به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همدلی، فرهاد اقطار در مصاحبه با رادیو گفت‌وگو عنوان کرد:« برآوردهای ما در سال گذشته نشان داد که جمعیت معتادان متجاهر در کل کشور حدود ۷۵ تا ۸۰ هزار نفر است.» آن گونه اقطار گفته است در بین این تعداد بی خانمان‌های که معتاد نیستند نیز وجود دارند.
به گفته وی«معتاد متجاهر» فرد معتادی است که حمایت خانواده را نداشته باشد و مصرف و پاتوق او در کف خیابان اتفاق بیفتد. این افراد طبق ماده ۱۶ قانون مبارزه با مواد مخدر جزو معتادان متجاهر شناخته می‌شوند.درحالی‌که فرهاد اقطار از 80 هزار معتاد متجاهر در کشور سخن می‌گوید که این عدد در تهران حدود ۲۲ هزار نفر است و بقیه آمار به سایر کلان شهرها اختصاص پیدا می‌کند. پیش‌تر فرمانده انتظامی تهران بزرگ گفته بود که تهران بیش از 20هزار معتاد متجاهر دارد.
اردیبهشت امسال سردار حسین رحیمی گفته بود در تهران حدود ۲۲هزار معتاد متجاهر دارد و متأسفانه تا به این لحظه ظرفیت جدیدی برای نگهداری از معتادان متجاهر ایجاد نشده است. دی‌ماه پارسال نیز رئیس پلیس مبارزه با مواد مخدر تهران بزرگ آمار هولناکی از معتادان متجاهر رها شده پایتخت اعلام کرد. سرهنگ عبدالوهاب حسنوند گفت: «پیش‌بینی ما از معتادان متجاهر بیش از ۲۰هزار نفر است. در واقع ۸۰۰۰نفر برابر آمار سال قبلی رها شده‌اند. البته ارزیابی ما این است که طی این مدت حدود ۱۰۰۰نفر نیز به جمعیت این افراد اضافه‌شده و در حال حاضر حدود ۹۰۰۰معتاد متجاهر رها هستند.»
برنامه‌ها در حوزه اعتیاد بی‌ثمر بوده‌است
این آمارها که حاکی از روند رو به رشد معتادان متجاهر است، نشان می‌دهد اقداماتی که برای معتادان متجاهر در سال‌های اخیر انجام شده چندان تاثیرگذار نبوده است چرا که نه تنها تعداد معتادان متجاهر کم‌تر نشده است بلکه تعدادی از آنها نیز در گروه بی‌خانمان‌ها قرار گرفته‌اند.براساس اظهارات مسئولان، هرساله بودجه‌های میلیاردی برای مقابله با معتادان متجاهر هزینه می‌شود، اما آمار رو به رشد معتادان متجاهر نشان می‌دهد که این برنامه‌ها با بودجه های کلان به جایی نمی‌رسد، چرا که معمولا رویه‌ها بر اساس روان‌کاوی و روان‌شناسی و پزشکی و مددکاری نیست.
بی‌ثمر بودن برنامه‌های در حوزه اعتیاد را زمانی بهتر متوجه خواهیم شد که چشم‌اندازی‌های ترسیم شده سال‌های پیش در حوزه اعتیاد را با وضعیت کنونی قیاس کنیم. در برنامه ششم توسعه قرار بود آسیب اجتماعی اعتیاد به یک‌چهارم زمان شروع برنامه برسد، این چشم‌انداز شاخص و معیار سنجش خوبی برای موفقیت یا عدم موفقیت اقدامات انجام‌شده در حوزه اعتیاد است.
کمبود ظرفیت نگهداری معتادان متجاهر
موضوع معتادان متجاهر یک درد است و موضوع رها شدن آنان در جامعه درد دیگری، بسیاری معتادان متجاهر رهاشده را به کمبود ظرفیت نگهداری این قشر گره می‌زنند. آمارها می‌گویند پایتخت ایران که 20هزار معتاد متجاهر را در خود جای‌داده است فقط می‌تواند پذیرای 12هزار آنان باشد و 8هزار باقی‌مانده چاره‌ای به‌غیراز رها شدن در کوچه و خیابان‌های شهر نداند.
همین چندی پیش فرمانده انتظامی تهران بزرگ درباره اینکه تهران به چه تعداد ظرفیت برای نگهداری از معتادان متجاهر نیاز دارد، نیز گفته: هنوز حدود ۷ تا ۸هزار معتاد متجاهر رها شده در شهر تهران داریم که جایی برایشان نیست. این‌ها هنوز در سطح شهر تهران هستند که ما امیدواریم و پیگیر هم هستیم که ظرفیت‌هایی برای نگهداری و بازپروری آنان ایجاد شود.
برخورد به معتادان رهاشده معمولاً از این رویه پیروی می‌کند. نیروی انتظامی وظیفه جمع‌آوری این معتادان را بر عهده دارد، پس از جمع‌آوری و غربال، معتادان را تحویل مراکز نگهداری می‌دهند. عده‌ای که شرایط ورود به مراکز ماده۱۶ (ترک اجباری) را نداشته باشند، رها می‌شوند و گروهی که شرایط مراکز را دارند، به مدت سه ماه نگهداری شده و بعدازآن ترخیص می‌شوند.رها شدن معتادانی که شرایط لازم برای ورود به مراکز ماده۱۶ را ندارند از یک‌سو و ترخیص معتادان متجاهر از مراکز نگهداری پس سه ماه از سوی دیگر، باعث شده، چرخه معتادان رهاشده متوقف نشود.
معتاد متجاهر؛ مجرم یا بیمار
نگاه مسئولان به معتادان متجاهر نیز موضوع قابل‌تأملی است که می‌تواند بر نوع برخورد با آنان تأثیرگذار باشد. برخی آنان را بیمارانی می‌دانند که نیاز به درمان ندارند و برخی از مسئولان آنان را مجرمانی توصیف می‌کنند که مستحق تنبیه و اعمال مجازات هستند. ابراهیم رئیسی قبل از اسباب‌کشی به دولت و زمانی که مسئولیت ریاست قوه قضائیه را به عهده داشت، در نشستی با اعضای ستاد مبارزه با مواد مخدر عنوان کرده بود که «باید مسئله اصلاح و مدت‌زمان حبس معتادان متجاهر افزایش یابد و ما هم با این مسئله موافق هستیم که معتاد متجاهر باید بداند که مجرم است و با او باید به‌عنوان مجرم برخورد شود.»
در ادامه سخنان رئیسی که معتادان متجاهر را مجرم خوانده بود، سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس پایتخت ضمن تأکید چنین رویکردی گفته بود که «سخنان رئیس قوه قضاییه در خصوص معتادان متجاهر که مجرم هستند یک برداشت دقیق از قانون است. کسی که بارها و بارها به بازپروری می‌رود، اما مسیر و رفتار نادرست خود را اصلاح نمی‌کند و باز تکرار می‌کند؛ مجرم است، زیرا بر ادامه مسیر نادرست تأکید می‌کند و هزینه‌هایی را که در این رابطه صرف شده است به باد می‌دهد.»
این اظهارات در آن زمان انتقادات زیادی به‌ویژه از سوی مدیرکل پیشگیری و درمان اعتیاد سازمان بهزیستی کشور را به همراه داشت. «فرید براتی سده» در واکنش به صحبت‌های رئیس قوه قضائیه به خبرگزاری ایلنا گفته بود «با توجه به فرمایشات اخیر رئیس قوه قضائیه که اعلام کرده‌اند، معتاد متجاهر مجرم است، اساساً قانون باید تغییر کند، چرا که ما مسئول نگهداری از مجرم نیستیم، بهزیستی یک دستگاه حمایتی و اجتماعی است. ما مراکز درمان داریم، اما نگهداری از مجرم سازوکار مشخص خود را دارد، بنابراین به نظر ما این قانون باید اصلاح شود و باید در قانون برنامه هفتم یا همین الان این موضوع موردبازنگری قرار گیرد.»
نظر شما