاسفانه تحلیل رفته و از بین می رود و اگر دو طرفه باشد، فرد مبتلا دچار آزواسپرمی خواهد شد.

سایر علل که سبب آسیب به تولید اسپرم توسط بیضه ها می شوند عبارتند از: پرتودرمانی، شیمی درمانی، استفاده از بعضی از داروها و ضربه به بیضه ها. لیست این بیماریها بسیار زیاد است و گاها با تجویز دارو می توان تولید اسپرم را تحریک کرد.

 آسیب به بیضه‌ها مانع از تولید اسپرم طبیعی آن‌ها می‌شود. ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد:

  • عفونت در دستگاه تناسلی شما، مانند اپیدیدیمیت و اورتریت
  • یک بیماری دوران کودکی مانند اورکیت ویروسی که باعث تورم یک یا هر دو بیضه می شود.
  • آسیب کشاله ران
  • سرطان یا درمان های آن، مانند پرتودرمانی
  • شرایط ژنتیکی، مانند سندرم کلاین فلتر


علل بعد بیضوی

وقتی اسپرم در بیضه تولید شد باید توسط راههای منی بر از بیضه خارج گردد. هر گونه انسداد در این راهها سبب می شود که اسپرم در داخل بیضه مانده و نتواند خارج شود و تعداد اسپرم مایع منی صفر خواهد بود.

در اصطلاح پزشکی به آن فقدان اسپرم (آزواسپرمی) انسدادی می گویند. در بررسی مردیکه با آزواسپرمی پیش پزشک مراجعه کرده است، اولین قدم این است که تشخیص داده شود، آزواسپرمی انسدادی است یا غیر انسدادی، چون درمان آنها کاملا متفاوت است. علل قبل از بیضه و علل بیضوی سبب آزواسپرمی غیر انسدادی می شوند، ولی علل پس از بیضه سبب آزواسپرمی انسدادی می گردند.


اسپرمی که در بیضه تولید می شود از دو لوله اصلی عبور می کند ابتدا وارد لوله ای بنام اپیدیدیم می شود، این لوله در انتها تبدیل به لوله منی بر می گردد (همان لوله ایکه در مردان جهت جلوگیری از بارداری همسر با جراحی بسته می شود و در اصطلاح گفته می شود که فلانی لوله های خود را بسته است). این لوله در انتها وارد مجرای انزالی شده که منی را بداخل مجرای ادرار می ریزد.

انسداد در هر کدام از قسمتهای فوق سبب آزواسپرمی می گردد. یکی از علل شایع آن، عفونت اپیدیدیم است که اغلب عفونت بیضه تشخیص داده می شود. اگر اپیدیدیم کرارا دچار عفونت شود، بسته می شود. عفونت بیضه بیشتر ناشی از بیماریهای آمیزشی است. بیماری دیگری که سبب آزواسپرمی انسدادی می شود، فقدان مادرزادی لوله های منی بر است. در بعضی افراد بطور مادرزادی هر دو لوله منی بر وجود ندارند. با معاینه به راحتی می توان این موضوع را تشخیص داد.

وازکتومی

انزال رتروگراد :

زمانی که منی در حین ارگاسم به جای خروج از آلت تناسلی ، وارد مثانه می شود.حدود 40 درصد از مردان مبتلا به آزواسپرمی دارای نوع پس از بیضه هستند.

چگونه متوجه شوید که به آزواسپرمی مبتلا هستید؟

اگر پس از اقدام به بار داری نتیجه مطلوب حاصل نشود پزشک، شما را از این نظر بررسی میکند. ابتدا نمونه هایی از مایع منی خود را به یک آزمایشگاه می دهید. آنها محتویات نمونه را با یک میکروسکوپ پرقدرت بررسی می کند. اگر نتایج نشان داد که در دو نوبت جداگانه اسپرمی در مایع منی شما وجود ندارد، پس شما به آزواسپرمی مبتلا هستید.

بعد از ازمایش  پزشک شما سعی بر تشخیص عامل این بیماری خواهد داشت . ابتدا یک معاینه فیزیکی کامل برای شما انجام  می دهد ، در مورد سابقه پزشکی شما می پرسد و خون شما را برای اندازه گیری سطح هورمون شما آزمایش می کند.

اگر سطح هورمون شما نرمال باشد، پزشک سونوگرافی کیسه بیضه یا ترانس رکتال را برای بررسی انسداد تجویز خواهد کرد. ام آر آی اغلب میتواند تشخیص را تایید کند اما گاهی اوقات، جراحی تنها راه برای یافتن انسداد است. اگر انسداد نداشته باشید ، آزمایش‌های ژنتیکی می‌توانند بیان کنند  که آیا در ژن‌های شما مشکل وجود دارد یا خیر.


تشخیص

اولا باید تشخیص داد که آیا بیمار واقعا آزواسپرمی دارد یا نه و ثانیا آزواسپرمی از کدام نوع می باشد. علل قبل از بیضه و بعد از بیضه معمولا قابل درمان هستند ولی علل بیضوی معمولا قابل درمان نمی باشند. در ضمن باید مشخص کنیم که آیا آزواسپرمی  بیمار انسدادی است یا غیر انسدادی. برای تشخیص گاها نیاز به برررسیهای پیچیده می باشد. بطور خلاصه از مجموع روشهای زیر برای تشخیص استفاده می شود:

  • اخذ شرح حال که خیلی مهم است، شغل بیمار، داروهائیکه مصرف می کند یا مصرف کرده است و مصرف مواد مخدر (ماری جوانا می تواند سبب آزواسپرمی شود).
  • معاینه بیمار
  • بررسیهای آزمایشگاهی، در حال حاضر بررسیهای آزمایشگاهی دقیقی وجود دارند که در تشخیص آزواسپرمی و علل آن می تواند خیلی کمک کننده باشند.
  • بررسیهای رادیولوژیک که می تواند هر گونه ضایعه در لوله های منی بر و کیسه های منوی را نشان دهد.
  • نمونه برداری (بیوپسی) از بیضه ها. در فردیکه دارای آزواسپرمی انسدادی است، در نمونه برداری از بیضه ها مشخص می شود که بیضه ها اسپرم تولید می کنند.

درمان

اگر نوع انسدادی دارید، جراحی می تواند انسداد را برطرف کند. هر چه انسداد شما جدیدتر باشد، احتمال موفقیت آمیز بودن جراحی بیشتر است.

بازیابی اسپرم می تواند به مردان مبتلا به آزواسپرمی غیر انسدادی یا کسانی که انسداد دارند اما نمی خواهند جراحی کنند کمک کند. یکی از راه های انجام این کار استفاده از یک سوزن کوچک برای کشیدن اسپرم از بیضه است. سپس، می توانید نمونه را فریز کنید تا بعداً در لقاح آزمایشگاهی (IVF) استفاده کنید.

علل قبل و بعد از بیضه معمولا قابل درمان هستند ولی علل بیضوی، دائمی بوده و معمولا غیر قابل درمان هستند. برای درمان آزواسپرمی روشهای متعدد وجود دارد، ولی بطور کلی از دو روش دارو درمانی و جراحی استفاده می شود. در بسیاری از موارد قابل درمان، نمی توان کیفیت اسپرم را آنقدر بهبود بخشید که حاملگی طبیعی اتفاق بیفتد ولی بیمار آنقدر اسپرم خواهد داشت که برای حاملگی از روشهای لقاح مصنوعی استفاده نمود.

بطور خلاصه:
یک درصد مردان دچار فقدان اسپرم (آزواسپرمی) هستند.
بیست درصد مردان نابارور دارای آزواسپرمی هستند.
آزواسپرمی به دو دسته بزرگ انسدادی و غیر انسدادی تقسیم می شود.
جهت تشخیص علت و نوع آزواسپرمی نیاز به بررسیهای آزمایشگاهی دقیق است.
آزواسپرمی دلیل بر این نیست که بیمار مطلقا نمی توند صاحب فرزند شود.
بسیاری از بیماران مبتلا به آزواسپرمی می توانند صاحب فرزند شوند.
یک مردیکه اکنون دارای فرزند می باشد ممکن است در اثر مواجهه با مواد شیمیائی، مصرف دارو، مصرف مواد مخدر و بسیاری علل دیگر مبتلا به آزواسپرمی شود.

منابع : پایگاه اینترنتی دکتر صفری نژاد متخصص اورولوژی

کلول اند کلینیک

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha

نظرات

  • محمد ۱۳:۲۵ - ۱۳۹۳/۱۲/۱۲
    سلام و خسته نباشيد . داراي يك فرزند هستم و براي فرزند دومي اقدام كردم و آزمايش انجام دادم كه اسپرم صفر بوده و عمل واريكوسل انجام دادم و بيضها هم آب اورده بود ونمونه برداري اسپرم شده انجا وجود داشته
  • شاهد ۰۶:۰۱ - ۱۳۹۴/۰۴/۲۲
    با سلام : من حدود 15سال هست که ازدواج کردم ولی متاسفانه بچه دار نشده ام ، به پژوهشکده رویان مراجعه کردم پس از نمونه برداری از بیضه ها،گفتند که به سندرم کلاین فلتر مبتلا هستم و اسپرمی ندارم .خواهشمندم در این مورد مرا راهنمای کنید .آیا درمانی هست یا نه؟ممنونم از شما
    • رضا ۱۳:۳۷ - ۱۳۹۴/۰۹/۲۴
      سلام . سرعت اسپرم کلاس a صفر است . تعداد 750000 . کلاس بی 15 درصد . خیلی حالم گرفته . این بار سوم منه که ازمایش می دم . بایدIVF کنم . ایا راه بهتری هم هست چی کار کنم . ایا دارویی برای سرعت هست . لطفا راهنمایی کنیید التماس دعا دارم ....
  • saeed ۰۰:۴۳ - ۱۳۹۵/۰۷/۱۳
    با سلام.ایا بیضه های کوچک و فاقد اسپرم ازواسپرم را میتوان با مصرف داروی تستوسترون بهبود بخشید؟
  • مرتضی ۰۰:۳۸ - ۱۳۹۵/۰۸/۲۴
    سلام آقای دکتر من آزواسپرمی هستم یک بار هم عمل میکروسکوپی انجام دادم اما راهش باز نشدالبته قبلا از بیضه ها نمونه برداری شده بود ودارای اسپرم بود فقط مسعله عبور از مجرا وجود دارد لطفا مراراهنمایی کنید که بتوانیم به طور طبیعی بچه دار شویم چون قبلا دوبار عمل میکرواینجکشن انجام دادیم وموفقیت امیز نبود
  • محمدحسین حاجیانی ۰۲:۰۵ - ۱۳۹۵/۰۹/۱۴
    84 18
    چراهزینه های دوا ودرمان وعمل جراحی زنان و مردان نابارور رایگان محاسبه نمی شود یا زیر نظراداره بیمه قرار نمی گیرد
  • lessonand music ۰۰:۱۶ - ۱۳۹۵/۰۹/۱۹
    سلام من مدت 4 سال میشود که عروسی کردم ولی داکتر ها میگویند که شما یعنی اسپرم ما کاملآ صفر است آیا امکان اش است یا خیر اگر است لطف کنید برای ما بگوید که کجا و در کدام محل مراجعه کنیم تا بتوانیم مشکل خود را حل سازیم ممنون
    • aaa ۱۲:۰۸ - ۱۳۹۶/۰۵/۲۹
      62 11
      سلام شما میتونید باداروهای طب اسلامی مشکلتون را حل کنید ان شاالله
  • سلام ۱۷:۱۵ - ۱۳۹۵/۰۹/۲۳
    با سلام همسر من ازواسپرم هست و حدود یکسال قبل بیوپسی بیضه انجام داد اما اسپرمی پیدا نشد. میزان FSHازمایشات ایشون بالا بود ایا با دارو مشکلش حل میشه؟؟؟ در ضمن سایز بیضه های ایشون از نرمال یکم کوچیکتره میشه لطفا سریعتر جوابمو بدید (یکی از دوستان هم شوهرش ازواسپرم بوده اما با دارو و روش IVF الان دوتا دختر خوشگل دارن از وقتی فهمیدم شاید راهی واسه درمان مشکلمون باشه خیلی خوشحال شدم)
    • miis fatemeh ۲۱:۵۱ - ۱۳۹۶/۰۵/۰۲
      78 11
      سلام خانومی خوب هستین؟؟شما واس مشکلتون راه حل پیدا کردین؟؟شوهر منم همین مشکلو داره ممنون میشم راهنمایی کنید
  • افشین ۰۱:۳۸ - ۱۳۹۷/۰۱/۲۳
    سلام من آزمایش دادم و نمونه بردار از بیضه هم انجام دادم ولی اسپرم تولید نمی کند آیا راهی هست درمان بشم