سلامت نیوز:آیا توجه كرده‌اید كه تعداد افراد چاق روز‌به‌روز در جامعه زیادتر می‌شود كه به نوبه خود، بازار گسترده‌ای برای ارائه خدمات درمان چاقی فراهم كرده است؟ جالب است بدانید كه مطالعات اخیر نشان می‌دهد در كشور ما 5/17 میلیون نفر از افراد بالغ چاق هستند و شاخص توده بدنی آنها بیشتر از 30 كیلوگرم بر مترمربع است. همچنین حدود 23 میلیون نفر دچار اضافه‌وزن هستند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،بنابراین می‌توان گفت در مجموع حدود 40 میلیون نفر از مردم ایران دچار وزن غیرطبیعی یا اضافه‌وزن هستند. همچنین از هر شش كودك نیز یك نفر دچار اضافه‌وزن است. چاقی و عوارض و بیماری‌های مرتبط با آن، مشكلی بزرگ اما قابل پیشگیری است كه ما در گزارش پیش‌رو از زبان متخصصانی چون دكتر محمد هاشمی، دبیر انجمن پیشگیری و درمان چاقی ایران، دكتر مجید ولیزاده، فوق‌تخصص غدد و دكتر فریدون عزیزی، فوق‌تخصص غدد به بررسی عوامل موثر در شیوع چاقی در ایرانیان پرداخته ایم.
آیا چاق هستم؟
به گفته دكتر هاشمی، ساده‌ترین روش تعیین چاقی اندازه‌گیری نمایه توده بدن است كه تقریبا برای بیشتر افراد قابل تعمیم است. در این روش اندازه وزن فرد به كیلوگرم بر مجذور (توان دو) قد او به متر تقسیم می‌شود. این عدد نمایه توده بدنی نامیده می‌شود و وضعیت تناسب وزن بدن را تفسیر می‌كند.
اگر حاصل بین 18 تا 25 باشد، فرد وضعیت متناسب و طبیعی دارد. اعداد بین 25 تا 30 نشانگر اضافه‌وزن بوده و بالاتر از آن درجات مختلف چاقی است. به این ترتیب كه بین 30 تا 35 چاقی درجه یك، 35 تا 40 چاقی درجه 2 و بالاتر از 40 چاقی درجه 3 یا چاقی مفرط محسوب می‌شود.
میزان اضافه‌وزن‌تان را بدانید
بیماری‌هایی كه افراد با درجات بالای چاقی را مورد حمله قرار می‌دهند به مراتب بیشتر از بیماری‌هایی است كه در اضافه‌وزن یا چاقی درجه یك به چشم می‌خورند.
دبیر انجمن پیشگیری از چاقی با بیان این مطلب تاكید می‌كند: فردی با ابتلا به اضافه‌وزن می‌تواند با یك رژیم غذایی میان‌مدت و فعالیت بدنی مناسب به سلامتی دست یابد اما همان فرد با چاقی درجه سه باید جراحی را در كنار گزینه‌های درمانی خود در نظر بگیرد.
چاقی بیمارتان می‌كند
مطالعات پزشكی نشان داده چاقی برای بروز یك‌سری از بیماری‌ها عامل مستعدكننده به حساب می‌آید. بیماری‌هایی نظیر دیابت، فشار خون، بیماری‌های قلبی عروقی مانند درگیری رگ‌ها و سكته‌های قلبی و مغزی، برخی از انواع سرطان‌ها، مشكلات، ریوی، كبدی، روانی، ارتوپدی و بسیاری دیگر در افراد چاق بیشتر از سایر گروه‌ها به چشم می‌خورد.دكتر ولیزاده نیز در این باره می‌گوید: چاقی قدرت تحرك فرد را كاهش می‌دهد و با ایجاد مشكلات اسكلتی و مفصلی به كاهش بهره‌وری و كیفیت زندگی منجر می‌شود.همچنین شیوع افسردگی و اضطراب در بین افراد چاق بیشتر است و این افراد در معرض قضاوت‌های نابجا ازطرف اجتماع هستند.
چاقی یك بیماری است
هنوز این باور كه چاقی یك بیماری است و سلامت را تهدید می‌كند در ذهن جامعه نهادینه نشده است. به گفته دكتر هاشمی، هنوز می‌بینیم كه اكثریت افراد، چاقی و اضافه‌وزن را به عنوان یكی از وجوه طبیعی بدن در نظر می‌گیرند و اغلب متقاضیان رفع چاقی كسانی هستند كه برای بهبود وضعیت ظاهری خود و یافتن اندامی مناسب مراجعه می‌كنند.
به همین خاطر ممكن است این دسته افراد در انتخاب روش درمانی به راهی خطا بروند كه نه‌تنها مشكلات‌شان را برطرف نمی‌كند، بلكه سلامت خود را نیز به مخاطره می‌اندازند.كودكان تپل شده‌اندتغییرات شیوه زندگی و نیز تحولات هرم جمعیتی موجب پیدایشرو به گسترش پدیده چاقی در میان كودكان و نوجوانان شده است. تغییر ساختار خانواده‌ها، تغییر نحوه تغذیه و تحولات اجتماعی كه به كاهش میزان فعالیت بدنی منجر شده، همگی از عواملی هستند كه موجبات این رخداد ناگوار را فراهم كرده‌اند.
دكتر عزیزی نیز در این‌‌باره می‌گوید: چاقی در كودكی و نوجوانی سبب كاهش حركات، افزایش عوامل خطر بیماری‌های قلبی عروقی مانند دیابت، پرفشاری خون و افزایش چربی‌های خون می‌شود. بروز كبد چرب، مشكلات تنفسی، بلوغ زودرس و بیماری‌های مفاصل در این كودكان بیشتر است و كم‌تحركی و مشكل ظاهری آنها سبب مشكلات اجتماعی و در نتیجه عوارض روانی می‌شود.
زنانی كه چاق شده‌اند
اضافه‌وزن در زنان و مردان ایرانی تقریبا یكسان است، ولی شیوع چاقی در زنان دو برابر بیشتر از مردان است. به گفته دكتر ولیزاده، این مساله به‌علت سبك زندگی تا حدودی متفاوت زنان در مقایسه با مردان است و در جوامعی كه زنان محدودیت بیشتری دارند، این اختلاف بیشتر است. البته عوامل مختلفی به بروز این چاقی منجر می‌شوند كه در بین آنها می‌توان به عوامل وراثتی، محیطی، روانشناختی ــ رفتاری، تغذیه‌ای، كم‌خوابی و استرس اشاره كرد.
چاقی نازایی می‌آورد
یكی از مشكلات ناشی از چاقی اثر آن روی باروری است. دكتر ولیزاده می‌گوید: در خانم‌ها اختلالات عادت ماهانه در افراد دچار اضافه‌وزن و چاقی بیشتر از افراد با وزن متناسب است.همچنین ناباروری، میزان سقط و عوارض بارداری مانند دیابت حاملگی در افراد چاق بیشتر است.این مسائل با كاهش وزن كاهش می‌یابند. همین‌طور در مردان چاق موجب كاهش كیفیت و تحرك اسپرم می‌شود.
خاتمه چاقی كودكان
به گفته دكتر عزیزی، برای كنترل روند رو به رشد چاقی در كودكان و نوجوانان ابتدا باید آموزش عموم مردم به‌ویژه در مادران، در طول بارداری و نیز طی دوران نخست كودكی فرزندشان صورت بگیرد.
بعلاوه حذف غذاهای ناسالم در بازار عرضه مواد غذایی، جلوگیری از تماس كودكان و نوجوانان با مواد غذایی ناسالم، عدم تبلیغ فرآورده‌های غذایی ناسالم، تلاش در جهت ایجاد محیط مناسب تغذیه‌ای در مدارس با اصلاح بوفه‌های در دسترس كودكان و نوجوانان و افزایش مالیات برای غذاها و نوشیدنی‌های غیرسالم باید مورد توجه جدی قرار بگیرد.
از سوی دیگر، كمك به بازاریابی برای مواد غذایی سالم به‌ویژه میوه‌جات و سبزیجات، آموزش مناسب برای فعالیت بدنی افراد جامعه و در دسترس قرار دادن فضاهای ورزشی به ویژه برای كودكان و نوجوانان باید انجام شود.
میانبرهای لاغری
مهم‌ترین و كلیدی‌ترین راه درمان چاقی تغییر شیوه زندگی به معنی تغذیه سالم و افزایش فعایت بدنی و رفتاردرمانی است و درمان‌های دارویی جنبه كمكی دارند.دكتر ولیزاده در این باره توضیح می‌دهد: درصورت نیاز به استفاده از دارو باید از داروهایی استفاده شود كه پیامد استفاده از آنها شناخته شده است. درحال حاضر یك داروی خوراكی به‌نام اورلیستات و یك داروی تزریقی مجاز به‌نام ساكسندا در بازار دارویی ایران موجود هستند.
متاسفانه داروهای تبلیغ شده در اینترنت و ماهواره مورد تایید نیستند و حتی درصورت تاثیر عوارض ناشی از آنها كه ممكن است حتی سال‌ها بعد گریبان فرد را بگیرد ناشناخته است.این فوق‌تخصص غدد درباره روش‌های جراحی برای درمان چاقی می‌افزاید: این روش‌ها محدود به چاقی‌های متوسط تا شدید و مواردی است كه فرد دچار عوارض شدید ناشی از اضافه‌وزن شده است.
این گونه جراحی‌ها روی معده و روده‌ها انجام می‌شود و با تخلیه چربی‌های بدن و لیپوساكشن فرق دارد. به هرحال علاوه بر هزینه جراحی‌های چاقی یا متابولیك، باید در نظر داشت كه حتی پس از جراحی فرد باید رژیم غذایی و فعالیت بدنی مناسب را ادامه دهد و درصورت نیاز از مكمل‌های مورد نیاز استفاده كند و مراجعات منظم به تیم درمانی خود داشته باشد.
نظر شما