به گزارش سلامت نیوزبه نقل از روزنامه ایران ،شرط ادامه حیات و تاب‌آوری این زیست کره و ذخیره گاه ارزشمندش که معروف به بهشت پرندگان مهاجر ایران نیز هست تخصیص اعتبارات لازم برای لایروبی و احیای آن است.اگرچه بر اساس مصوبه‌ای که سال گذشته در ستاد ملی احیای تالاب‌های ایران به ریاست معاون اول رئیس جمهور وقت تدوین گردید برای احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله به مدت پنج سال بالغ بر ۹۰۰ میلیارد تومان اعتبار درنظر گرفته شد و تکالیف هریک از دستگاه‌ها همانند سازمان بنادر و دریانوردی، شرکت آب منطقه‌ای، شرکت آب و فاضلاب، سازمان هواشناسی، شهرداری‌های اطراف خلیج گرگان و سایر دستگاه‌ها نسبت به احیای این خلیج مشخص گردید.
اما این اعتبار همچنان در اختیار دستگاه‌های متولی قرار نگرفته و خطرات زیست محیطی از جمله بروز پدیده ریزگردها ناشی از این خشکی ساحل‌نشینان و مردم بومی این منطقه را تهدید کرده و تلفات آبزیان و پرندگان را بیش از گذشته در پی دارد.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مازندران که بر اساس مصوبه ستاد ملی احیای تالاب‌های کشور در زمینه احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله مسئول پیگیری و هماهنگی‌های لازم با دستگاه‌های ذیربط می‌باشد با بیان اینکه؛ هنوز بودجه‌ای برای احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله از سوی دولت مشخص نشده است می‌گوید: « به احتمال زیاد بودجه‌ای که در این زمینه تخصیص می‌یابد در ذیل اعتبارات دستگاه‌ها پیش‌بینی می‌شود.در حال حاضر هم به‌دلیل آنکه هنوز بودجه‌ای از سوی مجلس شورای اسلامی مصوب نشده است نمی‌توانیم در این خصوص اعلام نظر کنیم. به هر صورت دولت نظرات خود را اعلام کرده و منتظر مصوبه مجلس شورای اسلامی هستیم.»حسینعلی ابراهیمی کارنامی، با اشاره به این موضوع که خلیج گرگان و تالاب میانکاله زیست بومی بسیار حساس بوده و در حال حاضر تعداد بسیاری از مردم و ساحل‌نشینان این منطقه و زیست‌مندان از این تالاب بهره می‌برند ، می‌افزاید:«در صورت تأمین اعتبارات قادر خواهیم بود در مدت یکسال عملیات لایروبی و احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله را به ثمر برسانیم.»
وی در خصوص آخرین وضعیت احیای تالاب میانکاله وخلیج گرگان می‌گوید: «براساس مصوبات ستاد ملی احیای تالاب‌های کشور که در تیر ماه سال گذشته به ریاست معاون اول رئیس جمهور وقت تدوین گردید، لایروبی دو کانال چاپاقلی و آشوراده به سازمان بنادر و دریا نوردی محول گردید که مکاتبات و پیگیری‌های زیادی داشتیم.
حتی در دو ماه گذشته نیز هیأت‌هایی از وزارتخانه‌ها در بازدیدهایی که از تالاب میانکاله و خلیج گرگان داشتند جهت عملیات اجرایی و لایروبی این مناطق در کوتاه‌ترین زمان ممکن قول مساعد داده‌اند. اما به هر صورت برای انجام این کار نیاز به یکسری فرایندهای اداری از جمله مناقصه‌گذاری، تأمین اعتبارات و تعیین حجم کاری است و ما هم در سازمان حفاظت محیط زیست استان مازندران منتظر آغاز به کار هستیم.
البته ناگفته نماند که تصمیم‌گیری در خصوص زمان آغاز به کار لایروبی و احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله با سازمان بنادر و کشتیرانی می‌باشد. اگرچه مطالبه گری در این خصوص با سازمان محیط زیست است و تاکنون پیگیری‌های لازم را نیز انجام داده‌ایم تا براساس تصمیم‌گیری‌ها عملیات اجرایی لایروبی صورت گرفته و اتصال آب بین خزر و تالاب میانکاله و خلیج گرگان بر قرار گردد.»
ابراهیمی کارنامی در ادامه در خصوص ورود فاضلاب‌های شهری و صنعتی و سموم کشاورزی به تالاب میانکاله و خلیج گرگان می‌گوید: «در کل نظارت و حاکمیت از جمله وظایف سازمان حفاظت محیط زیست است و اجرای طرح و مصوبات نیز از تکالیف سایر دستگاه‌ها می‌باشد.»به گفته وی ؛ «هم اکنون برای ایجاد شبکه و تصفیه خانه فاضلاب‌های خانگی سه شهر گلوگاه، نکاء و بهشهر که در جنوب تالاب میانکاله قرار دارند مجوزهای لازم دریافت شده است.
همچنین با پیگیری‌های سازمان حفاظت محیط زیست و همکاری‌های خوبی که شرکت آبفا در این خصوص انجام داده موفق به دریافت لیست اعتباری مستقل شده‌ایم و اقدام‌های لازم نیز جهت عملیات اجرایی در حال انجام است.اما نکته حائز اهمیت این است که ایجاد شبکه و تصفیه خانه کاری نیست که به مدت یکسال به بهره‌برداری برسد. بعضاً حداقل 2 یا 3 سال این پروسه زمان می برد.»مدیر کل حفاظت محیط زیست استان مازندران همچنین درباره وضعیت تصفیه‌خانه‌های فاضلاب خانگی در حوزه استان گلستان می‌افزاید: «هم اکنون بندر ترکمن مجهز به شبکه و تصفیه خانه فاضلاب خانگی بوده و استاندارد بودن خروجی این تصفیه خانه نیز به‌طور مداوم پایش می‌شود.
اما واقعیت این است که ظرفیت تصفیه‌خانه‌ها برابر کل فاضلاب‌های تولیدی شهر نیست. با این حال بحث کنترل آلاینده‌های صنعتی و انسانی در هر دو استان به‌طور جدی در حال پیگیری است و با نظارتی که مجموعه سازمان حفاظت محیط زیست استان گلستان و مازندران نسبت به این قضیه دارند ، به بهره‌برداری رسیدن این تصفیه‌خانه‌ها در بهبود کیفیت آب میانکاله و خلیج گرگان بسیار مؤثر خواهد بود.»
به گفته ابراهیمی کارنامی؛ «آنچه که برای ما روشن است، چنانچه اقدامات عملی که در ستاد ملی احیای تالاب‌ها برای احیای تالاب میانکاله و خلیج گرگان پیش‌بینی و تصویب شده از سوی دستگاه‌های اجرایی مربوطه صورت گیرد، قابلت احیا شدن را دارند. زیرا وضعیت مکانی آنها به‌صورت ساحلی – دریایی بوده و به‌دلیل آنکه چسبیده به دریا می‌باشند از این طریق آب مورد نیازشان را می‌توانند تأمین کنند.»
وی همچنین می‌افزاید: «در راستای اجرای عملیات احیای خلیج گرگان و تالاب میانکاله علاوه‌بر اینکه وظایفی برای دستگاه‌های اجرایی مشخص گردیده، تکالیفی نیز برعهده وزارت نیرو گذاشته شده است. یعنی همزمان با لایروبی کانال های ضلع شرقی تالاب میانکاله، وزارت نیرو نیز باید عملیات پمپاژ در ضلع غربی تالاب که خشک شده است را انجام دهد.»
به گفته ابراهیمی کارنامی: «یکی دیگر از وظایف وزارت نیرو پمپاژ و انتقال آب‌های نا به هنگام از حوزه‌های همجوار همانند نکا رود، تجن و تلار بوده که باید در دستور کار خود داشته باشد اما متأسفانه در این زمینه همچنان اقدامی انجام نداده است. از این‌رو به لحاظ اینکه نیاز به مدیریت زمان داشتیم به ناچار محیط زیست استان مطالعاتش را در این زمینه انجام داده و سازمان برنامه استان نیز بودجه لازم را کنار گذاشته است.در صورتیکه این جزو وظایف وزارت نیرو بوده است. همچنین برای اجرای آن حدود 110 میلیارد تومان بودجه لازم است که نیاز دارد وزارت نیرو به حتم به این تکالیفش عمل کند.»
اما نکته حائز اهمیت این است که، تالاب میانکاله که دارای یکی از بهترین اندوختگاه‌های پرندگان آبزی می‌باشد 52 سال پیش به‌عنوان منطقه حفاظت شده تحت مدیریت سازمان محیط زیست در آمد و سال ۱۳۵۴ به‌دلیل جذب گونه‌های نادر و رو به انقراض و پرندگان آبزی مهاجر و همچنین محل تخم‌ریزی آبزیان دریای خزر بویژه کپور ماهیان و جاذبه‌های طبیعی خاص به پناهگاه حیات وحش ارتقا یافت، این تالاب بین‌المللی یکی از ۶۵۰ ذخیره‌گاه زیست‌کره است و سالانه ۱۳۰ گونه از پرندگان مهاجر را با جمعیت حدود ۱.۵ میلیون بال میزبانی می‌کند اما در سال های اخیر بنا به دلایل نامعلومی تعداد زیادی از پرندگان در تالاب تلف شدند.
اما خبر خوش اینکه در سال جدید تاکنون آماری از تلفات این پرندگان به ثبت نرسیده است.ابراهیمی کارنامی در این باره می‌گوید: «از آنجایی که در دو سال اخیر شروع تلفات پرندگان از اوایل بهمن ماه رخ می‌داد ما از اول دیماه امسال پایش‌هایمان را تشدید کردیم که خوشبختانه تاکنون گزارشی مبنی بر تلفات غیر عادی نداشته‌ایم. پایش‌های ما همچنان ادامه دارد و امیدواریم که شاهد چنین رخدادی نباشیم.»
وی با بیان اینکه اظهار نظر درباره تلفات پرندگان مهاجر در امسال خیلی زود است، می‌افزاید: «باید تا پایان فصل مهاجرت که اوایل بهار می‌باشد منتظر مانده و چنانچه تلفاتی رخ داد ، به حتم با کمک دامپزشکی عوامل محیطی را بررسی خواهیم کرد تا بتوانیم به یک نتیجه قابل قبول برسیم. البته ناگفته نماند که امسال درخصوص ورود فاضلاب‌های خانگی و صنعتی و سموم کشاورزی به تالاب پیگیری‌های زیادی داشته‌ایم که در بخش فاضلاب های خانگی هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم. اما در بخش ورود فاضلاب‌های صنعتی نظارت ها یمان را تشدید کرده‌ایم که به قطع یکی از عوامل کاهش تلفات پرندگان مهاجر می‌تواند این موضوع باشد.اما به هر صورت اینکه کدام اقدام سبب کنترل و کاهش تلفات شده است باید در پایان فصل مهاجرت بررسی کنیم.»
کمک به آبرسانی از رودخانه‌های اطراف که به سوی خلیج گرگان و تالاب میانکاله سرازیر می‌شوند و کنترل و ممانعت ورود سموم زمین‌های کشاورزی به این مناطق از جمله تکالیفی است که از سوی ستاد ملی احیای تالاب‌ها بر عهده وزارت جهاد کشاورزی قرار داده شده است.
مدیر آب و خاک و امور فنی و مهندسی سازمان جهاد کشاورزی مازندران در این باره می‌گوید: «با توجه به اینکه میزان بارندگی‌ها در خلیج گرگان حدود 550 میلیمتر می‌باشد چند موضوع را مورد مطالعه قرار دادیم تا درصورت تأمین اعتبار هم بتوانیم آنها را به سرانجام برسانیم و هم اینکه کمکی برای توسعه بخش کشاورزی باشد.»
به گفته «فرزین فرهادی» بهسازی و مرمت آب بندان‌ها، یکی از طرح‌های در دست اقدام می‌باشد که این کار ضمن ذخیره آب بسیار در حوضچه آب‌بندان‌ها باعث می‌گردد تا دیگر کسی از چاه‌های آب غیر مجاز برای مصارف کشاورزی استفاده نکند. زیرا همان‌طور که می‌دانید سازه آب بندان ها به گونه‌ای است که مقدار زیادی آب‌های سطحی را در خودش ذخیره کرده و همانند آبخوان ها که باعث تصفیه سفره‌های زیر زمینی می‌شوند، عمل می‌کند. در واقع با یک پروژه هم مانع استفاده از چاه‌های آب غیر مجاز در منطقه گله‌مند یا همان آبگیر تالاب میانکاله در تنها دشت ممنوعه مازندران، خواهیم شد و هم باعث کاهش برداشت و تصفیه سفره‌های زیرزمینی می‌شویم که در نهایت یک آب مطمئن زراعی را در منطقه خواهیم داشت.
یکی دیگر از موضوعات در دست اقدام مطالعه درباره زهکشی 40 هزار هکتار از اراضی استان مازندران در حوزه سد گله‌مند می‌باشد که حدود 25 تا 30 هزار هکتار از این اراضی در حاشیه تالاب میانکاله قرار دارد. در واقع هدف از این کار تصفیه املاح موجود در آب و خاک منطقه و آماده‌سازی آن برای کشاورزی می‌باشد. البته استان مازندران به‌دلیل میزان بارندگی زیادی که دارد نسبت به استان‌های دیگر معضل شوری و یا قلیایی بودن خاک را ندارد. لذا این زهکشی‌ها ضمن آنکه مانع ورود املاح به اراضی کشاورزی می‌شود، می‌تواند به توسعه کشت آبی کمک کند و مازاد این آب را نیز از طریق پمپاژ به تالاب میانکاله سرازیر کرد.»
وی همچنین می‌افزاید: «با توجه به تغییرات اقلیمی که در حال حاضر در سراسر جهان حاکم است و تحت تأثیر کمبود نزولات جوی به سوی خشکی پیش می‌رویم، راهکارهایی که براساس مطالعات دقیق می‌باشد می‌تواند به پیشگیری از خشکسالی و تغذیه تالاب‌های کشور به ما کمک بسیاری کند.»فرهادی در ادامه کمبود اعتبارات را مهم‌ترین چالش پیش رو در خصوص احیای تالاب میانکاله یاد کرده و می‌گوید: «برای اینکه بتوانیم از روش‌هایی که در بحث سامانه‌های نوین آبیاری که در واقع کارایی مصرف آب را افزایش می‌دهد و موجب بالا رفتن راندمان آبیاری در عرصه کشاورزی و حفظ ذخیره آب می‌شود استفاده بهینه داشته باشیم نیاز به بودجه داریم که مسئولان استانی و ملی باید در این خصوص با یک نظر مساعد عمل کنند تا بتوانیم این کار ارزشمند را در استان مازندران بخصوص در حاشیه تالاب میانکاله انجام دهیم.»
نظر شما