سال‌هاست که با همسایگان مهاجرمان زندگی مسالمت‌آمیز و آرامی را به‌واسطه دوستی دیرینه و اشتراکات فرهنگی داریم اما مهاجرت بیش از اندازه به ایران و اشتغال در حوزه‌هایی که عمدتاً کارگری محسوب می‌شوند چالشی را میان کارگران ایرانی و اتباع ایجاد کرده است.

اولویت کار با کارگران ایرانی است

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ،بنابر آمار مسئولان وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، حدود یک میلیون کارگر اتباع در کشور مشغول به کار هستند، این درحالی است که بر اساس آمار این وزارتخانه حدود 2هزار و 327 نفر از کارگران اتباع خارجی تاکنون بازنشسته شدند و ماهانه از سازمان تأمین اجتماعی حقوق دریافت می‌کنند. همچنین تا مرداد ماه سال‌جاری 90 هزار و 120 نفر از اتباع خارجی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گرفته‌اند در شرایطی که بسیاری از کارگران ایرانی با وجود تخصص، فاقد شغل و پوشش بیمه‌ای هستند.


امیر قاجار یکی از مسئولان انجمن صنفی کارگران ساختمانی از صدور پروانه کار برای کارگران خارجی با وجود بیکاری کارگران ایرانی می‌گوید: یکی از مشکلات حضور کارگران اتباع در صنعت ساختمان‌سازی عدم تخصص در حرفه‌ای است که کار می‌کنند. برای یادگیری بنایی، گچکاری، کاشی‌کاری، برقکاری و... به طور متوسط فرد باید 5 تا 6 سال را کنار یک فرد ماهر کارکرده و به قولی شاگردی کند و فنون کار را از پایه آموزش‌دیده و در کار اجرا کند، بعد از آن می‌تواند به‌تنهایی برای حرفه‌ای که شاگردی‌اش را کرده ادعای کار داشته باشد.


وی ادامه می‌دهد: کارگر خارجی بدون تخصص و مهارت کافی در کار، وارد حوزه شده و با ادعای استادکاری و قیمت پایین‌تر، کار را از فرد حرفه‌ای ایرانی گرفته و انجام می‌دهد. حال کیفیت کار استادکار ایرانی با 30 سال سابقه کجا و فرد خارجی غیرماهری که طی 4الی 5ماه به‌عنوان وردست کار کرده، کجا! برای کارفرمایان در حوزه ساختمان، کیفیت معنایی ندارد و کار را با قیمت پایین به کارگر خارجی می‌دهند. بسیاری از حرفه‌ها در استادکاری در حال از بین رفتن هستند، اکنون دیگر کمتر کسی می‌تواند گچبری‌های سنتی ایرانی انجام دهد زیرا این حرفه‌ها معمولاً نسل به نسل از پدر به پسر منتقل می‌شد.اکنون کدام پسری است که با دیدن شرایط بد کار ساختمانی و سختی که در آن است، بخواهد در حرفه پدرش مشغول به کار شود؟!


وی ادامه می‌دهد: در شهرستانی همچون ورامین بیش از 200 هزار اتباع خارجی دارد و عمده فعالیت‌های کارگری این شهر را اتباع انجام می‌دهند. چند سال پیش میدان بزرگی در ورامین ساخته شد به نام میدان «رازی» که همه کارگران آن اتباع خارجی بودند در صورتی که دور همان میدان محل جمع شدن کارگران برای یافتن کار است، کارگر ایرانی بیکار نشسته بود و کار کردن کارگر خارجی را تماشا می‌کرد. چرا؟ چون اتباع با دستمزد کمتری برای کارفرمایان کار می‌کنند.


وی با اشاره به اینکه میانگین سنی کارگران و استادکاران ایرانی در حوزه ساخت و ساز بالاست می‌گوید: اگر ما 200 بنا داشته باشیم حدود 150 نفرشان بالای 50 سال سن دارند و با گرفته شدن فرصت‌های شغلی از سوی اتباع خارجی، نیروی جوان ایرانی وارد این حوزه یعنی ساختمان‌سازی نمی‌شود. در چند سال آینده اگر نیروهای کار کارگری اتباع از کشور خارج شوند دیگر کارگر ایرانی نداریم و حوزه ساخت و ساز با مشکل روبه‌رو خواهد شد.
کارگر خارجی بدون تخصص و مهارت کافی در کار، وارد حوزه شده و با ادعای استادکاری و قیمت پایین‌تر، کار را از فرد حرفه‌ای ایرانی گرفته و انجام می‌دهد. حال کیفیت کار استادکار ایرانی با 30 سال سابقه کجا و فرد خارجی غیرماهری که طی 4الی 5ماه به‌عنوان وردست کار کرده، کجا!

55 درصد اتباع در حوزه ساخت و ساز مشغول‌اند


محسن ابراهیمی مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در گفت‌وگو با «ایران» با اشاره به اشتغال بیش از یک میلیون اتباع خارجی در کشور می‌گوید: بر اساس مواد 120 و 121 قانون کار وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، وظایفی را در قبال اشتغال اتباع خارجی در کشور ازجمله مدیریت و سیاستگذاری در این حوزه دارد، بر همین اساس کارفرمایان در بخش نیروهای متخصص خارجی نیاز خود را به وزارت کار اعلام می‌کنند و ویزای کار از سوی وزارت امور خارجه برای اتباع صادر می‌شود. در مرحله بعد از طریق هیأت‌های فنی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، پروانه کار را دریافت می‌کنند. این افراد بعد از اتمام کارشان در ایران، پروانه را تحویل داده و از کشور خارج می‌شوند، این روند قانونی ورود و اشتغال نیروی خارجی در کشور است.


وی ادامه می‌دهد: بحث اصلی ما در خصوص نیروهای کار غیرماهر است که عمدتاً به دلایل مختلف از کشورهای همسایه به ایران برای کار و زندگی مهاجرت می‌کنند، برای این امر هم قانونگذار، برنامه‌ریزی و پیش‌بینی‌هایی را صورت داده است. در حال حاضر در کشور، نیروهای متخصص و ماهر کمی حضور دارند که در حوزه‌های مختلف مشغول به فعالیت هستند و عمده حضور نیروی کار در بخش کارگری و غیرماهر است.


ابراهیمی با بیان آنکه بیش از 55 درصد از نیروی کار غیرماهر اتباع در صنعت ساخت و ساز است، می‌افزاید: بر اساس سرشماری ای که در سال 1401 صورت گرفته بیش از یک میلیون نفر از اتباع خارجی مجاز و غیرمجاز در کشور مشغول به کار هستند. البته ناگفته نماند هنوز اطلاعات دقیقی در زمینه اشتغال اتباع در کشور وجود ندارد زیرا نیروهای کاری غیرمجاز زیادی مشغول به فعالیت در بخش‌های مختلف پوشاک، کشاورزی و ساخت و ساز و... هستند اما طبق برآورد وزارت کار بیش از 55 درصد از اتباعی که در کشور حضور دارند در صنعت ساخت و ساز مشغول به فعالیت هستند.


مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به اینکه سال گذشته 324 هزار و 441 نفر از وزارت کار، پروانه اشتغال دریافت کردند، می‌گوید: قانونگذار برای نیروهای متخصصی که به صورت قانونی وارد کشور می‌شوند تمهیداتی را در نظر گرفته است اما عمده افرادی که در کشور کار می‌کنند با ویزای کار وارد نشده و مهاجرینی از کشورهای همسایه هستند.

این افراد برای کار به صورت مجاز باید در طرح‌های سرشماری وزارت کشور شرکت کرده و بعد از اینکه وزارت کشور به ما اعلام کند می‌توانیم برای وضعیت اشتغال آنها تعیین تکلیف و برنامه‌ریزی کنیم. برای نیروهای ماهر شرایط متفاوت است چرا که کارفرما درخواستش را به وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی ارائه می‌دهد و بعد از اینکه در هیأت فنی درخواست بررسی شد مجوز برای ورود نیروی ماهر خارجی صادر می‌شود و به راحتی پروانه کار دریافت می‌کند.


ابراهیمی با اشاره به تسهیلاتی که شامل اتباع از طریق اشتغال قانونی می‌شود، می‌افزاید: اتباعی که با پروانه کار در ایران مشغول کار هستند غیر از بیمه بیکاری از تمام مزایای بیمه همچون شهروندان ایرانی برخوردار هستند و از آنجا که تعداد زیادی از اتباع سال‌هاست در کشور مشغول کار هستند و پروانه کارشان را سال‌ها تمدید کردند در پایان دوران کار و سالمندی می‌توانند از مزایای بازنشستگی برخوردار شوند. طبق آمار وزارتخانه 2هزار و 327 نفر از اتباع خارجی تاکنون بازنشسته شدند و ماهانه از سازمان تأمین اجتماعی حقوق دریافت می‌کنند، همچنین تا مرداد ماه سال‌جاری 90 هزار و 120 نفر از اتباع خارجی تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی قرار گرفتند.


وی در ادامه با اشاره به راه‌اندازی سامانه جامع اشتغال اتباع خارجی می‌گوید: این سامانه دارای چند فاز است، فاز اول که راه‌اندازی شده مربوط به نیروهای ماهر و متخصص است و از ابتدای سال که این سامانه فعالیتش را آغاز کرده تمام افرادی که متقاضی اخذ پروانه کار هستند از طریق این سامانه وارد کشور شدند و خدمات مورد نیازشان را دریافت می‌کنند. تاکنون 2هزارو 779 کارفرما اعم از حقیقی و حقوقی در این سامانه ثبت نام کردند که 2هزار و 3 نفر از آنها موفق به ثبت اطلاعات شده‌اند.


مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با اشاره به هزینه صدور پروانه کار برای اتباع خارجی بیان می‌کند: هر ساله با هماهنگی سازمان برنامه و بودجه، مبلغی به عنوان صدور دفترچه کار برای اتباع تعیین شده که در سال‌جاری 600 هزار تومان برای صدور و 500 هزار تومان برای تمدید از اتباع دریافت می‌شود.

چند سال پیش میدان بزرگی در ورامین ساخته شد به نام میدان «رازی» که همه کارگران آن اتباع خارجی بودند در صورتی که دور همان میدان محل جمع شدن کارگران برای یافتن کار است، کارگر ایرانی بیکار نشسته بود و کار کردن کارگر خارجی را تماشا می‌کرد. چرا؟ چون اتباع با دستمزد کمتری برای کارفرمایان کار می‌کنند.


این مقام مسئول با اشاره به ماده 121 قانون کار برای استفاده از نیروی کار خارجی می‌گوید: در این ماده آمده است اگر در کشور نیروی کار ایرانی متخصص برای هر عنوان شغلی وجود داشته باشد نباید مجوزی برای کار اتباع در آن حوزه صادر شود که این موضوع در هیأت‌های فنی به طور کامل رعایت می‌شود. اما حوزه ساختمان‌سازی از حوزه‌های تخصصی نیست و افرادی که در این حرفه از ما پروانه کار دریافت کردند نیروهای غیرمتخصص و کارگری هستند که به درخواست کارفرما و متناسب با اینکه به ازای هر نیروی کار خارجی سه نیروی ایرانی باید در آن محل مشغول کار باشد برای اتباع پروانه کار صادر می‌شود.

این موضوع در خصوص نیروی ماهر رعایت می‌شود اما در حوزه نیروی غیرماهر شرایط در هر استان بسته به نیاز آن شهر متفاوت است و تصمیمات بر اساس شرایط کاری استان گرفته می‌شود؛ به‌عنوان مثال در تهران نیروی کار بیشتری نیاز است و نیروی کار ایرانی کفاف کلانشهری همچون پایتخت را نمی‌دهد به همین دلیل در تهران اتباع بیشتری به کار گرفته می‌شوند.

تلاش ما بر این است که اگر نیروی کار ایرانی برای هر عنوان شغلی وجود داشته باشد اولویت با کارگر ایرانی باشد. هر جایی که هموطنان عزیز مشاهده کردند نیروی کار خارجی مشغول به کار است و خودشان می‌توانند آن کار را انجام دهند کافی است به ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی مراجعه کرده تا نیروی کار ایرانی را در اولین فرصت با نیروی کار خارجی جابه‌جا کنیم.


جریمه برای به کارگیری غیرقانونی نیروی کار


ابراهیمی با اشاره به جریمه کارفرمایانی که نیروی کار غیرمجاز را به کار گیرند، می‌گوید: بر اساس قانون، هر کارفرمایی که به صورت غیرمجاز از نیروی کار خارجی استفاده کند به ازای هر روز به‌کارگیری 5 برابر حداقل دستمزد که در سال 1401 مبلغ آن روزی 700 هزار تومان می‌شود، مشمول جریمه خواهد شد. اگر این جریمه را پرداخت نکند بر اساس ماده 181 قانون کار به محاکم قضایی معرفی شده و اگر مقصر شناسایی شود بین 91 تا 180 روز محکوم به حبس می‌شود.


مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی در پایان با اشاره به عدم کنترل حضور نیروی کار خارجی غیرماهر می‌گوید: وقتی صحبت از نیروی کار خارجی است باید مشخص شود منظور نیروی ماهر است یا غیرماهر. اگر منظور نیروی کار ماهر است که حضور این افراد در کشور فرصتی برای انتقال دانش و اطلاعات به نیروی داخلی است و حضورشان به نفع کشور است اما در خصوص نیروی کار غیرماهر اگر حضورشان مدیریت نشده باشد می‌تواند آسیب جدی به بازار کار ایرانیان وارد کند که تمام تلاش ما در وزارتخانه آن است که با همکاری شرکای اجتماعی در بخش خصوصی و دولت حضور و اشتغال اتباع خارجی را مدیریت کنیم.

برچسب‌ها

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha