سلامت نیوزـ*محبوبه خلوق: بنا بر تعریف انجمن كاردرمانی امریكا، كاردرمانی به عنوان یك علم و از مهم‌ترین شاخه‌های توانبخشی، امسال صد ساله می‌شود، با اجرای فعالیت‌های هدفمند برای افراد دچار محدودیت در حركت، ضایعات پوستی، ناتوانایی‌های مختلف بر اثر بیماری‌ها، نقص‌های مادرزادی، تصادفات و سوانح و حتی اختلالات یادگیری، از ناتوانی افراد در ادامه سال‌های عمر پیشگیری كرده و منجر به افزایش حداكثری استقلال و سطح سلامتی افراد آسیب دیده می‌شود.

به گزارش سلامت نیوز، اعتماد نوشت: هدف نهایی كاردرمانی، ارتقای سلامت و «به‌زیستی» است. در فرآیند كار درمانی، بیمار ارزیابی شده و طرح درمان برای او تدوین می‌شود و پس از اجرای طرح، بیمار مورد ارزیابی مجدد قرار می‌گیرد. این فرآیند، زمان‌بر و طولانی بوده و متاسفانه در كشور ما، با توجه به اینكه كاردرمانی تحت پوشش بیمه نیست، كاردرمانی برای بسیاری از بیماران واجد شرایط، در ادامه مراحل درمان فراموش می‌شود در حالی كه رشته دانشگاهی كار درمانی در ایران، قدمتی حدود 60 سال دارد كه در مقطع كارشناسی و در دانشگاه رفاه اجتماعی تدریس می‌شد و نخستین خدمات كاردرمانی هم در بیمارستان شفا یحیاییان تهران ارایه شد. تا امروز، تدریس این رشته در دانشگاه ادامه دارد و نیاز رو به افزایش به كاردرمانی باعث شد كه مقاطع تدریس هم افزایش پیدا كرده و به سطح دكترا رسیده است. كاردرمانی در روند بهبود شرایط فرد دچار معلولیت و بیماری‌های جسمی و حتی بیماران روانپزشكی تاثیر بسیار دارد زیرا از ابزارهای مختلف و موجود در جامعه و زندگی روزمره در قالب درمان استفاده می‌كند.

با وجود آنكه امروز در ایران، كار درمانگرهای بسیار توانمندی داریم اما مهم‌ترین مشكل این است كه این خدمت توانبخشی، هنوز فاقد پوشش بیمه‌ای است و سازمان بهزیستی، تعداد محدودی مراكز كاردرمانی دارد و معلولان دارای كارت بهزیستی، می‌توانند در مراجعه به این مراكز از تخفیف ویژه استفاده كنند كه این مراكز هم، در تمام نقاط ایران نیست و بسیاری بیماران هم تحت پوشش بهزیستی نیستند یا به معلولیت نرسیده‌اند. یك بیمار سكته مغزی، فعلا بیمار است و نه معلول، اما اگر خدمت كاردرمانی و فیزیوتراپی و آب درمانی دریافت نكند، تبدیل به یك معلول می‌شود. یك فرد دارای معلولیت را تصور كنید كه توانایی خود را بر اثر یك حادثه یا بیماری ژنتیك از دست داده و گرفتار محدودیت‌های فراوان است. توان افزایی این فرد، نیازمند سال‌های طولانی كار درمانی است در حالی كه در ایران یا چنین خدمتی برای این فرد ارایه نمی‌شود یا مدت دریافت این خدمت، محدود است زیرا فرد، به دلیل هزینه گران خدمت، آن را در مقطعی رها می‌كند و بسیاری از افراد دارای معلولیت و حتی افراد دچار سكته مغزی در ایران، به دلیل ارایه نشدن توانبخشی كامل، زمان طلایی را از دست می‌دهند و تا پایان عمر، گرفتار نقصان و ناتوانی‌هایی در روند فعالیت‌های روز مره خواهند بود.

توجه داشته باشیم كه یكی از مهم‌ترین دلایل نامگذاری جهانی یك مناسبت، این است كه توجه جامعه جهانی را به اهمیت این مناسبت معطوف كنند و دولت‌ها هم برای دستیابی به اهداف عالی مرتبط، برنامه‌ریزی كنند. شاید برخی فكر كنند كه با انجام فیزیوتراپی، توانبخشی تكمیل می‌شود اما كاردرمانی، مكمل فیزیوتراپی است كه می‌تواند كیفیت زندگی فرد آسیب‌دیده را ارتقا دهد. امروز جامعه جهانی به این نتیجه رسیده كه انجام كاردرمانی برای كودكان دچار بیماری، معلولیت‌های جسمی یا ذهنی، آن حد از توان‌افزایی و توانمندی را درپی خواهد داشت كه فرد، پس از مدتی، بدون احساس معلولیت، به اندازه‌ای توانمند شده كه می‌تواند وارد جامعه شده و به استقلال كامل برسد. هدف غایی كار درمانی هم دستیابی به استقلال كامل فردی و اجتماعی است تا فرد بتواند به زندگی كامل و فارغ از نیاز به دیگران ادامه دهد.

تاثیرات كاردرمانی برای سالمندان هم بسیار قابل توجه است چرا كه سالمندی مرحله‌ای از زندگی است كه افراد، در این دوران، بسیاری از توانایی‌ها را از دست داده یا دچار ناتوانی می‌شوند. قطعا، افسردگی در دوران سالمندی وجود دارد زیرا فردی كه در سال‌های جوانی، مدیر و فعال بوده، امروز به دلیل سالمندی دچار ناتوانی افزون و مضاعف و سرخوردگی و افسردگی می‌شود كه این ناتوانی‌های جسمی و روحی، بر جسم او هم تاثیرگذار خواهد بود اما كاردرمانی موثر، می‌تواند فرد سالمند را به آن مرحله برساند كه تا پایان عمر، یك فرد مستقل باشد و دوران طلایی سالمندی را بدون حس بیماری و خمودگی و نیازمندی، سپری كرده و مستقل و بی‌نیاز باشد. باید به این نتیجه برسیم كه كار درمانی در تمام مراحل زندگی یك فرد می‌تواند تاثیر بسزایی داشته باشد و البته برای افراد دارای معلولیت، تاثیر مضاعف خواهد داشت.

*‌ مدیرعامل انجمن معلولین برنا