به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، درباره حمایت‌های دوران بارداری و شیردهی قوانینی درنظر گرفته شده که شامل پوشش بیمه‌ای آزمایش‌های مادر و جنین براساس ضوابط قانونی، ارتقای مهارت‌های مامایی کشور و افزایش تعداد ماماها به ازای هر دو مادر در حال زایمان یک ماما می‌شود. اما مادران باردار چه تسهیلاتی دریافت می‌کنند و چرا نباید نگران هزینه‌های دوره بارداری و شیردهی باشند؟
از زایمان رایگان تا درمان ناباروری
بیش از ۳میلیون و ۲۰۰ زوج نابارور در کشور حضور دارند. رئیس اداره جوانی جمعیت وزارت بهداشت گفته است هم‌اکنون هزینه‌های درمان ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گرفته و بیمه سلامت به‌طور کامل این پوشش را ایجاد می‌کند. صابر جباری می‌گوید: «تسهیل خدمات زایمان از مهم‌ترین اقدامات وزارت بهداشت در حوزه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است.»
او با بیان اینکه در عین حال زایمان طبیعی رایگان است، اضافه می‌کند: پیشگیری و درمان ناباروری از موضوعات مورد توجه وزارت بهداشت است. هم‌اکنون هزینه‌های درمان ناباروری تحت پوشش بیمه قرار گرفته است. همچنین به‌زودی بیمه تامین اجتماعی هزینه‌های درمان ناباروری را تحت پوشش بیمه قرار می‌دهد.
متأسفانه آمار ناباروری در کشور زیاد است. ما برای پیشگیری از ناباروری باید موضوعات آموزشی مختلفی را به دختران نوجوان یاد بدهیم و همینطور ضروری است که بیماری‌های مختلف مرتبط با ناباروری در سنین پایین‌تر تشخیص داده شوند. وزارت بهداشت مراکز درمان ناباروری سطح2 را برای کل کشور طراحی می‌کند. البته می‌توانیم در مسیر درمان ناباروری در کنار طب مدرن از روش‌های طب ایرانی هم بهره ببریم.
جباری با بیان اینکه بخش عمده‌ای از کسانی که با مشکل ناباروری درگیرند، برای درمان به اقدامات گران‌قیمت نیاز ندارند، ادامه داد: مراکز خصوصی درمان ناباروری در کشور با سازمان‌های بیمه‌گر قرارداد ندارند. در این زمینه وزارت بهداشت قصد دارد زمینه عقد قرارداد میان مراکز خصوصی درمان ناباروری و بیمه‌ها را فراهم کند. باید توجه کرد ارزان‌سازی خدمات درمان ناباروری برای حل این مشکل گامی بزرگ است.
قانونی برای حمایت از خانواده
در قانون «حمایت از خانواده و جوانی جمعیت»، وزارت بهداشت با همکاری وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی مکلف شده همه مادران فاقد پوشش بیمه‌ای را در دوران بارداری، شیردهی و همچنین کودکان را تا پایان 5سالگی تحت پوشش خدمات درمان پایه بیمه‌ای براساس آزمون وسع قرار دهد؛ از این‌رو ارائه رایگان سبد تغذیه و بسته بهداشتی مادران باردار، شیرده و دارای کودکان زیر 5سال براساس آزمون وسع ازجمله قواعد درنظر گرفته شده است.
اختیاری بودن غربالگری همراه با تجویز پزشک متخصص براساس استانداردهای روز بین‌المللی و علمی نیز انجام خواهد شد. به‌عبارتی اصلاح روش‌های غربالگری و استانداردسازی مقادیر مثبت و منفی کاذب نتایج آزمایش‌ها و در اختیار مادر گذاشتن قانون راهنمای حفظ و مراقبت از جنین با توزیع در همه مراکز تحت پوشش وزارت بهداشت و ارتقای کیفیت مراقبت‌های بارداری و زایمان طبیعی با راه‌اندازی پرونده الکترونیک یکپارچه ازجمله قوانین درنظر گرفته شده در قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت است.
ناامید نشویم
این امکانات در حالی ایجاد می‌شود که جامعه‌شناسان معتقدند سیاست‌های حمایتی از باروری در حد ۰.۲ یا ۰.۳ در کشورهای دیگر مؤثر بوده است؛ چون مشکل این امر در کشورهای دیگر فرهنگی است. تجربه دیگر کشورها نشان می‌دهد، مشوق‌های مالی منظم اثرات اندک، اما سریع و مثبتی بر باروری دوره‌ای داشته‌است.
ایران از سال 1345تا 1365با افزایش جمعیت روبه‌رو بود که به‌عنوان گذار اول جمعیتی از آن یاد می‌کنند. پس از آن با کاهش باروری این روند به سطح جانشینی رسید. گذار دوم جمعیتی سالمندی و کاهش نیروی کار است که ناشی از تحول در ویژگی‌های اجتماعی و اقتصادی زنان بوده است. از آنجایی که جمعیت یک مسئله امنیتی برای جهان است، معمولا دولت‌ها از سیاست‌های حمایتی برای کنترل و رشد جمعیت استفاده می‌کنند.
شهلا کاظم‌پور، جمعیت‌شناس درباره قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت و بسته‌های حمایتی برای مادران باردار و شیرده می‌گوید: «معمولا طرح، بسته و قوانینی از این دست برای افراد جنبه رفاهی خواهد داشت. با وجود اینکه با چنین برنامه‌هایی موافق هستم، اما باید دید چقدر چنین قوانینی اجرایی خواهد شد و چه بودجه‌ای برای آن درنظر گرفته شده است.
از سویی باید چنین قوانینی تداوم داشته باشد.» این کارشناس درباره اینکه چنین طرح‌هایی بیش از ترغیب‌کننده بودن، منافع پس از این تصمیم را پوشش می‌دهد، می‌گوید: «بیشتر زنانی می‌توانند از این طرح استفاده کنند که مراحل ابتدایی را گذرانده‌اند، اما اینکه چنین قوانینی ترغیب‌کننده باشد، کمی باید صبر کرد و منتظر نتیجه آن بود. از سویی حالا کمی دیر شده است و ما با پیری جمعیت روبه‌روییم.
در هر طرح ممکن است اثربخشی ضعیف‌تر از آن چیزی باشد که برنامه‌ریزی شده است. در این مرحله نیز نباید برنامه را شکست‌خورده درنظر گرفت و آن را حذف کرد، بلکه باید در عین تداوم به تحقیق در این‌باره پرداخت و سیاست‌های تکمیلی برای آن درنظر گرفت و مشکلات خانواده‌هایی را که تمایلی به فرزندآوری ندارند، بررسی کرد.»
مطالعات چه خلأ‌هایی را رصد کرده است؟
دفتر مطالعات آموزش و فرهنگ مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی در گزارشی رفتارهای ایرانی‌ها را در فرزندآوری بررسی کرده است. در این گزارش آمده است تفاوت قابل توجه نرخ باروری کل با نرخ باروری زناشویی نشان می‌دهد افزایش تجرد و به تأخیر انداختن سن ازدواج یکی از عوامل مهم در کاهش باروری در ایران بوده است و درصورت افزایش ازدواج در کشور می‌توان انتظار داشت نرخ باروری هم افزایش پیدا کند؛ چراکه در محاسبه میزان باروری کل، تعداد موالید را به کل جمعیت زنان 49 ـ15ساله چه مجرد و چه متأهل درنظر می‌گیرند و بر این اساس متوسط نرخ باروری برای سال ۱۳۹۹، ۱.۵ به‌دست می‌آید، اما اگر تعداد موالید را نسبت به جمعیت زنان ازدواج کرده 49 ـ15ساله درنظر بگیریم، میزان باروری زناشویی حاصل شده و نرخ باروری زناشویی ۲.۴فرزند خواهد بود.
بر این اساس افزایش ازدواج در جامعه تأثیر مثبتی بر افزایش نرخ باروری کل خواهد داشت. البته توجه به این نکته ضروری است که نرخ باروری نکاحی نیز تنها در ۱۱استان از ۳۱ استان بیش از ۲.۵فرزند احصا شده که نشان‌دهنده کم‌فرزندی زوجین بالفعل است.در بخش دیگری از گزارش آمده فقدان داده‌های ملی درباره تفاوت رفتارهای باروری در گروه‌های مختلف شغلی، تحصیلی، وضعیت اقتصادی خانوار، فاصله ازدواج و فرزندآوری با توجه به مرتبه فرزند، تفاوت فاصله تولد بین فرزندان و تحلیل چرایی تفاوت‌های نرخ باروری در مناطق مختلف کشور و گروه‌های مختلف اجتماعی از چالش‌های جدی و در تحلیل رفتارهای باروری است. به‌عبارت دیگر داده‌های آماری در حوزه تفاوت رفتارهای باروری به کلیات یا امور کلیشه‌ای اکتفا کرده و همه ابعاد رفتارهای فرزندآوری گروه‌های مختلف اجتماعی مورد بررسی کارشناسان قرار نگرفته است.
با توجه به رفتارهای باروری ایرانیان می‌توان گفت با توجه به در اکثریت بودن خانواده‌های دارای 2فرزند و تک فرزند در کشور، سیاست‌های مشوق فرزندآوری باید به‌نحوی تنظیم شود که همه خانواده‌ها بهره‌مند شوند، اما به‌صورت پلکانی اعمال شود؛ به‌نحوی که در عین بهره‌مندی همه خانواده‌ها از مشوق‌های فرزندآوری، سیاستگذاری‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که از خانواده‌های دارای 3فرزند و بیشتر حمایت بیشتری صورت گیرد.
نظر شما