پنجشنبه ۳ اسفند ۱۳۸۵ - ۰۰:۰۰
کد خبر: 1250

گفت و گو با دکتر عمادی،پزشک بخش بیماریهای عفونی/ پریسا کاکائی - دکتر عمادی، پزشک بخش بیماریهای عفونی بیمارستان امام خمینی است. گفت و گویی که در پی خواهد آمد پیرامون بیماری ایدز و مسائل مرتبط با آن صورت گرفته است.

بیماران ایدزی شخصیت ضد اجتماعی ندارند

• آقای دکتر عمادی، در ابتدا لطفا کمی در مورد چگونگی فعالیت مرکز تحقیقات ایدز و سیاستگذاریهای آن توضیح دهید.
البته من عضو هیئت موسس مرکز تحقیقات نیستم اما به طور کلی در دانشگاه تهران مراکز تحقیقاتی متعددی وجود دارد مثل مرکز تحقیقات بیماریهای گوارشی، غدد درونی، باروری و ناباروری. یکی از این مراکز تحقیقات، مرکز تحقیقات ایدز است. این مرکز به این علت ایجاد شد که در کشورمان تعداد بیماران اچ.آی.وی مثبت رو به افزایش است و مثلا در بخش مردان همیشه تعدادی بیمار اچ.آی.وی مثبت بستری هستند.

 وضعیت این بیماران از نظر کارهای تحقیقاتی هیچ سر و سامانی نداشته است. بنابراین باید چنین اقدامی می شد. جایی می تواند این کار را انجام دهد که بیشترین بیماران اچ.آی.وی مثبت را دارد و چون در واقع بیمارستان امام خمینی یکی از مراکزی ست که بیشترین بیماران اچ.آی.وی مثبت را دارد بنابراین مرکز تحقیقات در کنار بخش بیماریهای عفونی تاسیس شد. خانم دکتر محرز رئیس این مرکز هستند. ما در ایران باید کارهایی را در مورد بیماران ایدز انجام دهیم. مثلا تحقیق در مورد داروها. بدن مریض در برابر داروهای اچ.آی.وی/ایدز خیلی سریع مقاومت می کند. ما باید بدانیم وضعیت از نظر مقاوت دارویی چگونه است کدام از داروها دیگر برای بیماران ما فایده ای ندارد این کاری ست که مرکز انجام می دهد.

تحقیقات باید بر اساس نیاز جامعه صورت بگیرد. نیاز جامعه ما برای تحقیق در مورد این بیماری متفاوت است. به طور مثال بررسی وضعیت روسپیان. بررسی آمار مبتلایان، چون آماری هم که در حال حاضر وجود دارد آمار رسمی ست. آنهایی که به پزشک مراجعه کرده اند. این مسائل باید مورد بررسی قرار می گرفتند بنابراین مرکز تحقیقات ایدز به وجود آمد. البته اهداف و سیاستگذاریها را باید از خود هیئت موسس پی گیری کنید.

• اخیرا در مورد داروی درمان ایدز صحبت شده است و بحث پیرامون آن فراوان است. ظاهرا این دارو هم از جمله مسائل مورد بررسی مرکز تحقیقات ایدز است.

این دارو دارویی است که در همین مرکز تحقیقات روی آن کار شد و یک داروی مربوط به سیستم ایمنی بدن است. ویروس ایدز وقتی وارد بدن انسان می شود می گویند این فرد اچ.آی.وی مثبت است و ویروس سیستم ایمنی بدن را درگیر می کند. بیمار کاملا سالم است و هیچ علامت بالینی ندارد در حالیکه آلوده است. تا اینکه به مروز زمان سیستم ایمنی وی آنقدر ضعیف و خراب می شود که به مرحله ای می رسد دیگر سیستم ایمنی از کار می افتد. توضیحات بیشتر در مورد این دارو را می توانید در سمیناری که پیرامون همین موضوع برگزار خواهد شد دریافت کنید.

• معمولا چند سال طول می کشد تا علائم این بیماری ظاهر شوند؟
2 تا 10 سال. آدمهایی که سیستم ایمنی شان ضعیف تر است مثل بچه ها زودتر نشان می دهند اما فرد جوان و نیرومند تا بخواهد به مرحله ایدز برسد ممکن است 10 سال طول بکشد. بیمار اچ.آی.وی مثبت با بیمار ایدزی یک فرق دارد مریض اچ.آی.وی مثبت سالم است در حالیکه بیمار و آلوده کننده است اما بیمار ایدزی بیماری ست که سیستم ایمنی اش از کار افتاده. یعنی مرحله آخر اچ.آی.وی مثبت است.

مریضهای ایدزی علائم بالینی مختلفی نشان میدهند که هیچ کدام به خاطر خود ویروس اچ.آی.وی نیست بلکه به خاطر حمله میکروبهای فرصت طلبی ست که ممکن است به طور معمول در بدن باشند ولی سیستم ایمنی آنها را مهار می کند و وقتی سیستم ایمنی آسیب می بیند اینها شروع به فعالیت می کنند. آزمایشهای تشخیص ویروس اچ.آی.وی/ایدز میزان آنتی بادی در خون را اندازه گیری می کنند و به این ترتیب اگر آنتی بادی تولید شده باشد این بیماری را تشخیص می دهند. از جمله آزمایش الایزا که آزمایش حساسی ست. مثبت کاذب دارد اما منفی کاذب ندارد. بنابراین وقتی جواب مثبت است یک تست مکمل هم انجام می شود.

 ایراد این آزمایش تنها در این است از وقتی ویروس وارد بدن می شود تا موقعی که آنتی بادی تولید می شود زمان می برد و معمولا 3 هفته تا 3 ماه و در بعضی موارد 6 ماه خواهد بود. بنابراین تا زمان تولید آنتی بادی، آزمایش منفی ست. آزمایشهای دیگر هم وجود دارد مثل آزمایش PCR، آزمایشی ست که از همان زمان ورود ویروس می تواند آن را تشخیص دهد اما چون بسیار گران است و انجام آن هم مهارت خاصی می خواهد در نتیجه موارد استفاده آن کم است مگر در موراد خاص که باید سریع تصمیم گرفت. غالب اوقات آزمایش الایزا انجام می شود.

• در حال حاضر راه اصلی انتقال اچ.آی.وی/ایدز کدام است؟ احتمال انتقال از کدام جنس بیشتر است؟
انتقال ایدز سه راه دارد. تماس جنسی، تماس خونی، انتقال از مادر به فرزند. در جهان شایع ترین راه انتقال، تماس جنسی ست. سه الگوی تماس جنسی برای انتقال اچ.آی.وی/ایدز وجود دارد یکی در کشورهای امریکای شمالی، اروپای غربی و استرالیا که تماس بین همجنس بازان است، همجنس بازان مرد. دیگری در افریقا که ارتباط جنسی بین جنسهای مخالف است و الگوی سوم که در کشور ماست یعنی در آسیا و شوروی، ابتدا بیماری در بین معتادین تزریقی سرایت پیدا می کند، بعد از معتادها به روسپیان و شرکای جنسی و همسران منتقل می شود و سپس مشتریان روسپی ها که پسران جوان هستند و در نتیجه دخترهای جوان به این بیماری گرفتار می شوند. در ایران در دهه 60 راه انتقال فقط هموفیلی هایی بودند که خون آلوده دریافت کرده بودند و در دهه 70 در زندانیها، معتادین تزریقی درنتیجه ی کمبود سرنگ و استفاده از سرنگ مشترک این مسئله شایع بود. اما در حال حاضر شایع ترین راه انتقال، تماس جنسی ست چون همان معتادها، همسرانشان را آلوده می کنند و از طرفی در واقع زنان خیابانی هم آلوده می شوند و در نتیجه مشتریانشان.

به طور کلی بعضی از مایعات بدن فرد مبتلا به اچ.آی.وی/ایدز خیلی آلوده هستند یکی خون و دیگری ترشحات تناسلی. اما بعضی دیگر آلوده کننده گی نسبی دارند مثل مایع دور مغز، شیر مادر و برخی دیگر هم مثل اشک چشم، بزاق، ادرار و عرق، آلوده نیستند. ویروس از پوست سالم وارد بدن نمی شود اما مخاط در مقابل ویروس آسیب پذیرند. مثل مخاط دهان یا مخاط مقعد، واژن. یعنی در سکس دهانی (نه بوسیدن) ویروس می تواند از طریق ترشحات جنسی به مخاط دهان و بدن وارد شود.

 یا در سکس مقعدی احتمال آلودگی از سکس واژنی بیشتر است و در سکس واژنی از سکس دهانی. در سکس مقعدی احتمال زخمی شدن و خونریزی وجود دارد و غدد لنفاوی در آن منطقه بیشتر است بنابراین در سکس مقعدی سه تا پنج درصد احتمال آلودگی است در حالیکه در سکس واژینال فقط سه دهم درصد احتمال وجود دارد. در نتیجه در سکس دهانی هم لزوم استفاده از کاندوم الزامی ست. ویروس می تواند از شیر مادر و مخاط دهان کودک وارد بدن وی شود.


• اگر نخواهیم وجود زنان خیابانی را منکر شویم و نقش آنها را در انتقال ویروس اچ.آی.وی مثبت به عنوان نقشی کلیدی در نظر بگیرم، به عنوان مثال مرکز تحقیقات برای این دسته از قزبانیان چه تدابیری اندیشیده است؟
ما الان نمی دانیم وضعیت روسپیان چگونه است. آمار رسمی وجود ندارد. کاری که وارد شدن به آن خطرناک و بحث برانگیز است چون کار روسپیان زیرزمینی ست. اما برخی زنان خیابانی در این مورد مورد آموزش قرار گرفته اند. که این آموزش را خانمهای دکتر ارائه دادند. ولی هیچ ارگان رسمی برای اقدام در این مورد نداریم.

• آمار دقیق مبتلایان به اچ.آی.وی/ایدز به تفکیکی زنان و مردان به چه میزان است؟ آیا شیوع این بیماری در سالهای اخیر سیر نزولی داشته یا صعودی؟
از نظر آمار جهانی، بیشترین آمار مربوط به معتادان تزریقی ست. کسانی که در آمار رسمی ایران هستند همان افرادی هستند که ده سال قبل آلوده شده اند و تازه به مرحله ایدز رسیده اند. بیمارهای بروز پیدا کرده و در نتیجه با مراجعه به پزشک این بیماری را گزارش داده اند. اما در حال حاضر از زنان خیابانی و مشتریان آنها اطلاعی نداریم. از تماسهای جنسی که در سکس پارتیها و اکس پارتیها هست خبر نداریم.

 زیرا آنها هنوز خود را به پزشکان معرفی نکرده اند، شاید ده سال دیگر که علایم بروز کنند متوجه بیماری خود بشوند. به نظر می آید شایعترین راه انتقال در دهه ی 80 تماس جنسی ست هرچند که شایعترین آمار مربوط به معتادان تزریقی ست ولی این اعتیاید تزریقی در حال حاضر کنترل می شود. دیگر این مسئله انکار نمی شود. اما در حال حاضر، در کشور ما تماسهای جنسی نگران کننده هستند.

 در سال 1385، حدود 14000 نفر بیمار مبتلا به ایدز اعام شد. 95 درصد مرد و 5 درصد زن. در سال 1384 بیماری سیر صعودی داشته زیرا بیماری گسترش یافته و افرادی که در دهه ی 70 مبتلا شده بودند در دهه ی 80 به مرحله ایدز رسیده بودند و در نتیجه ی مراجعه به پزشک جزو آمار رسمی به حساب می آمدند و در عین حال جامعه هم دست از انکار این بیماری برداشت. ولی در یکی دوسال اخیر آمار افت کرد چون بیماری و شیوع آن روند طبیعی خود را در پیش گرفت ولی قطعا آمار صعودی خواهد بود فقط شتابش کمتر شده است.

• سهم خشونت جنسی در شیوع اچ.آی.وی/ایدز چقدر است؟
خیلی کم است.* معمولا مردی که مبتلا هست نمی خواهد بیماری اش را به همسرش منتقل کند. بر خلاف تصور مردم، بیماران ایدزی شخصیت ضد اجتماعی ندارند. ابن افراد آدمهای همبن جامعه هستند که آلوده شده اند بنابراین این آدمها، آدمهای بدی نیستند که قصد انتقام داشته باشند. اینها بیمار هستند و دلشان نمی خواهد کسی را آلوده کنند مگر اینکه خود فرد مبتلا هم از بیماری اش خبر نداشته باشد و همسرش را آلوده کند. این تفکر بدی که مردم نسبت به این بیماران دارند خیلی ظالمانه و به دلیل عدم آگاهی ست.

• با توجه به اینکه یکی از راههای پیشگیری از انتقال اچ.آی.وی/ایدز استفاده از کاندوم است و اینکه کاندومهای خارجی، حتی چینی برای خانواده های کم بضاعت از لحاظ قیمتی بالا هستند و به صرفه نیستند، شرایطی برای دسترسی به کاندومهای ارزان و با کیفیت فراهم شده است؟
هر منطقه ای دارای مراکز بهداشتی ست. همان مراکزی که مردم آن منطقه بچه هایشان را واکسن می زنند به خصوص در مناطق محروم. مراکز بهداشت به مسائل کنترل جمعیت می پردازند. هر خانمی که که ازداوج می کند می تواند برای اینکه راهنمایی شود که چگونه از بارداری جلوگیری کند به این مراکز مراجعه کند. یکی از این راه های جلوگیری از بارداری استفاده از کاندوم است. کاندوم هم در این مراکز به صورت رایگان داده می شود. البته ما هنوز در کشورمان قانونی نداریم که فرضا زنان خیابانی یا پسران جوان کاندوم رایگان دریافت کنند.

• طرحی وجود دارد که مراکز بهداشتی که راههای جلوگیری از بارداری را به زنان می آموزند، آموزشی در مورد ایدز هم داشته باشند؟
نه، در حال حاضر این مراکز برای پیشگیری از بارداری و کنترل جمعیت خانواده است.

• آیا هیچ اقدامی برای آموزش ایدز در مدارس شده است؟
در آموزش و پرورش سعی کردیم در کتابها وارد شویم و تغییراتی انجام دهیم هر چند که تغییر کتابهای آموزش و پرورش کار دشواری ست. مثلا در کتاب زیست شناسی سال اول دبیرستان مبحثی در مورد ایدز آورده ایم. به نظر من آموزش باید از مدارس شروع شود. آموزش باید صریح و روشن و رک باشد. این آموزش مستلزم این است که مطالب را راحت مطرح کرد و این کار را در کلاس درس می شود انجام داد. کسی هم که این آموزش را می دهد معلم است و پیش فرض بر این است که معلم ها آدمهایی سالم و در صدد آموزش هستند و دانش آموزان هم گروه یکنواخت و همگونی هستند و آنجا جایی است که باید یاد بگیرند که چگونه از خود مواظبت کنند. آموزش و پرورش به صورت لاک پشتی در حال انجام اقداماتی در این زمینه هست اما نه با سرعتی که ویروس اچ.آی.وی/ایدز پیش می رود. در حال حاضر همه دبیران زیست شناسی، معلمهای پرورشی یک دوره آموزشی دراین باره دیده اند. چون این افراد با دانش آموزان در ارتباط هستند ولی اینکه تا چه حد بتوانند آن را به بچه ها منتقل کنند امر دیگری ست.

• شما نقش ان.جی.اوهای فعال در زمینه اچ.آی.وی/ایدز را تا چه حد موثر می دانید؟
فرهنگ سازی و آموزش کاری ست که رسانه ها، و سازمانهای غیر دولتی می توانند انجام دهند. باید تابو شکنی شود و به صراحت در مورد اچ.آی.وی/ایدز صحبت و نوشته شود.

• بیمارستان امام خمینی ظاهرا خط تلفنی به نام احیاء دارد. خدماتی که توسط این خط ارائه می شود به چه گونه است؟
خطی ست که مردم تماس می گیرند و مربوط به مرکز تحقیقات ایدز بیمارستان امام خمینی ست. این خط تلفن مردم را در مورد اچ.آی.وی/ایدز راهنمایی می کند. مثلا وقتی فردی تماس می گیرد و می گوید با شخصی رابطه ای داشته و متوجه شده که وی اچ.آی.وی مثبت دارد و احتمال بیماری می دهد، ما پیشنهاد می کنیم که به مرکز مراجعه کند و اگر این مراجعه درهمان 72 ساعت اول بعد از ارتباط باشد و داروی ایدز که ما رایگان در اختیار این افراد قرار می دهیم را مصرف کند، به این بیماری مبتلا نمی شود. البته این بیشتر برای پرستاران و دکترها و افرادی ست که با بیماران اچ.آی.وی مثبت در ارتباط هستند و احتمال ابتلا به بیماری بیشتر است.

• کلام آخر؟
نگرانی عمده ما در مورد مهمانی هایی ست که جوانها اکس مصرف می کنند و از حالت خود خارج می شوند و به دلیل حالتهای هیجانی ناشی از این مواد با افراد متعددی ارتباط جنسی برقرار می کنند و به اچ.آی.وی/ایدز مبتلا می شوند. تعداد بچه هایی که دراین مهمانی ها شرکت می کنند رو به افزایش است. به طور کلی جوانان و نوجوانان چون در رودربایستی دوستانشان قرار می گیرند بیشتر آسیب پذیرند. اینها باید بیاموزند که فرض را بر این بگذارند که همه اچ.آی.وی مثبت دارند پس اگر ارتباطی برقرار می کنند باید از کاندوم استفاده کنند.

 
*شاید ذکر این موضوع بد نباشد که منظور از خشونت جنسی تنها اعمال زور و قدرت از طرف بیمار به زن نیست بلکه هدف همان روسپیگری، خرید و فروش دختران و زنان توسط پدران، برادران و شوهران، ارتباطات جنسی خارج از خانواده مردان، بحث تعدد زوجات و صیغه و مواردی از این دست است که بی تردید در ابتلا، افزایش و شیوع بیماریهایی چون ایدز تاثیر فراوانی دارند.

 

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha