سلامت نیوز:کمبود آب در کشور دلیل مطرح شدن موضوع برداشت آبهای ژرف، در عمق بیش از هزار متری زمین است که در برخی از وزارتخانهها مطرح شده است. موضوعی که از نظر برخی مدیران میتواند تنها راه مقابله با بحران آب در آینده نزدیک باشد. اگرچه طرحهای مطالعاتی این موضوع سالهاست که در حوزههای مختلف بررسی میشود اما همچنان در میان کارشناسان و متخصصان منابع آب با اختلاف نظرهایی همراه است.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از صبح نو ،عدهای معتقدند که برداشت از آبهای ژرف از دیدگاه زمینشناسی و زیستمحیطی به صلاح نیست و میتواند افزایش احتمال فرونشست زمین و به اتمام رساندن ذخایر آبی کشور را بهدنبال داشته باشد. عدهای نیز خلاف این حرف را میزنند، برخی از کارشناسان محیطزیستی بر این عقیدهاند که نباید ثروت ملی را قربانی کنیم به این منظور که میتوانیم با افزایش بهرهوری، واردات آب یا علمی کردن روشهای کشاورزی در مصرف آب صرفهجویی کنیم.
قرارداد 250 میلیون دلاری ایران و روسیه
از آنجایی که معضل کم آبی، روز به روز در کشور بحرانیتر میشود، وزارت نیرو در پروژهای 250میلیون دلاری موضوع اکتشاف آب در ذخایر ژرف زمین را با همکاری روسیه کلید زده است. این پروژه در پی کشف تصادفی آب در عمق بیش از ۵۰۰متر، شناسایی پتانسیلها با نقشههای سطحی زمینشناسی و مطالعات ژئوفیزیک و در نهایت حفاری چاه در بلوکهای اکتشاف آب در نقاط عمیق و ژرف خواهد بود. آقای عیسی کلانتری، رییس سازمان حفاظت محیطزیست مردادماه امسال درباره آخرین وضعیت آبهای ژرف گفته بود که ما با تحقیقات در حوزه آبهای ژرف موافقیم ولی من به شما قول میدهم که این کار اجرایی نخواهد شد. ما تاکنون 2هزارو 195 متر عمق چاه حفر کردهایم و آبی که بیرون میآید کمتر از چهار لیتر بر ثانیه یعنی ۱۲۴ هزار مترمکعب در سال است. باید بررسی شود که از نظر اقتصادی، اجتماعی و ... اصلاً این کار به صرفه است یا نه.
از هیمالیا تا دریای عمان
معاون رییسجمهوری در ادامه گفته است: اگر آنطور که برخی میگویند این آبها در عمق زمین جاری باشد و از هیمالیا تا دریای عمان میرود، تازه آنگاه میتوان از نظر اقتصادی موضوع را بررسی کرد که آن هم قطعاً توجیهپذیری نخواهد داشت چون هر مترمکعب آب بیشتر از دو، سه دلار هزینه خواهد داشت. او افزوده است: به اعتقاد من اگر این کار توجیه اقتصادی داشته باشد و آب فسیلی نباشد، ما مشکلی نخواهیم داشت اما به نظر نمیرسد توجیه اقتصادی داشته باشد، ضمن اینکه این آب به درد کشاورزی نمیخورد. همین الان با انرژی ارزان ما، آبهای با عمق بیشتر از ۵۰۰ متر توجیه اقتصادی ندارد.
شیرین کردن آب دریا
از آنجایی که راهحلهای رفع مشکل کمبود آب از جمله استخراج آب ژرف، انتقال آب از دریای عمان و خلیج فارس به مرکز کشور و شیرین کردن آب آن، انتقال آب از دریای خزر و غیره، اغلب راهحلهای سازهای بوده که با هزینههای هنگفت همراه است، پیشنهاد این است که برای عبور از مشکل بیآبی آینده کشور، شیوه مدیریت منابع آبی فعلی کشور تغییر یافته و روش صحیحتری اعمال شود.
تاکنون حد مشخصی برای ژرف بودن یک منبع آب ذکر نشده و تعریف واضحی نیز از حد عمق برای عمیقتلقی شدن یک سفره آب زیرزمینی مطابق با آنچه امروزه در کشور از آن بهعنوان آبهای ژرف یاد میشود، ارائه نشده است. آنچه از مباحث مطرح شده در مورد آبهای ژرف برمیآید، منظور از آبهای ژرف، آبهای فسیلی، آبهای موجود در قسمتهای عمیق سفرههای آب زیرزمینی آبرفتی و سازندی عمیق و آب موجود در پهنههای گسلی عمیق است که بازهم برای هیچیک حدی از عمق تعریف نشده است.
تمام منابع آب یاد شده بهدلیل واقع بودن در عمق زیاد و زمان ماند طولانی، دارای املاح محلول بسیار زیادتری نسبت به منابع آب زیرزمینی معمول و کمعمقتر هستند. از میان منابع آب ژرف معرفی شده، آبهای فسیلی (مثل آب شور محبوس در میادین نفتی)، جزو آبهای تجدیدناپذیر بوده و بهطور طبیعی در چرخه آب شرکت نمیکنند.
استخراج آبهای ژرف مشکل کشور را حل نمیکند
آقای پروفسور پرویز کردوانی، جغرافیدان ایرانی با اشاره به موضوع برداشت آبهای ژرف به خبرنگار روزنامه «صبحنو» میگوید: ما نمونههای مختلفی از آب در کشور داریم، طی دهههای گذشته ازسه تکنولوژی برای برداشت آبهای زیرزمینی استفاده شده است. اگرچه در گذشته با 20 متر حفاری به آب میرسیدند اما هم اکنون با حفاری 400 متری زمین میتوان به منابع آبی دسترسی پیدا کرد.
پدر کویرشناسی ایران با بیان اینکه مدیران با برداشت آب از چاههای عمیق و نیمهعمیق موتوری و برقی، سدسازی و کانالکشی و همچنین استفاده از تکنولوژی شیر و شلنگ وضعیت آب در کشور را بحرانی کردند، میافزاید: متأسفانه بهدلیل عدم راهکار علمی برای استفاده درست و بهینه از آب در کشور امروزه شرایط بسیار بحرانی شده است. ما هم اکنون شرایط خوبی در کشور نداریم. او با تأکید بر اینکه وزارت نیرو برای رفع بحران آب به دنبال استفاده از سه تکنولوژی دیگر است، گفت: قرار است از طریق انتقال آب خلیج فارس، دریای عمان و مازندران، باروری ابرها و همچنین استخراج آبهای ژرف، مشکل بحران آب کشور را حل کنند در صورتی که این اقدامات خود مشکلات بدتری را برای کشور ایجاد میکند. آقای کردوانی با اشاره به وجود چهارنوع آب ژرف در کشور میگوید: با حفاری هزار تا دو هزار متری زمین میتوانیم به آب دسترسی پیدا کنیم اما بهدلیل شور بودن آب، حفاری آن فایدهای ندارد. آبهای فسیلی نیز بهدلیل تمام شدن استخراج آن مشکل آب کشور را حل نخواهد کرد. سفرههای آب زیرزمینی که در مناطق گسلی وجود دارد میتواند مفید باشد اما حفاری آن هم نمیتواند برای همیشه مشکل را بر طرف کند چراکه ما در کل کشور آبهای ژرف نداریم.
پدر کویرشناسی ایران ادامه میدهد: در حال حاضر اقداماتی که وزارت نیرو در خصوص جستوجو برای آبهای ژرف انجام میدهد وضعیت را بدتر میکند، کارهایی که در کشور انجام میشود باید بر اساس مطالعه دقیق و کارشناسی شده باشد. طرحهای ما طی سالهای بسیار زیادی جوابگوی نیازها هستند به همین دلیل نمیتوان گفت برای رهایی از بحران آب، استخراج آبهای ژرف مفید است. او با تأکید بر اینکه هزینه استخراج آبهای ژرف بسیار زیاد است، میگوید: بدون تردید این اقدام صرفه اقتصادی ندارد و با سیستم معمولی نمیتوان به آب رسید، حتی اگر به آب هم دسترسی پیدا کنند بهدلیل شور بودن نمیتوان برای کشاورزی و حیات از آن استفاده کرد.
نظر شما