به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران، سایه تابستان گرم و خشک آنچنان دراز و فراخ است که تا اواسط پاییز هم امتداد دارد. پیش‌بینی‌های هواشناسی می‌گوید، امسال علاوه بر اینکه میزان بارش‌های پاییزی کمتر از شرایط نرمال خواهد بود، بارش‌ها نیز با تأخیر صورت می‌گیرد و این شرایط سختی را برای تأمین آب کشاورزی و حتی آب شرب رقم می‌زند.

البته احتمال سیلاب‌های زمستانی هم وجود دارد و با استناد به این پیش‌بینی رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی هشدار می‌دهد که مسئولان کشوری و استانی از هم اکنون لازم است با سرعت دادن به طرح‌های پیشگیرانه همچون آبخیزداری از حجم خسارت‌های احتمالی بکاهند.

«احد وظیفه» رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در خصوص پیش‌بینی بارش‌های پاییزی توضیح داد: هر چند پیش‌بینی‌های فصلی به‌دلیل عدم قطعیت شناخت پدیده‌های جوی با احتمالات مواجه است اما یکی از مهم‌ترین کنش‌های بین جو و سایر اجزای زمین، اقیانوس‌ها هستند و شاخصه‌هایی مانند رطوبت جو بالای اقیانوس‌ها و دمای آنها بر تغییرات ماهانه و فصلی و سالانه تأثیرگذار است.
سال لانینا
در همین حال تجربیات و داده‌های طولانی مدت 50 تا 100 ساله به‌صورت آماری در دمای خاورمیانه و بارش‌های آن تعیین‌کننده هستند.
کارشناسان هواشناسی می‌گویند امسال سال لانیناست به این معنی که در قسمت مرکزی و شرقی استوایی اقیانوس آرام، آب سردتر از حالت طبیعی می‌شود و بر اساس داده‌های طولانی مدت در سال‌هایی که لانینا است بارش‌های پاییزی در ایران کمتر از حد نرمال است.

به‌گفته احد وظیفه، امسال دمای اقیانوس آرام 1,5 درجه سردتر از شرایط نرمال بوده است و این پدیده امواجی را روی کره زمین ایجاد می‌کند که نتیجه آن بارش‌های کمتر در ایران خواهد بود.امسال سومین سالی است که لانینا ادامه دارد و در 100 سال گذشته سابقه نداشته 3 سال متوالی لانینا باشد و پیش‌بینی‌های جهانی نشان می‌دهد لانینا در ماه‌های زمستان به اوج خود می‌رسد.

نکته دیگری که در این پیش‌بینی تأثیرگذار است پدیده‌های جوی اقیانوس هند یعنی شدت و ضعف مونسون و تأثیر آن بر اقلیم ایران است. در واقع وقتی بارش‌های مونسونی هند مانند آنچه امسال اتفاق افتاد قوی باشد، بارش‌های پاییزی در ایران با تأخیر آغاز می‌شود.وظیفه خاطرنشان کرد: در حال حاضر نیز مونسون در هند کماکان با قدرت بر اقلیم هند در حال تأثیرگذاری است.

دلیل این مسأله آن است که وقتی مونسون قوی است جریان‌های برعکس جوی را فرومی‌نشاند و در حال حاضر نیز چون مونسون در هند همچنان می‌تازد جلوی سامانه‌های مدیترانه را که می‌خواهند وارد ایران شود گرفته است.امسال سامانه مونسون خیلی قوی بود و شما دیدید حتی گستره آن تا خوزستان نیز کشیده شد و باید گفت مونسونی را که ما امسال شاهد آن بودیم شاید هر 100 تا 150 سال تکرار شود. اینکه در یک بازه زمانی چند ساعته در یزد 100 میلیمتر بارش نقطه‌ای بیاید بسیار کم‌سابقه است.

وی تأکید کرد: با همه این تفاسیر بازهم احتمال اینکه در ورودی پاییز به زمستان مانند سال قبل شاهد بارش‌های سیل‌آسا باشیم وجود دارد. از این رو لازم است از هم اکنون مسئولان کشوری و مدیران استانی، اقدامات لازم از جمله آبخیزداری را برای کاستن از خسارت سیل‌های احتمالی، مورد توجه قرار دهند و باید در نظر داشته باشیم که اقلیم ما به هر جهت دچار تحولاتی شده است و همانگونه که سیل‌های تابستانه فراتر از انتظار بود این مسأله می‌تواند برای بارش‌های زمستانه هم باشد و لازم است این بارش‌ها را در مناطق شهری و روستایی مدیریت کنیم.

وی همچنین در خصوص تأثیر بارش‌های تابستانه بر جبران کم‌بارشی استان‌های کشور توضیح داد: بارش‌های تابستانه درمجموع به طور میانگین بین 15 تا 16 میلیمتر در کل کشور بود ولی در برخی استان‌ها مانند کرمان، هرمزگان، سیستان و بلوچستان و خراسان رضوی به طور میانگین 50 میلیمتر بود و به هر جهت این بارش‌ها توانست بخشی از کم‌بارشی‌های این استان‌ها را بویژه استان‌های جنوبی را جبران کند.

البته درمورد تهران حجم بارش‌ها زیاد نبود اما به‌دلیل اینکه بارش‌ها به طور متمرکز اتفاق افتاد، حجم خسارت‌ها بویژه در امامزاده داوود بالا بود.
تداوم بارش‌های کمتر از نرمال در سال آبی جاریبررسی میزان بارش‌ها در سال آبی که روزهای پایانی آن را می‌گذرانیم نشان می‌دهد که ایلام کم‌بارش‌ترین استان در سال آبی 1400-1401 بوده است.

به گفته رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی در ایلام، میزان بارش‌ها نسبت به میانگین 30 سال گذشته 62 درصد کمتر بوده است. این میزان در کرمانشاه 48 درصد، خوزستان 48 درصد، لرستان 35 درصد و همدان 32 درصد کمتر از میانگین 30 ساله بوده است و متأسفانه این آمار خوبی بویژه برای استان‌های آبخیزی مانند لرستان که سرچشمه دز است یا ایلام که سرچشمه کرخه است به شمار نمی‌آید. بحران استان همدان یکی از تبعات منفی این کم‌بارشی بود.

وظیفه تصریح کرد: میزان بارش در استان‌هایی مانند قزوین و تهران با 34 درصد کاهش نسبت به میانگین بلندمدت و سمنان و خراسان رضوی با 50 درصد نیز نگران‌کننده است و تأیید می‌کند این مناطق در سال آبی که در انتهای آن قرار داریم جزو مناطق کم‌بارش کشور بوده است و وضعیت مطلوبی از نظر آبی ندارند. ضمن اینکه چون امسال در دومین سال خشکسالی متوالی هستیم اثرات منفی خشکسالی نسبت به سال قبل بیشتر شده است و به همین دلیل ورودی سدها در بیشتر این استان‌ها از جمله تهران به کمترین میزان خود در تاریخ رسیده است و این در حالی است که ما نیاز آبی‌مان تغییر نکرده است و زندگی با وجود خشکسالی جریان دارد.

وی با اشاره به اینکه بخش کشاورزی بیشترین مصرف آب کشور را دارد، تصریح کرد: در سال آبی پیش رو که از اول مهر ماه آغاز می‌شود هم کشاورزان و هم سیاستگذاران بخش کشاورزی باید خیلی بیشتردر مصرف بهینه آب مشارکت کرده و نسبت به تغییر الگوی کشت اقدام کنند.
رئیس مرکز ملی اقلیم و مدیریت بحران خشکسالی گفت: سیاستگذاری‌ها باید به سمتی برود که از کشت‌های پرآب‌بر حمایت نشود و رانت این نوع محصولات برداشته شود تا ضمن مراقبت از آب هم غذای لازم را برای مردم کشور فراهم کنیم و هم امنیت غذایی‌مان به خطر نیفتد.

پس لازم است مصرف آب کشت محصولات غیراستراتژیک را به کمترین میزان برسانیم و به خاطر داشته باشیم در حال حاضر مصرف بی‌رویه آب در همه بخش‌ها، سرزمین‌مان را تهدید می‌کند و ما باید آب را که مایه زندگی است برای آیندگان حفظ کنیم.

از سوی دیگر با توجه به پیش‌بینی بارش‌های پاییزی انتظار می‌رود کشت محصولات دیم در استان‌های سردسیر شمالی با تأخیر انجام شود و در کشت آبی نیز آنقدر که کشاورزان انتظار دارند، آب از پشت سدها رهاسازی نشود پس لازم است کشاورزان امسال بیشتر در رعایت الگوی کشت همت کنند.