سلامت نیوز: سال‌ها قبل در اواسط دهه 80 گروهی از جامعه‌شناسان ایرانی، دهه 90 را دهه طغیان آسیب‌های اجتماعی معرفی کرده بودند. پیش‌بینی‌ای که حالا گویی چهره واقعی به خود گرفته و آسیب‌های اجتماعی بیش‌ازپیش خود را نمایان کرده است. فقط در یک ماه ابتدایی امسال دو حادثه، احساسات جامعه ایرانی را جریحه‌دار کرد؛ نخست مرگ فجیع ستایش، دختر حاشیه‌نشین و افغان که از سوی نوجوانی 17 ساله مورد آزار قرار گرفته بود و پس از آن همسر و فرزندآزاری فردی در مشهد که پرونده‌ای را با نام اعظم (زنی که مورد آزار قرار گرفته) گشود.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه وقایع اتفاقیه، علاوه‌براین افزایش مصرف مخدرهای صنعتی، افزایش میزان طلاق در جامعه ایرانی، رشد جرائم با پیش‌فرض‌های مفاسد اخلاقی، تجاوز، سرقت‌های خرد و... همه حکایت از این واقعیت دارد که آسیب‌های اجتماعی در ایران به نقطه جوش خود رسیده است.

بااین‌حال، آنچه بیش از همه در دستور کار نهاد‌های اجرائی قرار می‌گیرد، طرح‌هایی بدون پشتوانه علمی است که فقط برای این آسیب‌ها راهگشا نیست بلکه گاهی زمینه‌ساز تشدید آنها نیز می‌شود اما در جدید‌ترین اقدام، سازمان بهزیستی کل کشور از افزودن برنامه مقابله با مفاسد اخلاقی به مأموریت‌های خود خبر داد.  انوشیروان محسنی‌بندپی، رئیس سازمان بهزیستی گفت: «پنج آسیب شامل طلاق، اعتیاد، مفاسد اخلاقی، حاشیه‌نشینی و نقاط بحرانی را به عنوان اولویت آسیب‌های اجتماعی در نظر گرفته‌ایم.»

به گفته او، مقابله با مفاسد اخلاقی و اجتماعی مانند روابط نامشروع از دیگر برنامه‌های اصلی بهزیستی است.

محسنی‌بندپی در ادامه گفت: یکی از دلیل‌های مفاسد اخلاقی و اجتماعی در جامعه به مسئله اعتیاد بازمی‌گردد.

وی خاطرنشان کرد: بیش از 40 درصد طلاق‌ها و همچنین اغلب جرائم و خیانت‌های زناشویی نتیجه اعتیاد است، بنابراین تلاش می‌کنیم با ریشه اصلی این جرائم و مفاسد یعنی اعتیاد مقابله کنیم.

رئیس سازمان بهزیستی تصریح کرد: تلاش می‌کنیم همه ابزارها، راه‌حل‌ها و اقدامات را برای کنترل و مهار آسیب‌های اجتماعی به‌کار بگیریم و برای مقابله با آنها از رویکردهای علمی و اجتماع‌محور استفاده کنیم.

وی تأکید کرد: اعتیاد به عنوان عاملی ریشه‌ای، می‌تواند شدت آسیب‌های اجتماعی دیگر را افزایش دهد و براین‌اساس با همکاری ستاد مبارزه با مواد مخدر، شهرداری و نیروی انتظامی، اقدام خوبی را در تهران آغاز کردیم تا ظرفیت مراکز اقامتی میان‌مدت درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور موسوم به مراکز ماده 15 را افزایش دهیم که اکنون تعداد آنها به 3480 مرکز افزایش یافته است، همچنین در حال احیای مراکز نیمه‌اقامتی درمان اجتماع‌مدار (تی‌سی) هستیم و ارزیابی‌های ما تا امروز نشان داده معتادان پس از ترک اولیه به درمان‌های تکمیلی نیاز دارند.

محسنی‌بندپی خاطرنشان کرد: در مراکز درمانی اجتماع‌مدار، ادامه روند درمانی معتادان شامل برنامه‌هایی مانند مددکاری و اجتماع‌‌پذیری انجام می‌شود و مدت اقامت معتادان در این مراکز بین شش ماه تا یک سال است. این مراکز شرایطی را فراهم کرده که برگشت‌پذیری معتادان به اعتیاد به حداقل برسد و در حال افزایش این مراکز هستیم.
محسنی‌بندپی یادآور شد: همچنین آیین‌نامه مراکز اقامتی ترک اعتیاد خود را بازنگری و استانداردها و ضوابطی در آنها لحاظ کردیم که با اجرای آنها بازدهی و بهره‌وری ما درزمینه درمان اعتیاد افزایش خواهد یافت.

مبارزه با آسیب اجتماعی طلاق
رئیس سازمان بهزیستی گفت: برای کاهش آمار طلاق، افزایش مشاوره‌های پیش از ازدواج را در اولویت قرار داده‌ایم تا بتوانیم زوج‌های جوان را از یک آموزش علمی و کارشناسی خوب برخوردار کنیم و برای بررسی و رصد عوامل تأثیرگذار در طلاق، طرحی را در برخی استان‌ها - که میزان طلاق در آنها بالاتر از دیگر نقاط کشور بوده - در دستور کار قرار داده‌ایم، همچنین از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی خانواده کمک گرفتیم تا دلیل طلاق را احصا کنیم و بتوانیم با شناسایی این آسیب‌ها و اقدامات کارشناسی، آسیب طلاق را در جامعه به حداقل برسانیم.

اظهارات رئیس سازمان بهزیستی در شرایطی است که طلاق در ایران به یکی از بحرانی‌ترین مقاطع خود در سال‌های اخیر رسیده است و هم‌اکنون ایران با نرخ خام طلاق دو درصد یکی از بالاترین آمارها درزمینه طلاق را در کشورهای منطقه دارد و حالا پس از چالش‌های رفتاری، اخلاقی و اقتصادی، چالش‌های دیگری مانند سبک جدید زندگی شهری نیز بر این روند افزایشی تأثیر‌گذار است.

یکی از چالش‌هایی که دراین‌زمینه، کمتر به چشم می‌آید، شاخص دوام زندگی در طلاق است؛ این شاخص در مسائل جمعیت‌شناختی واقعه ازدواج و طلاق بررسی می‌شود و ناظر بر طول مدت ازدواج تا وقوع طلاق است. براساس بررسی این شاخص، حدود 14 درصد طلاق‌ها در ایران، کمتر از یک سال و 11 درصد آن پس از یک تا دو سال از زندگی مشترک رخ می‌دهد. در مجموع بیش از 50 درصد طلاق‌ها در ایران در کمتر از پنج سال از زندگی مشترک رخ می‌دهد که این اتفاق در برخی استان‌های کشور، بحرانی‌تر است.

درحال‌حاضر میانگین کشور طول مدت زندگی مشترک در طلاق‌های ثبت‌شده در کل کشور هشت سال است اما استان‌های ایلام، کردستان، خراسان جنوبی و اردبیل میانگین زیر هفت سال را تجربه می‌کنند. ازسوی‌دیگر، استان‌های یزد، سمنان، اصفهان، مازندران، تهران و البرز دارای میانگین طول مدت زندگی مشترک در طلاق‌های ثبت‌شده بالای هشت سال هستند؛ این اتفاق در شرایطی است که شاخص دوام زندگی در سال‌های 1386 و 1388 کمتر از سال‌های 1392 و 9 ماهه اول سال 1394 بوده است.

مقابله با آسیب حاشیه‌نشینی
رئیس سازمان بهزیستی در ادامه با اشاره به جمعیت 11میلیونی حاشیه‌نشین در کشور گفت: آسیب‌های اجتماعی مانند اعتیاد و طلاق در مناطق حاشیه‌نشین بیشتر از دیگر نقاط کشور است.

محسنی‌بندپی تصریح کرد: در حال افزایش میزان استقرار تیم‌های مددکاری و تیم‌های اجتماع‌محور برای کاهش آسیب در این مناطق هستیم که یکی از رویکردهای ما در سال 95، پرداختن به این آسیب‌ها در مناطق حاشیه‌نشین و کاهش آسیب‌های نقاط بحرانی کشور از دیگر برنامه‌های بهزیستی در سال جاری است؛ برای مثال خودسوزی به عنوان عامل اصلی خودکشی در استان ایلام به شمار می‌رود و امیدواریم در نقاط بحرانی و این منطقه با به‌کارگیری نیروهای متخصص کارشناس و مددکار و هم‌افزایی با دستگاه‌های دیگر بتوانیم شرایطی فراهم کنیم تا روند روبه‌رشد آسیب‌های اجتماعی (مانند خودسوزی) را کنترل و مهار کنیم.