واقعیت این است که خطر زلزله در شهرهای مختلف ایران بسیار نزدیک‌تر از آن است که فکرش را می‌کنیم. کافی است بدانیم زیر پای‌مان ۵۷۵گسل ریز و درشت وجود دارد که ۱۲۰مورد آن‌ها خطرناک هستند، حدود ۸۰درصد شهرهای کشورمان در معرض خطر زلزله هستند و روزانه ۶۰زلزله در کشور ثبت می‌شود و براساس تخمین سازمان لرزه‌نگاری به‌طور میانگین سالانه دوهزار بار زمین ایران می‌لرزد.

 ۵۷۵ گسل ریز و درشت زیر پای ماست / چرا در ایران زلزله کشته می‌دهد؟

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه صبح نو ، آن‌وقت است که دیگر نمی‌توانیم به‌راحتی از کنار هشدارها و زنگ خطرها بگذریم، بحران را در یک قدمی خود حس می‌کنیم و از خود می‌پرسیم چاره چیست؟ زلزله دیروز کیش و مصدوم شدن تعدادی از هموطنان‌مان بار دیگر نشان داد که شهرهای کشور تا چه اندازه در مقابل زلزله آمادگی ندارند. مطابق با هشدار کمیته اضطراری فجایع طبیعی (دی‌ای‌سی)، در سال‌های اخیر اکنون بیشترین نگرانی‌های سازمان‌های امدادرسان جهان درمورد وقوع زلزله در شهرهای بزرگ جهان ازجمله تهران، استانبول در ترکیه و کاتماندو در نپال است.

نگاهی گذرا به مطالعات مربوط به لرزه‌خیزی فلات ایران و گسل‌های متعدد موجود در تهران، این هشدار را به ما می‌دهد که پایتختی که از ۱۹۱سال گذشته تاکنون دچار آسیب شدیدی بر اثر زلزله نشده، هر لحظه ممکن است تنوره‌های این دیو خاموش دامنگیرش شود. فلات ایران شامل گسل‌های فعال و ارتفاعات آتشفشانی جوان در طول کمربند زلزله‌های آلپ - هیمالیاست.

مطالعات لرزه زمین‌ساختی ایران نشان می‌دهند که این منطقه دارای چگالی بالایی از گسل‌های فعال و جدید است؛ بنابراین مناطق زیادی در این گستره در خطر زلزله‌های مخرب قرار دارند. گستره شهری تهران روی رسوباتی بنا شده است که سنگ توف سخت، پی آن را تشکیل می‌دهد. براساس داده‌های زمین‌لرزه‌های تاریخی، تهران زمین‌لرزه‌های بزرگی را در گذشته دور تجربه کرده است.

ایران از لحاظ جغرافیایی در منطقه‌ای واقع شده است که صفحه‌های تکتونیک در آن منطقه به همدیگر برخورد می‌کنند. به‌طور مشخص صفحه تکتونیک عربستان که به‌طرف شمال حرکت می‌کند. وقتی این صفحه با صفحه تکتونیک اوراسیا برخورد می‌کند، این برخورد باعث تغییراتی در پوسته زمین می‌شود و ایران دقیقا در ناحیه برخورد این دو صفحه تکتونیک قرار دارد.

یکی از زلزله‌خیزترین شهرهای ایران، تهران است. داده‌های موجود نشان می‌دهد، از سال۱۲۰۹ شمسی تاکنون زلزله مخربی این شهر را تحت‌تاثیر قرار نداده و به این دلیل زلزله‌شناسان وقوع زلزله‌ای ویرانگر را در آینده برای تهران پیش‌بینی می‌کنند. پیشینه شتاب گرانش افقی زمین (PGA) در زلزله سال ۲۳۴شمسی مشاهده شده است و به ترتیب زمین‌لرزه‌های سال ۳۳۶ و ۱۲۰۹ شمسی در درجات بعدی قرار دارند. همچنین زلزله‌های ۱۰۴۴ شمسی را به گسل مشا و رویدادهای ۳۳۶ و ۵۴۹ را به گسل شمال تهران نسبت داده‌اند. همچنین زمین‌لرزه سال ۲۳۴ شمسی به گسل ری منتسب شده ولی فعالیت گسل شمال تهران مبهم است.

چرا در ایران زلزله کشته می‌دهد؟


اما همان‌طورکه در بالا نیز اشاره شد، تنها تهران زلزله‌خیز نیست و شهرهای زیادی در کشور با این بلای طبیعی دست‌به‌گریبان‌ هستند. درعین‌حال باید بدانیم این زلزله نیست که تلفاتی به آدم‌ها وارد می‌کند بلکه این ساختمان‌ها هستند که در اثر زلزله صدمه می‌بینند و فرومی‌ریزند و باعث کشته و زخمی شدن افراد می‌شوند. زلزله مهیب کرمانشاه و خیلی قبل‌تر از آن بم، نشان که داد که تا چه حد کیفیت ساختمان بر زنده ماندن یا نماندن انسان‌ها اثرگذار است. به همین دلیل برای کاهش تلفات ناشی از زلزله در مناطق زلزله‌خیز لازم است ساختمان‌ها با معیارهای مقاوم در برابر زلزله ساخته شوند.


فرهاد عذباشی، کارشناس شهرسازی دراین‌باره می‌گوید: ورود افراد از اصناف غیرمرتبط به ساختمان‌سازی بسیار زیاد است. فروشنده مصالح تنها به این دلیل که شغل او به نحوی با ساختمان‌سازی مرتبط است، وارد صنف ساخت‌وساز می‌شود. این موضوع می‌تواند آسیب‌های زیادی را به مهندسان، بازار کار، فارغ‌التحصیلان مهندسی عمران و به‌طورکلی ساختمان‌سازی وارد کند.


او با اشاره به اینکه متاسفانه هنوز در ایران از ابزارهای منسوخ اعلام‌شده سطح جهانی استفاده می‌شود، ادامه داد: استفاده از تیرچه بلوک در سقف، همچنان در ایران امری عادی تلقی می‌شود، این در صورتی است که استفاده از این مصالح در سقف ساختمان، در تمام دنیا منسوخ شده و ما در کشورمان وقتی به کارفرما می‌گوییم این کار اشتباه است، قبول نمی‌کند و مصر است که کار خود را به شکلی که در گذشته رواج داشته، ادامه دهد. این اشتباهات و در مقابل خطرات احتمالی آن قابل‌چشم‌پوشی نیست‌.


همزمان این استاد دانشگاه معتقد است: کم بودن حق‌الزحمه مهندسان ناظر می‌تواند در فعالیت مهندس اثر بگذارد. خلأ دستمزد، انگیزه مهندس را پایین می‌آورد و به‌تبع آن پایین آمدن کیفیت نظارت را به دنبال دارد. او درباره روش‌های کنترل فعالیت مهندس ناظر، تصریح کرد: اولین راه، نظارت مضاعف و مستمر سازمان نظام‌مهندسی حین ساخت‌وساز و ‌دوم، نظارت عالیه اداره کل راه و شهرسازی است‌ .

این استاد دانشگاه اضافه کرد: طی بازدیدهای انجام‌گرفته ازسوی کارشناسان سازمان نظام‌مهندسی اگر تخلفی مشاهده شود به مهندس ناظر اطلاع می‌دهند، گاهی در مواردی نیز می‌توانند مهندس ناظر را بازخواست کنند و در مراحل بعدتر در صورت تشدید و ادامه تخلفات، لغو مجوز فعالیت و تعلیق مهندس ناظر نیز اتفاق می‌افتد. او با بیان اینکه مشکلات موجود در حوزه نظارت کمتر شده است، تاکید کرد: سخت‌گیری‌ها روزبه‌روز بیشتر می‌شود و این اتفاق بسیار خوب است، هرچند این نظارت و سختگیری‌ها باید بیشتر شوند تا معایب به صفر رسند اما بازهم در مقایسه با پنج الی ۱۰سال گذشته بیشتر شده است‌.
 


آخرین وضعیت زلزله در ایران


زمین‌لرزه‌های روز چهارشنبه 25خرداد 1401 جزیره کیش و شهرهای ساحلی استان هرمزگان و همچنین شهرهای دبی و دیگر مناطق خلیج‌فارس را لرزاند. ابتدا دو زمین‌لرزه به بزرگی 4.7 و پس از آن زمین‌لرزه اصلی با بزرگای 5.3 در نزدیکی ساحل بندر چارک در غرب بندرلنگه و 20کیلومتری شمال‌شرق جزیره کیش رخ داد.

به نظر می‌رسد که بخشی از گسل خمیدگی جبهه کوهستان زاگرس از همین ناحیه عبور می‌کند و جنبایی آن موجب رخداد زمین‌لرزه شده است. مطابق با اعلام مسوولان این زلزله تاکنون 23مصدوم داشته است. به همین بهانه با مهدی زارع، زلزله‌شناس درباره آخرین وضعیت بروز زلزله در کشور و زلزله اخیر گفت‌وگو کردیم. او  به «صبح‌نو» می‌گوید: «لازم نیست مردم نگرانی خاص و فراتر از حالت معمول داشته باشند، با وجود این هم نباید در حالت معمول بی‌خیال بود.»


مهدی زارع در ادامه با اشاره به اینکه زلزله‌های چند روز اخیر، هیچ ربطی به یکدیگر ندارند، می‌گوید: «هرکدام از این‌ها در یک نواحی متفاوت رخ داده‌اند و با هم ارتباطی ندارند.» او  با اشاره به اینکه زلزله‌ای که در جزیره کیش رخ داد امارات را هم لرزانده است، می‌گوید: «امارات، تا کانون زلزله حدود 200کیلومتر فاصله دارد و این فاصله تا جزیره کیش، حدودا 20کیلومتر است؛ لذا مردم باید هوشیار باشند.»

استاد پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله درخصوص زلزله در تهران اضافه می‌کند: «در همان نقطه‌ای که دیشب زلزله رخ داده است اگر هر زلزله‌ای بالاتر از پنج ریشتر رخ دهد، باید منتظر آسیب‌های زیادی مخصوصا در مناطق جنوبی تهران باشیم.» او در پاسخ به اینکه آیا زلزله‌های با ریشتر پایین می‌توانند برای تخلیه استرس زمین مفید باشند یا خیر؟ می‌افزاید: «ممکن است زلزله‌های کوچک، نشان‌دهنده وقوع زلزله بزرگ‌تر باشند.

باوجوداین هر زلزله‌ای که رخ می‌دهد، استرس زمین را تخلیه می‌کند منتها باید توجه کنیم همین تخلیه استرس ممکن است منجر به تحریک گسل‌های همان منطقه می‌شود.»

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha