به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان ملی، همین چند وقت پیش وزیر کشور در مراسم گرامیداشت روز ملی ثبت‌احوال رونمایی از پایگاه اطلاعات خانوار و برخی طرح‌های هویتی کشور، گفت که «در تحلیل‌های جمعیتی دچار یک اشتباه بزرگ شده‌ایم!» احمد وحیدی با اشاره به آمار نرخ باروری گفت: «باید در گذشته تحلیل‌های درست جمعیتی ارائه می‌شد تا الان با این بحران مواجه نباشیم و هشدار به موقع داده نشد و ما زمان زیادی را در این مورد از دست داده‌ایم و باید تلاش‌های زیادی انجام دهیم که این بحران جمعیتی را جبران کنیم.»
وحیدی البته به بحث مهاجرت و تاثیر آن بر نرخ جمعیت هم اشاره کرد اما منظور خود از مهاجرت را در محدوده مهاجرت در سطح کشور و از جایی به جای دیگر آن محدود کرد و گفت: «برخی از این مهاجرت‌ها ممکن است لازم باشد اما بخشی از مهاجرت‌ها ضروری نیست؛ از جمله مهاجرت از روستا به شهرهای کوچک و از شهرهای کوچک به شهرهای بزرگ و از آنجا به کلانشهرها و ما اکنون با هرم جمعیتی نامتوازن روبه‌رو هستیم و این تحلیل‌ها باید در گذشته انجام می‌شد تا با مشکل هرم جمعیتی نامتوازن روبه‌رو نباشیم.
این تحلیل‌ها می‌تواند سیاست‌های کلان کشور را تحت تاثیر قرار دهد.» او در نهایت و با بیان اینکه اطلاعات هویتی هر فرد باید با اطلاعات مکان محور فرد همراه باشد، گفت که «سازمان ثبت احوال با آحاد مردم ارتباط دارد و از سوی دیگر یک سازمان حاکمیتی است و شاید یکی از مردمی‌ترین سازمان‌ها، سازمان ثبت‌احوال است.» نگرانی از کم شدن جمعیت ایران اما از زبان نماینده یزد هم مطرح شد، او گفت که «با فیلم‌های کوتاه، خانواده‌ها را به فرزندآوری تشویق کنید.»
محمد صالح جوکار در نشست قرارگاه حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، ضمن تاکید بر این مطلب که «شعار فرزند کمتر زندگی بهتر بزرگ‌ترین اشتباه بود»، گفت: «متأسفانه خانواده‌ها در بحث فرزندآوری به سمت راحت‌طلبی رفته‌اند. و طبق نظرسنجی خیلی مساله اقتصاد در خصوص فرزندآوری تاثیرگذار نیست.» او گفته «تغییراتی که متوجه کشور و جامعه ما بوده و بحث‌های فرهنگی و اجتماعی که کشور را تحت تاثیر خود قرار داده از برنامه‌های دشمن از زمان شاه تاکنون در حال انجام است.»
رئیس کمیسیون امور داخلی کشور و شوراهای مجلس در نهایت با تاکید بر اینکه انگیزه و اراده در بحث فرزندآوری مهم است، پیشنهادی به نهادهای فرهنگی در کشور داد که «با تولید فیلم‌های کوتاه یا اجرای تئاتر با موضوع خانواده می‌توانند در بحث تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری موثر واقع شوند.»
در اوج کرونا فرزندآوری بیشتر بود!
اما سیاست‌ها و قوانین موجود در خصوص بحث افزایش جمعیت در کشور چطور بوده و چگونه اجرا شده؟ این قانون حمایت از فرزندآوری چیست که یک فعال سیاسی اصلاح‌طلب در توئیتر، به آن تاخته و با اشاره به آمار رسمی ثبت احوال از میزان ولادت‌ها، قانون حمایت از فرزندآوری را به چالش کشیده و با این شروع که «ثبت احوال: ۸۱۰ هزار و ۸۸۷ ولادت در ۹ ماهه ۱۴۰۱.» ادامه داده: «با این حساب تعداد متولدین امسال از ۱۴۰۰ و ۱۳۹۹ که اوج کرونا هم بود و قانون حمایت از فرزندآوری وجود نداشت کمتر خواهد بود.»
قانون حمایت از خانواده و جوانی جمعیت، بر اساس اصل هشتاد و پنجم قانون اساسی، در یک کمیسیون مشترک بررسی شد و پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن به مدت ۷ سال، در دهم آبان ۱۴۰۰ به تأیید شورای نگهبان رسید. تاریخ تصویب آن در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس را نوزدهم آبان 1400 درج کرده‌اند.
جایزه ملی جوانی جمعیت، اعطای زمین و واحد مسکونی به خانواده‌ها، ارائه تسهیلات به دانشجویان متاهل، مواردی از اعطای وام تا ورود فرزندان به بورس؛ از ۳ برابر شدن یارانه تا جذب نیروهای متأهل در دستگاه‌ها، اینکه مادران با تولد فرزند دوم صاحب خودرو می‌شوند و تسهیلات مرخصی زایمان از جمله مواردی هستند که در قانون جوانی جمعیت گنجانده شده‌اند و البته با توجه به آمار فرزندآوری در یک سالی که این قانون تصویب شده، به نظر نمی‌رسد که در عمل موفق بوده باشد.
باید به دنبال علت‌ها بود نه معلول‌ها
اما مسئولین یکی دیگر از دلایل کاهش جمعیت را افزایش مهاجرت مردم از ایران می‌دانند و در کنار آن مانند نماینده یزد در مجلس، حاضر نیستند بپذیرند که مسائل اقتصادی در سبک زندگی و فرزندآوری خانواده‌هایی که توصیه شده برایشان فیلم‌های کوتاه ساخته شود، تاثیر دارد. احمد بخارایی، مدیر گروه جامعه‌شناسی سیاسی انجمن جامعه‌شناسی ایران، با انتقاد از تبعیض موجود در جامعه گفت که در ایران ساختارها دچار مساله و مشکل‌اند و این نقص و ضعف به مهاجرت افراد از کشور منجر شده است؛ « مهاجرت به دلیل اینکه فرد نمی‌داند چه آینده‌ای پیش‌رو دارد و فقط می‌خواهد برود.».
این عضو انجمن جامعه‌شناسی ایران با بیان اینکه راهکارهای موقتی جوابگو نیستند، طرح‌های تشویقی ازدیاد جمعیت را مثال آورد که موفق نبودند و گفت: «میزان زاد و ولد همچنان در وضعیت بحرانی قرار دارد و حرکت جامعه به سمت پیرشدن شدت یافته است؛ بنابراین باید به دنبال علت‌ها بود نه معلول‌ها.»این استاد دانشگاه در ادامه، می‌گوید: «در تحقیقات جامعه‌شناسی باید ساختاری عمل کنیم؛ تغییر یک وزیر یا اضافه کردن وزارتخانه و... مشکلی را حل نکرده است و نمی‌کند، زیرا این موضوع‌ها در سطح میانه قرار دارند. اگر عملکرد ساختارها مثبت و خوب باشد، می‌توان سطوح میانی و خرد را نیز اصلاح و ترمیم کرد؛.»
تبدیل بحران جمعیت به پاشنه آشیل بزرگ
مرداد سال گذشته خبرگزاری تسنیم در گزارشی با این تیتر؛ تبدیل بحران جمعیت به پاشنه آشیل بزرگ نظام، نوشته بود: ایران در آستانه پذیرش مهاجران خارجی برای جبران کسری جمعیت خود است. در گزارش مذکور قید شده بود: «تضعیف و سالمندی جمعیت شوخی‌بردار نیست و به‌سادگی منجر به فروپاشی اجتماعی و اقتصادی و امنیتی کشور خواهد شد، حلقه مفقوده حوزه جمعیت مثل سایر بخش‌هایی که به بحران رسیده‌اند، عدم مدیریت صحیح و نگاهی بلندمدت به این مقوله است، وقت آن است که مدیرانی که به تمام معنی کلمه انقلابی، متخصص و متعهدند وارد میدان جنگ جمعیت شوند، دلسوزی برای کشور و مردم به حرف و شعار نمی‌شود!»
نظر شما