مقدمه ای بر اسکن رادیو ایزوتوپ یا رادیونوکلئید

به گزارش سلامت نیوز به نقل از مای وی ام سی، مواد شیمیایی رادیو اکتیو بسته به نوع ماده مورد استفاده در اندام‌ها و بافت‌های خاصی قرار می‌گیرند و سپس پرتوهای کوچکی از تابش (به نام پرتوهای گاما) منتشر می‌کنند که توسط دوربین گاما قابل تشخیص است. اسکن رادیو ایزوتوپ در زمینه های مختلف پزشکی مانند شناسایی مناطق عفونت یا تسریع بازسازی مغز استخوان استفاده می شود. اسکن استخوان و اسکن تیروئید نمونه های رایج اسکن رادیو ایزوتوپ هستند. در دستگاه گوارش می توان از آنها برای شناسایی محل های خونریزی، اندازه گیری میزان التهاب و ارزیابی حرکت مواد غذایی از طریق معده استفاده کرد.

چرا اسکن رادیو ایزوتوپ انجام می شود؟

اسکن رادیو ایزوتوپ اندازه، شکل، موقعیت و برخی عملکرد اندام های هدف را نشان می دهد که مواد شیمیایی خاص تزریق شده به بدن شما را می گیرند. اغلب از مواد شیمیایی مختلف برای نمایش اندام ها و بافت های مختلف استفاده می شود.

پزشک شما ممکن است این بررسی را برای تعدادی از مشکلات پیشنهاد کند:

• خونریزی گوارشی: اگر خونریزی های مکرر از دستگاه گوارش دارید، این اسکن می تواند به یافتن منبع خونریزی در زمانی که سایر روش ها مانند آندوسکوپی ناموفق هستند کمک کند. برای انجام این کار، گلبول‌های قرمز خون شما با ماده‌ای به نام تکنسیوم برچسب‌گذاری می‌شوند و نواحی خونریزی به صورت «نقاط داغ» روی مانیتور نشان داده می‌شوند.
• بیماری التهابی روده: میزان التهاب در بیماری کرون یا کولیت اولسراتیو را می توان با این اسکن اندازه گیری کرد. این روش به پزشک شما کمک می کند تصمیم بگیرد که کدام درمان برای شرایط شما مناسب است.
• عملکرد معده: سرعت تخلیه معده و هر درجه ای از رفلاکس را می توان تعیین کرد.
• بیماری کبد و صفراوی: یک ماده شیمیایی خاص استفاده می شود که توسط سلول های کبدی جذب شده و به صفرا دفع می شود. صفرا یک ماده غلیظ و زرد رنگ حاوی نمک های صفراوی است که به جذب چربی از روده کمک می کند. الگوی جذب می تواند مشخص کند که آیا مجاری صفراوی سراتین مسدود شده است که ممکن است نیاز به درمان داشته باشد.

باید بدانید که در حالی که این بررسی می تواند برخی از این مشکلات را نشان دهد، جزئیات بسیار دقیقی از ساختارهایی که بررسی می کند ارائه نمی دهد. گاهی اوقات ممکن است به بررسی های بیشتری برای تشخیص نیاز باشد.

آماده شدن برای اسکن رادیو ایزوتوپ

• فردی که شما را معاینه می کند ممکن است شرح حال مفصلی در مورد سلامتی و داروهای شما بگیرد. مهم است که آنها از تمام داروهایی که مصرف می‌کنید و بررسی‌های کنتراست قبلی (مثلاً تنقیه باریم ) که انجام داده‌اید، بدانند زیرا مواد خاصی می‌توانند با ایزوتوپ‌های داده شده تداخل داشته باشند.
• این روش با جزئیات از جمله دلیل انجام این تحقیق و خطرات توضیح داده میشود. شما باید یک فرم رضایت آگاهانه را امضا کنید.
• بسته به ماده شیمیایی مورد استفاده ممکن است لازم باشد که یک شب قبل از بررسی ناشتا باشید.
• شما باید تمام زیور آلات را قبل از اسکن بردارید زیرا فلز می تواند اشعه تابش را مسدود کند.

در طول اسکن رادیو ایزوتوپ چه اتفاقی می افتد؟

قبل از بررسی، مقدار کمی از ماده شیمیایی رادیو ایزوتوپ مناسب به ورید بازوی شما تزریق می شود. هنگامی که سوزن وارد می شود، یک سوزش خفیف احساس خواهید کرد. سپس به آن زمان داده می شود تا به اندام یا بافتی که نیاز به بررسی دارد گسترش یابد (مثلاً روده، کبد یا طحال). هنگامی که در بافت قرار می گیرند، سلول های فعال مواد شیمیایی را می گیرند و پرتوهای گاما را ساطع می کنند که توسط دوربین گاما قابل تشخیص است. این یک تصویر را روی صفحه تلویزیون تشکیل می دهد که می تواند توسط معاینه کننده تفسیر شود.

در طول اسکن از شما خواسته می شود که کاملاً ثابت دراز بکشید تا دوربین های گاما بتوانند تشعشعات ساطع شده را تشخیص دهند و تصاویر دقیقی دریافت کنند. زمان صرف شده برای بررسی بسته به محل مورد بررسی و ماده مورد استفاده متفاوت است. ممکن است پس از انجام اسکن به شما توصیه شود که مقدار زیادی آب بنوشید تا کلیه ها مواد شیمیایی بدن شما را حذف کنند.

خطرات و عوارض اسکن رادیو ایزوتوپ

اسکن کلی رادیو ایزوتوپ یک روش نسبتاً ایمن در نظر گرفته می شود. آنها غیر تهاجمی هستند و بیمار احساس ناراحتی زیادی نمی کند. با این حال، مانند اشعه ایکس و سایر تحقیقات، بدن را در معرض دوز کمی از اشعه قرار می دهند. این می تواند به سلول ها آسیب برساند و باعث جهش به ویژه در جنین های در حال رشد شود. بنابراین اگر باردار هستید باید از خطرات احتمالی برای جنین خود آگاه شوید. علاوه بر این خطر کمی وجود دارد که به مواد شیمیایی مورد استفاده برای اسکن حساسیت داشته باشید. در بیماران حساس به مواد شیمیایی ممکن است حالت تهوع ، استفراغ و سردرد رخ دهد.