به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، سوالی که هنوز پاسخ روشنی نه در کشور ما و نه در دیگر کشورها ندارد، این است که آیا واکسن ضامن سلامتی نیست؟ سویه غالب کرونا در ایران همچنان BA۴ و BA۵ است. روند منحنی موارد ابتلا که تا یکی دو هفته پیش صعودی بود، این روزها نسبتا پایدار حرکت می‌کند.
با این حال، ولی هنوز روندی مانند آنچه در گذشته مخصوصا در پیک دلتا تجربه کردیم، رخ نداده و آمار ابتلاها به بالای ۱۰هزار نفر در روز نرسیده است. در نقشه کرونای ایران اما رنگ‌های قرمز و نارنجی غالب است؛ ۱۳۰ شهرستان در وضعیت قرمز، ۱۲۹ شهرستان در وضعیت نارنجی، ۱۵۴ شهرستان در وضعیت زرد و ۳۵ شهرستان در وضعیت آبی قرار دارند.
ایمنی واکسن‌ها موقت است و رعایت‌های اجتماعی شرط اصلی جلوگیری
حامد 40 ساله است و 21 مرداد بعد از 9 روز بستری‌بودن در بیمارستان به‌واسطه ابتلا به کرونا، مرخص شده تا در خانه بقیه دوران نقاهت را طی کند. او که به‌واسطه یک حالت تهوع شدید بستری شده بود، می‌گوید سه دوز واکسن کرونا زده بودم و از دوز سومم تقریبا 6 ماه گذشته است. «بیماری من گوارشی بود و به‌طور کلی عملکرد دستگاه گوارشم مختل شده بود، به همین دلیل هم دوران طولانی‌تری را بستری بودم.»
این بیمار کرونایی که وضعیت عمومی‌اش رو به بهبود است و خطر را از سر گذرانده، معتقد است ایمنی واکسن‌ها موقت است و بیشترین تاثیرگذاری در جلوگیری از ابتلا، فقط ماسک و رعایت‌های بهداشتی و فاصله‌گذاری اجتماعی است.
آمارهای اُمیکرون می‌گوید میزان مرگ‌ومیر در ابتلا به سویه BA4 و BA5 نسبت به دلتا بسیار پایین‌تر است، خوشبختانه با وجود سرایت‌پذیری بالای این سویه جدید اما با افزایش بارز مرگ‌ومیر مواجه نبودیم. با این همه اما به قطعیت نمی‌توان گفت کسانی که واکسینه شده‌اند و بیماری زمینه‌ای خاصی هم ندارند، در خطر مرگ قرار ندارند.
سعید 21 سال بیشتر نداشت؛ دانشجوی یکی از بهترین دانشگاه‌های ایران بود و روزهای شیرین کلاس‌های حضوری سال آخر را بعد از دو سال همه‌گیری سپری می‌کرد. چهار دوز واکسن کرونا زده بود. اوایل تابستان بود که با علایم خیلی کم مشکوک به کرونا شد و خودش را قرنطینه کرد. «چند روز بیشتر از بیماری‌اش نمی‌گذشت؛ حال عمومی‌اش هم اصلا وخیم نبود.
در خانه دوران نقاهت و قرنطینه بیماری را سپری می‌کرد که متوجه شدیم حالش بدتر شده است و حالت تهوع شدید دارد.» با اورژانس او را به بیمارستان می‌رسانند و متاسفانه دو روز بعد با افت شدید فشار خون مواجه می‌شود. «ما نمی‌دانیم چه داروهایی برای درمان کرونا به او داده شد، اما پسرم بعد از چند روز افت شدید فشار دیگر طاقت نیاورد و از دنیا رفت.»
این جوان 21 ساله مشکل زمینه‌ای نداشت و اهل دخانیات و دیگر تفریحات مضر نبود. «در تمام مدت سال‌های کرونا خودمان را از سفر و رفت‌وآمد غیرضروری محروم کرده بودیم و همیشه هم ماسک می‌زدیم. سعید از محل کارش ویروس را گرفت و بیمار شد. چند نفر از همکارانش بیمار بودند و رعایت نکردند.»
هرچه سیستم ایمنی بدن پایین‌تر باشد، احتمال مرگ‌ومیر بر اثر کرونا بیشتر است
آمارهای اُمیکرون می‌گوید میزان مرگ‌ومیر در ابتلا به سویه BA4 و BA5 نسبت به دلتا بسیار پایین‌تر است؛ خوشبختانه با وجود سرایت‌پذیری بالای این سویه جدید اما با افزایش بارز مرگ‌ومیر مواجه نبودیم. با این همه اما به قطعیت نمی‌توان گفت کسانی که واکسینه شده‌اند و بیماری زمینه‌ای خاصی هم ندارند، در خطر مرگ قرار ندارند. سوالی که هنوز پاسخ روشنی نه در کشور ما و نه در دیگر کشورها ندارد، این است که آیا واکسن ضامن سلامتی نیست؟ پاسخ سهل و ممتنع هم این است که واکسن کارایی صددرصدی جلوگیری از ابتلا و مرگ‌ومیر ناشی از کرونا را ندارد و اثرش به مرور کم می‌شود. «سوابق بیماری افراد در مبتلاشدن بسیار مهم است.»
یک تکنسین اورژانس درباره روند سینوسی ویروس کرونا در این روزها که در حال بالا رفتن به سمت قله هفتم است، می‌گوید: «نه‌تنها در ایران بلکه در کل دنیا روند حرکت ویروس با سویه‌های جدید نشان می‌دهد که اثر واکسن موقت است و اصلا نباید روی آن حساب ویژه‌ای برای ایمنی باز کرد. به نظر من ما به مرحله‌ای رسیده‌ایم که هم جامعه به یک ایمنی نسبی رسیده و هم ویروس نسبت به روزهای اول شناخته‌شده‌تر است. اما در مواجهه با بیماران بد حال ثابت شده که هرچه سیستم ایمنی بدن پایین‌تر و بیماری زمینه‌ای در فرد وجود داشته باشد، احتمال مرگ‌ومیر بیشتر است.»
بیشترین خطر برای بیماران قلبی و دیابتیک است
این کارشناس فوریت‌های پزشکی با یک مثال توضیح می‌دهد: «کسی که یک پا ندارد، امکان هر عارضه‌ای با یک زمین خوردن ساده در او نسبت به یک انسان سالم، بیشتر است. در مواجهه با کرونا هم همین طور است. سویه جدید آنقدر قوی نیست؛ تب و لرز و کوفتگی و تهوع بیشترین علایم بیماران این روزهاست که ممکن است یکی دو روزه در خانه هم برطرف شود.
بیشترین خطر برای بیماران قلبی و دیابتیک است. بیشتر گروه سنی بالای 70- 60 سال با بیماری‌های زمینه‌ای در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند و ممکن است بر اثر ابتلا از دنیا بروند. به بیان دیگر افراد مسن با ناراحتی‌های زمینه‌ای، جوان‌ترها با بیماری‌هایی مثل ام‌اس و بیماری‌های خاص و نادر که بر اثر ابتلا به هر ویروسی مجموع علایم شدید بیماری را پیدا می‌کنند، در معرض جدی خطر مرگ‌ومیر قرار دارند.
سرماخوردگی هم نوعی ویروس است و آنفلوآنزا هم؛ یک عفونت جزئی هم می‌تواند برای این گروه‌ها خطرناک باشد.»در شرایطی هستیم که در کل کشور روند ابتلا و بستری رو به کاهش است و اگر با تجمعات اخیر باعث بروز پیک دو قله‌ای در هفته‌های پیش‌رو نشویم، می‌توان گفت در حال عبور از اوج پیک هفتم کرونا هستیم. با این حال، فاصله کاهش مرگ‌ومیر با کاهش ابتلا یک بازه زمانی دو هفته‌ای نیاز دارد و الان نمی‌توان به قطعیت درباره فروکش زیرسویه‌های اُمیکرون نظر داد.
اگر پیک دو قله‌ای نداشته باشیم، موج هفتم را پشت‌سر گذاشته‌ایم
مصطفی قانعی، عضو سابق علمی ستاد مقابله با کرونا درباره روند بیماری و احتمال رسیدن به قله پیک هفتم می‌گوید: «در شرایطی هستیم که در کل کشور روند ابتلا و بستری رو به کاهش است و اگر با تجمعات اخیر باعث بروز پیک دو قله‌ای در هفته‌های پیش‌رو نشویم، می‌توان گفت در حال عبور از اوج پیک هفتم کرونا هستیم. با این حال، فاصله کاهش مرگ‌ومیر با کاهش ابتلا یک بازه زمانی دو هفته‌ای نیاز دارد و الان نمی‌توان به قطعیت درباره فروکش زیرسویه‌های اُمیکرون نظر داد.
به بیان دیگر یک دوره دو هفته‌ای نیاز است که ببینیم روند نسبتا کاهشی در بستری و ابتلا می‌تواند به کمترشدن مرگ‌ومیر هم بینجامد یا خیر، زیرا کسانی که در مراقب‌های ویژه بستری هستند، ممکن است یا بهبود پیدا کنند یا فوت کنند.»
به گفته این متخصص ریه پیش‌بینی این پیک‌ها سخت است و امکان بروز اشتباه در پیش‌بینی وجود دارد، زیرا متغیر مهمی مانند رفتار اجتماعی هم وجود دارد. با آزادشدن ترددها، مسافرت‌ها، تجمعات مختلف، کاهش رعایت پروتکل‌های بهداشتی و… روند ابتلا افزایشی می‌شود، ولی اگر مراعات اجتماعی صورت گیرد، می‌توان شرایط را کنترل کرد.
احتمال شدت گرفتن آنفلوآنزا در مهر و آبان
این فوق‌تخصص بیماری‌های ریه توضیح می‌دهد که در حال حاضر در نیم‌کره جنوبی زمین، آنفلوآنزا شدت پیدا کرده، به دلیل اینکه در بیشتر کشورها رعایت‌ها کم شده است. «به همین دلیل احتمال اینکه در مهر و آبان ما شدت گرفتن آنفلوآنزا را داشته باشیم، زیاد است. از سوی دیگر واکسن آنفلوآنزا در داخل کشور تولید شده است و واکسن‌زدن برای این ویروس هم می‌تواند جلوی مرگ‌ومیر ناشی از آن را تا حد زیادی بگیرد.»
قانعی معتقد است با وجود اظهاراتی که جسته‌گریخته درباره واکسن‌های کرونا شنیده می‌شود، اثربخشی واکسن‌های کرونا در جلوگیری از مرگ‌ومیر و حتی بستری اثبات شده است: «واکسن کرونا قطع یقین، بستری و مرگ را کاهش می‌دهد.»
او با بیان اینکه رنگ‌بندی شهرها براساس تعداد بستری و مرگ‌ومیر شکل می‌گیرد، تاکید می‌کند: «اگر واکسیناسیون کافی باشد و همه برای تکمیل واکسیناسیون اهتمام جدی داشته باشند، شاهد تبدیل رنگ شهرها خواهیم بود. توصیه جدی همه متخصصان تزریق دوزهای یادآور سوم و چهارم است.»بیشتر گروه سنی بالای 70- 60 سال با بیماری‌های زمینه‌ای در بخش مراقبت‌های ویژه بستری می‌شوند و ممکن است بر اثر ابتلا از دنیا بروند. به بیان دیگر افراد مسن با ناراحتی‌های زمینه‌ای، جوان‌ترها با بیماری‌هایی مثل ام‌اس و بیماری‌های خاص و نادر که بر اثر ابتلا به هر ویروسی مجموع علایم شدید بیماری را پیدا می‌کنند، در معرض جدی خطر مرگ‌ومیر قرار دارند.
قانعی تمامی واکسن‌های موجود را موثر می‌داند: «حتی در سویه‌های فعلی اُمیکرون هم واکسن‌هایی که در حال حاضر در دسترس است، در شدت بیماری اثربخش بوده است. به‌طور کلی توصیه نمی‌شود برای سویه‌های جدید واکسن‌های جدید تزریق شود، زیرا همانطور که اطلاع دارید الان BA4 و BA5 در ایران غالب است، ولی جهش جدیدی در هند دیده شده که مسلما به دیگر کشورها هم می‌رسد. جهش‌ها پشت‌سرهم می‌آیند و واکسن‌سازها نمی‌توانند به این سرعت ترکیبات و فرمول‌ها را تغییر دهند.»
نظر شما