به گزارش سلامت نیوز به نقل از مایوکلینیک، بیماری آلزایمر یک اختلال مغزی است که با گذشت زمان بدتر می شود. با تغییراتی در مغز مشخص می شود که منجر به رسوب پروتئین های خاصی می شود. بیماری آلزایمر باعث کوچک شدن مغز و در نهایت مرگ سلول های مغز می شود.

بیماری آلزایمر شایع ترین علت زوال عقل است؛ منجر به کاهش تدریجی حافظه، تفکر، رفتار و مهارت های اجتماعی فرد می شود. این تغییرات بر توانایی فرد برای عملکرد موثر در جامعه تأثیر می گذارد.

از حدود 55 میلیون نفر مبتلا به زوال عقل در سراسر جهان، 60 تا 70 درصد تخمین زده می شود که به بیماری آلزایمر مبتلا باشند.

علائم اولیه بیماری شامل فراموشی رویدادها یا مکالمات اخیر است ولی با گذشت زمان، به مشکلات جدی حافظه و از دست دادن توانایی انجام کارهای روزمره تبدیل می شود.

داروها ممکن است باعث بهبود یا کاهش پیشرفت علائم شوند. برنامه ها و خدمات می توانند به حمایت از افراد مبتلا به این بیماری و مراقبان آنها کمک کنند.

هیچ درمانی برای بیماری آلزایمر وجود ندارد. در مراحل پیشرفته، از دست دادن شدید عملکرد مغز می تواند باعث کم آبی، سوء تغذیه یا عفونت شود. این عوارض می تواند مرگبار شود.

بیشتر بدانید : علائم اولیه نشان دهنده سرعت پیشروی بیماری آلزایمر است

علائم آلزایمر

از دست دادن حافظه علامت اصلی بیماری آلزایمر است. علائم اولیه شامل مشکل در یادآوری رویدادها یا مکالمات اخیر است. اما حافظه بدتر می شود و علائم دیگر با پیشرفت بیماری ایجاد می شود.

در ابتدا، فردی که به این بیماری مبتلا است ممکن است از مشکل در به خاطر سپردن چیزها و تفکر واضح آگاه باشد. با بدتر شدن علائم، یکی از اعضای خانواده یا دوستان ممکن است بیشتر متوجه این مسائل شود.

تغییرات مغزی مرتبط با بیماری آلزایمر منجر به مشکلات فزاینده در موارد زیر می شود:

حافظه

همه افراد گاهی اوقات دچار نقص حافظه می شوند، اما از دست دادن حافظه مرتبط با بیماری آلزایمر ادامه می یابد و بدتر می شود. با گذشت زمان، از دست دادن حافظه بر توانایی عملکرد در محل کار یا خانه تأثیر می گذارد.

افراد مبتلا به آلزایمر ممکن است:

• جملات و سوالات را بارها و بارها تکرار کنند.
• مکالمات، قرارها یا رویدادها را فراموش کنند.
• اقلام را اشتباه قرار دهند، اغلب آنها را در مکان هایی قرار دهند که منطقی نیست.
• در جاهایی که قبلاً خوب می شناختند گم شوند.
• در نهایت نام اعضای خانواده و اشیاء روزمره را فراموش کنند.
• در یافتن کلمات مناسب برای اشیا، بیان افکار یا شرکت در مکالمات مشکل دارند.

تفکر و استدلال

بیماری آلزایمر باعث ایجاد مشکل در تمرکز و تفکر به خصوص در مورد مفاهیم انتزاعی مانند اعداد می شود.

انجام بیش از یک کار به طور همزمان بسیار دشوار می شود. ممکن است مدیریت امور مالی، موجودی دسته چک و پرداخت به موقع صورت حساب ها چالش برانگیز باشد. در نهایت، یک فرد مبتلا به بیماری آلزایمر ممکن است نتواند اعداد را تشخیص دهد و با آنها مقابله کند.

قضاوت و تصمیم گیری

بیماری آلزایمر باعث کاهش توانایی تصمیم گیری و قضاوت معقول در موقعیت های روزمره می شود. به عنوان مثال، یک فرد ممکن است در محیط‌های اجتماعی انتخاب‌های ضعیفی داشته باشد یا برای آب و هوای فعلی لباس نا مناسبی بپوشد.

ممکن است پاسخگویی به مشکلات روزمره برای کسی سخت تر شود. به عنوان مثال، فرد ممکن است نداند چگونه با سوختن غذا روی اجاق گاز برخورد کند یا هنگام رانندگی تصمیم بگیرد.

برنامه ریزی و انجام کارهای آشنا

فعالیت های معمولی تبدیل به یک چالش جدی می شود. این ممکن است شامل برنامه ریزی و پختن یک غذا یا انجام یک بازی مورد علاقه باشد. در نهایت، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر پیشرفته فراموش می کنند که چگونه کارهای اساسی مانند لباس پوشیدن و حمام کردن را انجام دهند.

بیشتر بدانید : نشانه غیرمنتظره از بیماری آلزایمر

تغییرات در شخصیت و رفتار

تغییرات مغزی که در بیماری آلزایمر رخ می دهد می تواند بر خلق و خو و رفتارها تأثیر بگذارد. مشکلات ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• افسردگی
• از دست دادن علاقه به فعالیت ها
• کناره گیری اجتماعی
• نوسانات خلقی
• بی اعتمادی به دیگران
• عصبانیت یا پرخاشگری
• تغییر در عادات خواب
• سرگردانی
• از دست دادن مهارها
• هذیان گویی، مانند باور به دزدیده شدن چیزی

مهارت های حفظ شده

علیرغم تغییرات عمده در حافظه و مهارت ها، افراد مبتلا به بیماری آلزایمر می توانند برخی از مهارت ها را حتی با بدتر شدن علائم حفظ کنند. مهارت های حفظ شده ممکن است شامل خواندن یا گوش دادن به کتاب، گفتن داستان، به اشتراک گذاشتن خاطرات، آواز خواندن، گوش دادن به موسیقی، رقصیدن، کشیدن نقاشی، یا انجام کاردستی باشد.

این مهارت‌ها ممکن است برای مدت طولانی‌تری حفظ شوند، زیرا توسط بخش‌هایی از مغز که در مراحل بعدی بیماری تحت تأثیر قرار می‌گیرند، کنترل می‌شوند.

علل بروز آلزایمر

علل دقیق بیماری آلزایمر به طور کامل شناخته نشده است. اما در سطح پایه، پروتئین های مغز مانند همیشه عمل نمی کنند. این کار سلول‌های مغزی را که نورون‌ها نیز نامیده می‌شوند مختل می‌کند و باعث ایجاد یک سری رویدادها می‌شود. نورون ها آسیب می بینند و ارتباط خود را با یکدیگر از دست می دهند و در نهایت می میرند.

دانشمندان بر این باورند که برای اکثر افراد، بیماری آلزایمر ناشی از ترکیبی از عوامل ژنتیکی، سبک زندگی و محیطی است که در طول زمان بر مغز تأثیر می گذارد. در کمتر از 1 درصد موارد، آلزایمر ناشی از تغییرات ژنتیکی خاصی است که تقریباً تضمین می کند که فرد به این بیماری مبتلا شود. در این موارد، بیماری معمولا در میانسالی شروع می شود.

توسعه بیماری سالها قبل از اولین علائم شروع می شود. آسیب اغلب در ناحیه ای از مغز که حافظه را کنترل می کند شروع می شود. از دست دادن نورون ها در یک الگوی تا حدی قابل پیش بینی به سایر مناطق مغز گسترش می یابد. در مرحله آخر بیماری، مغز به طور قابل توجهی کوچک شده است.

محققان در تلاش برای درک علت بیماری آلزایمر بر نقش دو پروتئین متمرکز شده اند:

• پلاک ها: بتا آمیلوئید قطعه ای از پروتئین بزرگتر است. وقتی این قطعات روی هم جمع می‌شوند، به نظر می‌رسد که اثر سمی روی نورون‌ها دارند و ارتباط بین سلول‌های مغزی را مختل می‌کنند. این توده ها رسوبات بزرگتری به نام پلاک های آمیلوئید را تشکیل می دهند که شامل سایر بقایای سلولی نیز می شود.
• درهم تنیده ها: پروتئین‌های تاو نقشی در پشتیبانی و سیستم انتقال داخلی سلول‌های مغز برای حمل مواد مغذی و سایر مواد ضروری دارند. در بیماری آلزایمر، پروتئین‌های تاو تغییر شکل می‌دهند و به ساختارهایی به نام درهم تنیده‌های نوروفیبریلاری سازماندهی می‌شوند. گره ها سیستم حمل و نقل را مختل می کنند و باعث آسیب به سلول ها می شوند.

عوامل خطر آلزایمر

سن

افزایش سن بزرگترین عامل خطر شناخته شده برای بیماری آلزایمر است. آلزایمر بخشی از روند پیری معمولی نیست. اما با افزایش سن، احتمال ابتلا به آن افزایش می یابد.

یک مطالعه نشان داد که هر سال چهار تشخیص جدید به ازای هر 1000 نفر در سنین 65 تا 74 سال وجود دارد. برای افراد 85 سال و بالاتر، 76 تشخیص جدید در هر 1000 نفر وجود داشته است.

سابقه خانوادگی و ژنتیک

اگر یکی از بستگان درجه یک (والدین یا خواهر و برادر شما) به این بیماری مبتلا باشد، خطر ابتلا به آلزایمر تا حدودی بیشتر است. اینکه چگونه ژن‌ها در میان خانواده‌ها بر خطر تأثیر می‌گذارند تا حد زیادی توضیح داده نشده است و عوامل ژنتیکی احتمالاً پیچیده هستند.

یک عامل ژنتیکی بهتر درک شده، نوعی از ژن آپولیپوپروتئین E (APOE) است. نوعی از ژن، APOE e4، خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش می دهد. حدود 25 تا 30 درصد از جمعیت دارای یک آلل APOE e4 هستند. اما همه افراد مبتلا به این شکل از ژن به این بیماری مبتلا نمی شوند.

دانشمندان تغییرات نادری را در سه ژن یافته اند که عملاً تضمین می کند فردی که یکی از آنها را به ارث می برد به آلزایمر مبتلا شود. اما این تغییرات کمتر از 1 درصد افراد مبتلا به آلزایمر را تشکیل می دهند.

بیشتر بدانید : اولین علائم آلزایمر در کجا مشخص می‌شود؟

سندرم داون

بسیاری از افراد مبتلا به سندرم داون به بیماری آلزایمر مبتلا می شوند. این احتمالاً مربوط به داشتن سه نسخه از کروموزوم 21 است. کروموزوم 21 ژنی است که در تولید پروتئین نقش دارد و منجر به ایجاد بتا آمیلوئید می شود. قطعات بتا آمیلوئید می توانند به پلاک در مغز تبدیل شوند.

علائم این بیماری، معمولا در افراد مبتلا به سندرم داون 10 تا 20 سال زودتر از جمعیت عمومی ظاهر می شود.

جنسیت

به طور کلی تعداد زنان مبتلا به این بیماری بیشتر است، زیرا آنها بیشتر از مردان عمر کنند.

اختلال شناختی خفیف

فردی که دارای اختلال شناختی خفیف (MCI) است، کاهش حافظه یا سایر مهارت‌های فکری دارد که بیشتر از حد معمول برای سن فرد است. اما این کاهش مانع از عملکرد فرد در محیط های اجتماعی یا کاری نمی شود.

با این حال، افراد مبتلا به MCI در معرض خطر قابل توجهی برای ابتلا به زوال عقل هستند. هنگامی که MCI عمدتاً بر حافظه تأثیر می گذارد، احتمال پیشرفت این بیماری به زوال عقل ناشی از بیماری آلزایمر بیشتر است.

تشخیص MCI به افراد این شانس را می‌دهد که تمرکز بیشتری روی تغییرات سبک زندگی سالم داشته باشند و استراتژی‌هایی برای جبران از دست دادن حافظه ارائه دهند. آنها همچنین می توانند قرار ملاقات های منظم مراقبت های بهداشتی را برای نظارت بر علائم برنامه ریزی کنند.

ضربه به سر

چندین مطالعه بزرگ نشان داد که افراد 50 ساله یا بالاتر که آسیب مغزی تروماتیک (TBI) داشتند، خطر ابتلا به زوال عقل و بیماری آلزایمر را بیشتر تجربه کردند. این خطر در افراد مبتلا به TBI شدیدتر و چندگانه حتی بیشتر است. برخی از مطالعات نشان دادند که این خطر ممکن است در شش ماه تا دو سال اول پس از آسیب بیشتر باشد.

آلودگی هوا

مطالعات انجام شده بر روی حیوانات نشان داده است که ذرات آلودگی هوا می توانند تجزیه سیستم عصبی را تسریع کنند. مطالعات انسانی نشان داده است که قرار گرفتن در معرض آلودگی هوا، به ویژه آلودگی ناشی از اگزوز ترافیک و سوزاندن چوب، با خطر بیشتر زوال عقل مرتبط است.

مصرف زیاد الکل

مدتهاست که نوشیدن مقادیر زیاد الکل باعث تغییرات مغزی می شود. چندین مطالعه و بررسی بزرگ نشان داد که اختلالات مصرف الکل با افزایش خطر زوال عقل (به ویژه زوال عقل زودرس) مرتبط است.

الگوهای خواب ضعیف

تحقیقات نشان داده است که الگوهای بد خواب، مانند مشکل در به خواب رفتن یا ماندن در خواب، با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.

سبک زندگی و سلامت قلب

تحقیقات نشان داده است که همان عوامل خطر مرتبط با بیماری قلبی نیز ممکن است خطر زوال عقل را افزایش دهد. مشخص نیست که آیا این عوامل با بدتر کردن تغییرات آلزایمر در مغز یا منجر به تغییرات عروقی مغز، خطر زوال عقل را افزایش می‌دهند. این موارد عبارتند از:

• عدم تحرک کافی و انجام ورزش
• چاقی
• سیگار کشیدن یا قرار گرفتن در معرض دود سیگار
• فشار خون بالا
• کلسترول بالا
• دیابت نوع 2 ضعیف کنترل شده است

این عوامل همگی قابل تغییر هستند. بنابراین، تغییر عادات سبک زندگی می تواند تا حدودی خطر آلزایمر را در شما تغییر دهد. به عنوان مثال، ورزش منظم و یک رژیم غذایی سالم کم چرب و غنی از میوه ها و سبزیجات با کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.

یادگیری مادام العمر و مشارکت اجتماعی

مطالعات نشان داده اند که معاشرت و درگیر شدن در فعالیت هایی که ذهن را در طول زندگی تحریک می کند می تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را کاهش دهد. سطح تحصیلات پایین (کمتر از تحصیلات دبیرستانی) به نظر می رسد یک عامل خطر برای بیماری آلزایمر باشد.

عوارض آلزایمر

علائم آلزایمر مانند از دست دادن حافظه، از دست دادن زبان، اختلال در قضاوت و سایر تغییرات مغزی می تواند مدیریت سایر شرایط سلامتی را دشوارتر کند. فرد مبتلا به آلزایمر ممکن است نتواند:

• به کسی در مورد درد بگوید
• علائم بیماری را توضیح دهد
• یک برنامه درمانی را دنبال کند
• عوارض دارو را توضیح دهد

همانطور که بیماری آلزایمر به آخرین مراحل خود می رود، تغییرات مغزی شروع به تأثیرگذاری بر عملکردهای فیزیکی می کند. این تغییرات می تواند بر توانایی بلع، تعادل و کنترل حرکات روده و مثانه تأثیر بگذارد. این اثرات می تواند منجر به سایر مشکلات سلامتی مانند موارد زیر شود:

• استنشاق غذا یا مایعات به داخل ریه ها
• آنفولانزا، ذات الریه و سایر عفونت ها
• افتادن از ارتفاع
• شکستگی
• زخم بستر
• تغذیه نامناسب یا کم آبی بدن
• یبوست یا اسهال
• مشکلات دندانی مانند زخم دهان یا پوسیدگی دندان

جلوگیری از آزایمر

بیماری آلزایمر یک بیماری قابل پیشگیری نیست. با این حال، تعدادی از عوامل خطر سبک زندگی را می توان اصلاح کرد.

شواهد نشان می دهد که انجام اقداماتی برای کاهش خطر بیماری قلبی عروقی ممکن است خطر ابتلا به زوال عقل را نیز کاهش دهد.

پیروی از انتخاب های سبک زندگی سالم برای قلب که ممکن است خطر زوال عقل را کاهش دهد:

• به طور منظم تمرین کنید.
• از رژیم غذایی حاوی محصولات تازه، روغن های سالم و غذاهای کم چربی اشباع شده مانند رژیم مدیترانه ای استفاده کنید.
• دستورالعمل های درمانی را برای مدیریت فشار خون بالا، دیابت و کلسترول بالا دنبال کنید.
• اگر سیگار می کشید، از پزشک خود برای ترک آن کمک بخواهید.

یک مطالعه بزرگ و طولانی مدت که در فنلاند انجام شد نشان داد که ایجاد تغییرات در سبک زندگی به کاهش زوال شناختی در میان افرادی که در معرض خطر زوال عقل بودند کمک می کند. به افراد شرکت کننده در این مطالعه جلسات فردی و گروهی داده شد که بر رژیم غذایی، ورزش و فعالیت های اجتماعی متمرکز بود.

در مطالعه دیگری که در استرالیا انجام شد، به افرادی که در معرض خطر زوال عقل بودند جلسات مربیگری در مورد رژیم غذایی، ورزش و سایر تغییرات سبک زندگی داده شد. آنها بعد از یک، دو و سه سال نتایج بهتری در تست های شناختی در مقایسه با افرادی داشتند که مربیگری دریافت نکرده بودند.

مطالعات دیگر نشان داده‌اند که درگیر ماندن از نظر ذهنی و اجتماعی با حفظ مهارت‌های تفکر در مراحل بعدی زندگی و کاهش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است. این موارد شامل رفتن به رویدادهای اجتماعی، خواندن، رقصیدن، بازی های رومیزی، خلق هنر، نواختن ساز و فعالیت های دیگر است.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد

تعدادی از شرایط می تواند منجر به از دست دادن حافظه یا سایر علائم زوال عقل شود. برخی از آن شرایط قابل درمان است. اگر نگران حافظه یا سایر مهارت های فکری خود هستید، با پزشک خود صحبت کنید.

اگر در مورد مهارت های فکری که در یکی از اعضای خانواده یا دوستان خود مشاهده می کنید نگران هستید، در مورد نگرانی های خود صحبت کنید.