بر اساس آخرین تحقیقات انجام شده در دانشگاه فردوسی مشهد ظرف چند سال آینده تا پایان دهه میلادی جاری شاهد وقوع خشکسالی‌های گسترده‌تر و شدیدتر در سراسر کشور خواهیم بود. بر اساس همین یافته ‌ها، امواج گرمایی به ویژه در نیمه غربی، جنوبی و شمال شرق کشور به طور برجسته‌ای افزایش خواهند یافت. این در حالی است که بر وقوع بارش‌های سنگین در بخش‌های گسترده‌ای از کشور به ‌ویژه مناطق شمالی و غربی افزوده خواهد شد. به طوری که بر اساس محاسبات انجام شده، شدت بارش‌ها در حدود 67 درصد، وقوع خشکسالی 83 درصد، بزرگی امواج گرمایی 94 درصد و تعداد، طول مدت و فراوانی امواج گرمایی در 100 درصد از مناطق ایران روند افزایشی خواهد داشت. نتایج فوق که حاصل پروژه‌ای انجام شده توسط پژوهشگران دانشگاه فردوسی مشهد در قالب کلی پروژه پیش‌بینی اقلیمی دهه‌ای (DCPP) است، متاسفانه دهه پیش‌رو را در کشور دهه‌ای پر مخاطره از نظر وقوع مخاطرات جوی پیش‌بینی کرده است. این در حالی است که همزمانی وقوع مخاطرات جوی مهمیِ همچون خشکسالی، بارش‌های سنگین و امواج گرمایی در مناطق مختلف ایران می‌تواند خارج از ظرفیت‌های محیطی کنونی کشور باشد.

چشم‌انداز ارائه شده برای دهه‌ پیش‌رو از یک ‌سو ضرورت سیاست‌گذاری درست و تدوین و عملیاتی کردن برنامه‌های ملی و منطقه‌ای تغییر اقلیم، توسط دولت و سازمان‌های متولی به منظور کاهش آثار سوء آن را ضرورت می‌بخشد و از سوی دیگر، تدوین و اجرای برنامه‌های تاب ‌آوری اقلیمی و مدیریت ریسک اقلیمی را در سطوح مختلف ملی، منطقه‌ای و محلی بسیار ضروری می‌سازد. برای انجام این مهم و برای جلوگیری از وقوع یک بحران محیطی گسترده، در اولین گام، پذیرش مسئله تغییر اقلیم توسط دولتمردان و دستگاه‌های اجرایی و نهادهای سیاست‌گذاری امری ضروری و اجتناب ناپذیر می‌نماید. نتایج پروژه پیش بینی دهه‌ای و چشم‌انداز ارائه شده از وضعیت مخاطرات اقلیمی ایران ظرف دهه پیش رو، ضرورت توجه جدی به مسئله تغییر اقلیم و پذیرش واقعی این مسئله به عنوان یک تهدید محیطی بحران‌ساز را اجتناب ناپذیر می‌سازد.  در این بین سهم دانشگاهیان نیز ارائه یک طرح توسعه یکپارچه و شناخت مناطق تحت تاثیر تغییر اقلیم است که در پروژه یاد شده چشم‌انداز آن برای دهه پیش‌رو به تصویر کشیده شده است. بر این اساس، تدوین برنامه مدیریت ریسک اقلیمی و برنامه‌های سازگاری ملی در ایران باید معطوف به گسترش دانش و تغییر نگرش و عملکرد جامعه در راستای تعدیل و سازگاری با تغییر اقلیم باشد. در این راستا استفاده از پتانسیل‌ها و ظرفیت‌های موجود دانشگاهی برای تدوین برنامه‌ها و فراهم کردن یک چارچوب علمی درست برای سیاست‌گذاری در مقابله با تغییر اقلیم و افزایش تاب‌آوری محیطی بسیار ضروری و بایسته است.

منابع:

اسدی، نرگس، 1400، پیش بینی احتمالاتی وقوع رخدادهای فرین اقلیمی در ایران تا افق 2030 با کاربست همادی مدل‌های DCPP، پایان نامه کارشناسی ارشد آب و هواشناسی، گروه جغرافیای دانشگاه فردوسی مشهد، به راهنمایی و مشاوره: دکتر عباس مفیدی، دکتر آذر زرین و دکتر عباسعلی داداشی رودباری

زرین، آذر؛ داداشی رودباری، عباسعلی و حسنی، سمیرا. (1400). پیش بینی دمای ماهانه ایران با استفاده از پروژه پیش بینی اقلیمی دهه‌ای (DCPP) در دهه آینده (2028-2021). فیزیک زمین و فضا،  DOI: 10.22059/jesphys.2022.327886.1007340