به گزارش سلامت نیوز به نقل از هلث، پروتئین یک درشت مغذی است که بدن به آن نیاز دارد و در مقادیر زیادی از آن استفاده می کند. پروتئین به بدن شما کمک می کند تا سلول ها را بسازد و ترمیم کند. پروتئین همچنین به رشد و تکامل کودکان، نوجوانان و افراد باردار کمک می کند.
کمبود پروتئین می تواند منجر به بیماری هایی مانند کواشیورکور و ماراسموس شود. کواشیورکور یک کمبود شدید پروتئین همراه با ادم (تورم) در بازوها و پاها است. ماراسموس سوءتغذیه شدید (کمبود یا عدم تعادل در دریافت غذا یا مواد مغذی) ناشی از عدم دریافت کالری کافی است.
کمبود پروتئین در رژیم غذایی می تواند به شدت بر سلامتی تأثیر بگذارد و علائم و نشانههای کمبود پروتئین شامل تورم، توقف رشد و ضعف سیستم ایمنی است.
کمبود پروتئین که هیپوپروتئینمی نیز نامیده میشود، معمولاً با مصرف کم پروتئین در خون مرتبط است. این وضعیت حدود ۱ میلیارد نفر را در سراسر جهان درگیر میکند.
کمبود پروتئین میتواند طیف وسیعی از علائم را ایجاد کند، که بسته به شدت کمبود ممکن است متفاوت باشد.
در موارد خفیف کمبود پروتئین دارای علایم زیر است:
- هنگامی که بدن سعی در تحریک دریافت پروتئین دارد اشتهای بیشتر برای دریافت پروتئین افزایش مییابد
- ضعف
- خستگی
کمبود شدید پروتئین میتواند باعث مشکلات جدی در سلامتی شود، مانند:
- نفخ معده
- نارسایی کبد
- پوستی که شکافته میشود
- رشد کم
- استخوانهای متخلخل ضعیف و نازک
میزان پروتئین مورد نیاز به سن، سلامتی و سطح فعالیت شخص بستگی دارد. برخی از افراد – مانند ورزشکاران – ممکن است به پروتئین بیشتری نیاز داشته باشند. یک متخصص تغذیه ثبت شده میتواند به شما کمک کند تا میزان پروتئین مورد نیاز خود را بر اساس سبک زندگی منحصر به فرد و سابقه سلامتی خود تعیین کنید.
با این حال، افرادی که محصولات حیوانی مصرف نمیکنند، هنوز هم میتوانند پروتئین کافی را از منابع گیاهی دریافت کنند. یک مطالعه مقایسه ای ۲۰۱۳ در مورد مشخصات مغذی گیاه خواران و گوشت خواران نشان داد که افراد خوراکی گیاهی پروتئین زیادی از غذاهای گیاهی مانند عدس و لوبیا دریافت میکنند. در آن مطالعه، گیاهخواران به اندازه نیمه گیاهخواران یا گیاهخوارانی که تخم مرغ و محصولات لبنی میخورند پروتئین دریافت کردند.
ادم (تورم)
مصرف کم پروتئین ممکن است باعث ادم شود و یکی از علائم اصلی کواشیورکور تورم در دو طرف بدن است.
افراد مبتلا به کواشیورکور سطح کمی از ماده ای به نام آلبومین را در بدن خود دارند؛ آلبومین به نگه داشتن مایع در داخل رگ های خونی کمک می کند. کمبود آلبومین می تواند تعادل مایعات در رگ های خونی را برای بدن دشوار کند. در نتیجه بدن سعی می کند آب و سدیم بیشتری را نگه دارد که باعث تورم می شود.
توقف رشد
پروتئین برای رشد ضروری است. توقف رشد، یا اختلال در رشد و تکامل، زمانی رخ می دهد که کودکان پروتئین کافی در رژیم غذایی خود دریافت نکنند و این یکی از علائم کواشیورکور است. توقف رشد می تواند به طرق مختلف بر سلامت و تندرستی تأثیر بگذارد، از جمله:
- عملکرد ضعیف در مدرسه
- اختلال در رشد شناختی
- افزایش خطر ابتلا به بیماری های مزمن مرتبط با تغذیه
درمان زودهنگام کمبود پروتئین به خصوص در کودکان بسیار هائز اهمیت است و درمان زودهنگام می تواند خطر عوارضی مانند ناتوانی جسمی دائمی را کاهش دهد.
ضعف سیستم ایمنی
کمبود شدید پروتئین می تواند سیستم ایمنی بدن شما را مختل کند.
پروتئین به ساخت آنتی بادی هایی کمک می کند که از شما در برابر عفونت و سایر بیماری ها محافظت می کند و کمبود پروتئین منجر به تولید آنتی بادی های کمتری می شود و می تواند خطر ابتلا به عفونت را افزایش دهد.
مصرف کم پروتئین اغلب به معنای دریافت کمتر سایر مواد مغذی است. به عنوان مثال، یک متاآنالیز روی بیش از 11000 بزرگسال 51 ساله و بالاتر نشان داد که بزرگسالانی که میانگین نیاز تخمینی پروتئین (EAR) را برآورده نمیکنند، به احتمال زیاد از نظر تعدادی از ویتامینها و مواد معدنی کمتر از EAR هستند.
کمبود مواد مغذی با التهاب و استرس اکسیداتیو مرتبط است و می تواند بر سیستم ایمنی بدن تأثیر بگذارد. استرس اکسیداتیو زمانی اتفاق می افتد که رادیکال های آزاد در بدن بیشتر از آنتی اکسیدان های موجود برای حذف آنها باشد. رادیکال های آزاد در طول هضم تولید می شوند و آنها می توانند به سلول ها آسیب بزنند، تغییراتی در ژن ها ایجاد کنند، پیری را تسریع کنند و خطر ابتلا به بیماری های مختلف مانند بیماری قلبی و دیابت را افزایش دهند.
تغییرات در پوست و مو
پروتئین جزء اصلی ساختار پوست و مو است، به همین دلیل کمبود پروتئین می تواند بر سلامت پوست و مو تأثیر زیادی بگذارد.
کمبود پروتئین می تواند باعث شود که پوست شما کم رنگ تر و همچنین خشک تر یا پوسته پوسته تر به نظر برسد. موهای شما ممکن است شکننده تر به نظر برسند. همچنین ممکن است دچار ریزش مو یا سفیدی مو شوید.
علائم کواشیورکور عبارتند از:
- پوست خشک، نازک یا پوسته پوسته می شود
- چین خوردگی پوست به دلیل کاهش وزن
- ضایعات پوستی یا درماتیت در گوش، زیر بغل، کشاله ران و اندام تناسلی
- موهایی که خشک هستند یا به راحتی می ریزند
تغییرات مو و پوست معمولا با ماراسموس رخ نمی دهد.
کاهش رشد و تراکم استخوان
پروتئین جزء ضروری ماهیچه ها و استخوان ها است و کمبود آن می تواند توده عضلانی و استخوانی را کاهش دهد و باعث احساس خستگی و ضعف شود.
پروتئین موجود در غذاهای غنی از کلسیم برای رشد استخوان، به ویژه برای کودکان خردسال، ضروری است. توده استخوان یا تراکم معدنی استخوان (BMD) تا حد زیادی ژنتیکی است.
مصرف پروتئین کافی به کودکان کمک می کند تا به پتانسیل ژنتیکی بهینه خود برای توده استخوانی دست یابند.
مصرف پروتئین همچنین برای حفظ استخوان در افراد مسن که مبتلا به پوکی استخوان هستند یا در معرض خطر بالاتری از پوکی استخوان هستند، بسیار ضروری و هائز اهمیت است. یک متاآنالیز از 13 مطالعه نشان داد که بزرگسالان بالای 65 سال با مصرف پروتئین بالاتر خطر کمتری برای شکستگی استخوان دارند.
از دست دادن عضلات
عضله اسکلتی، ماهیچه ای که به استخوان ها متصل است، نوعی ماهیچه است که به حرکت بدن شما کمک می کند و مصرف مقادیر بالاتر پروتئین می تواند به ساخت و حفظ توده و قدرت عضلات اسکلتی کمک کند.
وقتی پروتئین کافی برای استفاده وجود ندارد، بدن شما بافت ماهیچهای اسکلتی را برای انرژی تجزیه میکند که منجر به آتروفی عضلانی (کاهش توده عضلانی) می شود. حتی از دست دادن جزئی عضلات می تواند بر حرکت و قدرت شما تأثیر بگذارد.
کم خونی
کم خونی یکی از علائم شایع ماراسموس است.
کم خونی وضعیتی است که در آن تعداد گلبول های قرمز یا هموگلوبین بدن شما کاهش یافته است، پروتئینی که به گلبول های قرمز کمک می کند تا اکسیژن را از ریه ها به بقیه بدن منتقل کنند. فراموش نکنید که بدن شما برای ساخت گلبول های قرمز غنی از اکسیژن به آهن نیاز دارد.
کم خونی اغلب با مکمل های آهن یا با مصرف بیشتر غذاهای غنی از آهن درمان می شود.
کاهش یا افزایش وزن
عوامل زیادی می توانند به کاهش وزن در نتیجه کمبود پروتئین کمک کنند. افرادی که ماراسموس دارند ممکن است کاهش عملکرد قلب را تجربه کنند که می تواند منجر به کاهش وزن شود. کاهش عملکرد قلب همچنین می تواند خطر ابتلای کودک به آریتمی یا ضربان قلب نامنظم را افزایش دهد.
خوردن یک رژیم غذایی با پروتئین کمتر نیز می تواند منجر به افزایش وزن شود؛ به عنوان مثال، پروتئین اغلب بیشتر از کربوهیدرات ها سیر کننده است، به این معنی که پس از خوردن پروتئین برای مدت طولانی تری احساس سیری می کنید. بنابراین، خوردن پروتئین بیشتر ممکن است به طور کلی منجر به دریافت کالری کمتر شود.
تحقیقات بیشتری برای تعیین اینکه پروتئین چگونه بر وزن تأثیر میگذارد مورد نیاز است، اما مطالعات تحقیقاتی کوتاهمدت نشان میدهد که یک رژیم غذایی با پروتئین بالا میتواند به کاهش وزن کمک کند و از افزایش وزن جلوگیری کند.
عوامل خطر رایج
حدود یک میلیارد نفر در جهان پروتئین کافی در رژیم غذایی خود دریافت نمی کنند. برخی از افراد در معرض خطر بیشتری هستند، اگر پروتئین کافی در رژیم غذایی خود دریافت نکنند از جمله:
- افراد مبتلا به سرطان
- افراد مسن تر، به ویژه آنهایی که وعده های غذایی را در خانه دریافت می کنند یا در یک مرکز مراقبت طولانی مدت هستند.
- کودکانی که مورد آزار قرار گرفته یا به شدت مورد بی توجهی قرار می گیرند
چگونه در رژیم غذایی خود پروتئین بیشتری دریافت کنید؟
اگر نگران هستید که پروتئین کافی نمی خورید، با پزشک خود صحبت کنید.
همچنین می توانید سعی کنید پروتئین بیشتری را در رژیم غذایی خود بگنجانید. غذاهای پر پروتئین عبارتند از:
- محصولات لبنی مانند شیر، ماست و پنیر
- محصولات سویا مانند ادامام، شیر سویا، توفو و تمپه
- لوبیا مانند لوبیا سیاه و نخود
- حبوبات مانند عدس و نخود
- گوشت و مرغ
- ماهی و صدف
- آجیل و دانه ها
- تخم مرغ
- کوینو
- جلبک دریایی
نظر شما