سلامت نیوز: او تقریبا همیشه غمگین است و ابعاد منفی زندگی خود و دیگران را پررنگتر میبیند و این نگاه بر عملكردش روابط اجتماعی اش تأثیر منفی گذاشته است. شاید افسردگی از نظر بسیاری افراد صرفا یكی از بیماریهای شایع حوزه روان به نظر بیاید كه با درمان دارویی و مشاوره و گاهی نیز حتی بدون مصرف دارو قابل درمان است. اما به گفته رئیس انجمن علمی روانپزشكان ایران ۱۲.۵ درصد مردم ما مبتلا به افسردگی هستند كه دوسومشان نیز افكار خودكشی دارند و ۱۵درصد آنها نیز اقدام به خودكشی میكنند.
به همین دلیل، پیشگیری و درمان این بیماری بسیار اهمیت دارد. گفتوگوی ما را با دکتر مریم رسولیان، روانپزشك و رئیس انجمن علمی روانپزشكان ایران بخوانید .
تجربه خلق افسرده، بسیار شایع و فراگیر است. كمااینكه افراد در موقعیتهای دشوار زندگی بهخصوص وقتی با «از دست دادن» مواجه شوند غم و اندوه را تجربه میكنند، اما این تجربه معادل و مساوی با اختلال افسردگی نیست.
غمگینی، اما افسرده نیستی
افسردگی به دو معنای خلق افسرده و اختلال افسردگی به كار میرود. احساس غمگینی یا خلق افسرده یكی از نشانههای افسردگی است ولی به تنهایی معادل اختلال افسردگی نیست. دكتر رسولیان با بیان این مطالب میافزاید:
از دست دادن، شامل از دست دادن افراد، موقعیتها، اموال و... است. این از دست دادن، به هر اندازهای كه باشد مانند مرگ یك عزیز، طلاق یا مهاجرت نزدیكان و... میتواند سبب تجربه خلق افسرده یا اختلال افسردگی شود. بدیهی است همه افراد بهدنبال مواجهه با یك حادثه به یك اندازه اندوه را تجربه نمیكنند، غم خفیف و گذرا تا بروز اختلال افسردگی شدید در افراد مختلف دیده میشود. میزان غمگینی بستگی به تجربههای گذشته فرد و شرایط ژنتیك و بیولوژیك او دارد.لزوما احساس غم و اندوه معادل با اختلال افسردگی نیست. وقتی در مورد افسردگی صحبت میكنیم، مجموعهای از علائم مدنظر است كه بر زندگی روزمره فرد اثر گذاشته و در موارد شدید اختلال در عملكرد او ایجاد میكند.
بیحوصلگی
مهمترین مشخصه اختلال افسردگی، احساس غمگینی، كاهش علائق یا احساس لذت نبردن است. فرد غم سنگینی را در درون خود احساس میكند، تا حدی كه این غم سبب میشود از فعالیتهای لذتبخشی كه قبلا برایش خوشایند بوده دوری كند. دكتر رسولیان معتقد است: این كاهش علایق غالبا
به صورت بیحوصلگی بروز پیدا میكند و فرد از مشاركت در فعالیتهایی كه قبلا مورد علاقهاش بوده با این جمله كه حوصله ندارم سر باز میزند.
از خواب و خوراك افتادن
از دیگر نشانههای افسردگی، در بیشتر موارد كاهش بارز در فعالیتهای بیولوژیك مانند
غذا خوردن، خوابیدن و تمایلات جنسی است. این فعالیتها معمولا برای افراد خوشایند و لذت بخش است، در حالی كه مبتلایان به اختلال افسردگی از این فعالیتها لذت نبرده و در نتیجه كاهش اشتها و به دنبال آن كاهش وزن دارند.
همچنین كاهش تمركز و مشكل در قدرت تصمیمگیری كه بسیاری از اوقات به اشتباه بهعنوان فراموشی (دمانس) از آن یاد میكنند، كاهش انرژی وزود خسته شدن نیز یكی دیگر از نشانههای افسردگی است.
فكر كردن به مرگ
به گفته رئیس انجمن علمی روانپزشكان ایران، یكی از مهمترین نشانههای افسردگی ناامیدی، افكار متعدد راجع به مرگ و در نهایت افكار خودكشی است. حدود 3/2درصد افراد افسرده افكار خودكشی دارند و به مرگ فكر میكنند و بین
10تا 15 درصد مبتلایان به افسردگی مرگ ناشی از خودكشی دارند. البته تداوم علائم افسردگی به مدت حداقل دو هفته و در بیشتر ساعات روز شرط ضروری دیگری برای تشخیص اختلال افسردگی است.
افسردگی در جوانی یا سالخوردگی؟
افسردگی در نوجوانی و جوانی با نشانههایی مانند تغییرات رفتاری، افت تحصیلی، پرخاشگری و رفتارهای مخالفتجویانه، كنارهگیری از اجتماع تظاهر پیدا میكند، و این نشانهها در دوران رشد نوجوان بر سطح تحصیلات و زندگی حرفهای آینده او میتواند تأثیرگذار باشد.
در سالخوردگی افسردگی با كندی شدید روانی، حركتی، فراموشی و افكار خودكشی همراه است تا حدی كه با بیماری دمانس تشخیص افتراقی دارد. افسردگی سالمندی در كسانی كه از زندگی گذشته خود رضایت نداشته و احساس خسران در زندگی دارند و ناكامیهای زیادی را تجربه كردهاند، با پیشآگهی بدتری همراه است.
زنان بیشتر افسرده میشوند
شیوع افسردگی در زنان تقریبا دو برابر مردان است. علت این امر را تغییرات بیشتر هورمونی زنان و درماندگی آموخته شده و نقش قربانی داشتن در بستر اجتماعی و فرهنگی نسبت به زنان میدانند.
درمان افسردگی با دارو یا بدون دارو؟
به گفته دكتر رسولیان، در مواردی كه تشخیص افسردگی خفیف داده میشود، درمان دارویی در اولویت قرار ندارد، اصلاح سبك زندگی، صحبت كردن در مورد نگرانیها و مشكلات زندگی، تغذیه و فعالیت بدنی مناسب و در یك كلام اصلاح سبك زندگی و روان درمانی میتواند راهگشا باشد. در موارد افسردگی متوسط و
شدید، درمان دارویی بسیار كمك كننده است. درمان دارویی یا تجویز الكتروشوك در افسردگیهای شدید و همراه با افكار خودكشی ضروری است.
مواجه با افسردگی مقاوم به درمان
درمان با داروهای ضد افسردگی در مبتلایان به افسردگی به كاهش و كنترل نشانههای افسردگی در بیش از 70 درصد موارد منجر میشود. افسردگیهای مقاوم به درمان یعنی افرادی كه به درمانهای اولیه افسردگی پاسخ نمیدهند و نیاز به درمانهای جدیتر دارند. نكته مهم این است كه تعداد داروهای ضدافسردگی بسیار زیاد و متنوع است و اگر بیماری به داروی خاصی پاسخ مناسب ندهد، داروهای دیگری برای كنترل افسردگی او وجود دارد. در موارد معدودی افرادی كه زمینه اختلال دو قطبی دارند و در مرحله افسردگی تحت درمان با داروهای ضدافسردگی قرار میگیرند ممكن است حین درمان علائم مرحله مانیا در ایشان پدیدار شود.
بازگشت به زندگی فعال
بیشتر بیماریهای غیرواگیر تا حدودی قابل كنترل است، اما بعد از درمان یك دوره بیماری احتمال عود علائم وجود دارد. در مواردی هم بیماری با دارو كنترل میشود و با قطع دارو علائم بر می گردند.
هدف از سلامت روان این است كه فرد بتواند با وجود ابتلا به بیماری جسمی یا روانی، از حداكثر تواناییهای خود استفاده كند و تمركز را بر ناتوانیهای خود نگذارد. به همین دلیل اساسا در زندگی بهدنبال قطعیت و سلامت كامل بودن، هدفگذاری غیرواقع بینانهای است.
اگر افسردگی درمان نشود ...
افسردگی درمان نشده بهدلیل تأثیرات ناشی از ناامیدی و احساس گناه بر تفكر فرد او را بیانگیزه كرده و برروابط فردی، خانوادگی و زندگی اجتماعی او اثرات منفی میگذارد. استعدادهای بالقوه فرد شكوفا نشده و باری بر خانواده و جامعه خواهد بود. دكتر رسولیان با بیان این مطالب تاكید میكند: در بیش از 50 درصد موارد، افسردگی بدون درمان بهبود خودبهخودی خواهد داشت. اما دوره بیماری بدون درمان طولانیتر است و اثرات منفی بیماری بر زندگی حرفهای و اجتماعی فرد خواهد داشت.
حدود دو سوم مبتلایان به افسردگی اگر درمان پیشگیرانه خود را ادامه ندهند طی پنج سال بعد از بهبود، دوباره افسردگی را تجربه خواهند كرد، بر حسب نظر پزشك ادامه درمان نگهدارنده برای كنترل افسردگی ضروری است.
نظر شما