به گزارشسلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند، برای مثال، در سال٢٠٢٠، ٩,٦ میلیون نفر در دنیا با سرطان از بین رفتند. به عبارت دیگر، یکی از ٦ مرگ رخ‌داده در جهان ناشی از سرطان است. چندی پیش وزارت بهداشت اعلام کرد که سالانه ۱۱۲ هزار نفر در کشور به انواع سرطان مبتلا می‌شوند و این بیماری تا ۱۵ سال آینده علت ۸۰ درصد مرگ و میرها در ایران خواهد بود.
وزارت بهداشت همچنین گفت که سرطان در ایران رو به افزایش است به‌طوری که به ازای هر ۱۰ هزار نفر از مردان ۱۷۷ نفر و به ازای هر ۱۰۰ هزار نفر از زنان ۱۴۰ نفر به این بیماری مبتلا هستند. شیوه زندگی نامناسب، فعالیت بدنی ناکافی، مصرف کم میوه و سبزی و افزایش مصرف سیگار، الکل و غذاهایی که حاوی چربی هستند، از علل بروز انواع سرطان است. به گفته مسئولان وزارت بهداشت، ۴۰ درصد سرطان‌ها قابل پیشگیری‌اند و با تشخیص به موقع، بیش از ۸۰ درصد آنها درمان می‌شوند.
آمارها نشان می‌دهد تقریبا ۲۴ درصد از مبتلایان در کشورهای اروپایی در مرحله صفر و یک بیماری قرار دارند، اما در ایران ۳۷ درصد فقط مربوط به مرحله سوم بیماری هستند. در مرحله یک هیچ بیماری فوت نمی‌کند. در مرحله دوم حدود ۹۴ درصد بقا داریم و در مرحله سوم ۹۰ درصد بقا وجود دارد که این آمار از بسیاری کشورهای غربی بهتر است. آمار بروز سرطان در ایران از میانگین جهانی کمتر است، اما طی دو دهه آینده افزایش چشمگیری خواهد داشت؛ مساله‌ای که وزارت بهداشت بر آن صحه می‌گذارد.
آمار ابتلا به سرطان به‌طور کلی بر اساس تعداد در ١٠٠ نفر بررسی می‌شود و این تعداد در حال حاضر نسبت به متوسط جهانی کمتر است. بر اساس اطلاعات وزارت بهداشت، امید به زندگی در ایران از ۵۸ سال به ۷۶ سال رسیده است و این سن دوره‌ای است که افراد مستعد سرطان هستند. ایران نیز نسبت به میانگین جهانی با روند افزایشی سرطان رو به رو خواهد بود و به دلیل عوامل ذکرشده، این آمار بسیار بالا خواهد رفت.
کامران باقری لنکرانی، رئیس انجمن آندوسکوپی و وزیر اسبق بهداشت، بر این موضوع تاکید می‌کند که حدود یک‌چهارم مبتلایان به سرطان در میان بانوان از سرطان پستان رنج می‌برند. در مورد مردان، سرطان معده تا دو سال گذشته بیشترین مبتلا را داشته، اما اخیرا آمار ابتلا به سرطان پروستات در آقایان بسیار افزایش یافته است.
او بر این باور است که سرطان‌های پستان، پروستات، معده و روده طی چند سال گذشته افزایش چشمگیری داشته است. از علل اصلی ابتلا به این دسته از سرطان‌ها می‌توان به مصرف بیش از حد غذاهای چرب، چاقی، کم‌تحرکی و کاهش مصرف میوه و سبزی اشاره کرد. لنکرانی با بیان اینکه به‌طور میانگین ۵۰ درصد سرطان‌ها قابل درمان هستند، بر این موضوع تاکید می‌کند که در کشورهایی که در این زمینه سرمایه‌گذاری کرده‌اند این آمار به ۷۰ درصد نیز رسیده است. او درباره رتبه ایران در ابتلا به سرطان تاکید می‌کند که اگر کشورها را در ٥ رتبه دسته‌بندی کنیم، ایران در رتبه میانی قرار می‌گیرد. در حال حاضر، میانگین ابتلا به سرطان در کشور ما از آمار جهانی پایین‌تر است، اما در دو دهه آینده این آمار افزایش چشمگیری پیدا می‌کند. به همین دلیل است که باید در حوزه‌های پیشگیری و تشخیص زودهنگام بیشتر تلاش کنیم. لنکرانی بر این باور است که در ایران، سرطان معده متاسفانه کشنده‌ترین نوع این بیماری به شمار می‌رود و در میان پنج سرطان شایع کشور هم جای دارد. سرطان‌های معده، پوست، روده بزرگ، سینه و تیروئید در رده‌های بعدی‌اند.
آمار سرطان در نقاط مختلف کشور
آمار سرطان معده در استان‌های زنجان، خراسان شمالی و اردبیل بیش از سایر استان‌هاست و سرطان پروستات در فارس، یزد و تهران بیشتر است. سرطان روده بزرگ در سمنان، یزد و تهران شایع است و سرطان مثانه در یزد، کرمان و آذربایجان غربی بیشتر است. طبق آمار، سرطان ریه در آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی و کرمان بیشتر گزارش شده و سرطان خون در یزد، کرمانشاه و اصفهان مبتلایان بیشتری داشته است. در خراسان شمالی، گلستان و زنجان مبتلایان سرطان مری بیشترند و سرطان غدد لنفاوی در استان‌های خوزستان، یزد و کرمانشاه بیشتر دیده می‌شود. تحقیقات وزارت بهداشت بر این موضوع صحه می‌گذارد که سه استان یزد، زنجان و آذربایجان غربی بیشترین آمار ابتلا به سرطان را در بین استان‌های ایران دارند. آمارها درباره سرطان در میان زنان نیز نشان می‌دهد که سرطان سینه در تهران، سمنان و یزد بیشتر از سایر استان‌هاست و زنان در سمنان، یزد و تهران بیشتر از سایر استان‌ها به سرطان روده بزرگ مبتلا شده‌اند. آمار ابتلای زنان به سرطان معده در آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، زنجان و اردبیل بیشتر گزارش شده و سرطان تیروئید در یزد، چهار محال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد مبتلایان بیشتری داشته است. سرطان خون در اصفهان، اردبیل و یزد بیشتر گزارش شده و آمار سرطان ریه در زنان در استان‌های آذربایجان غربی، آذربایجان شرقی و بوشهر بیشتر است. سرطان تخمدان در سمنان، یزد و تهران و سرطان رحم در یزد، زنجان و تهران بیشتر گزارش شده است.
سرطان معده ؛ بیشترین عامل مرگ در بین مبتلایان
لنکرانی بر این باور است که روند ابتلا به سرطان معده در کشور رو به کاهش است، اما هنوز هم بیشترین علت مرگ ناشی از سرطان را در هر دو جنس به خود اختصاص می‌دهد و بیماری خطرناکی در کشور محسوب می‌شود. از طرفی، ابتلا به سرطان روده بزرگ روند رو به افزایش دارد و پیش‌بینی می‌شود با روند فعلی، حدود ۱۰ سال آینده تعداد تشخیص سرطان روده بزرگ حدود دو برابر افزایش یابد. وزیر اسبق بهداشت با تاکید بر اینکه انواع سرطان در کل کشور پراکندگی یکنواختی ندارند، توضیح می‌دهد که به‌عنوان مثال، بیشترین شیوع سرطان معده در نیمه شمالی کشور است که بخشی مربوط به نوع تغذیه، ژنتیک و... است. نمی‌توان انکار کرد که اگر آب به نیترات آلوده باشد، احتمال بروز سرطان معده افزایش می‌یابد. در شهرهای جنوبی کشور بیشتر سرطان روده رواج دارد. یا می‌دانیم که آلودگی هوا احتمال ابتلا به سرطان ریه، مری و... را افزایش می‌دهد که این روند را در کلانشهرها شاهد هستیم. عوامل خطر در استان‌های مختلف ناهمگن هستند، اما باید برای مقابله با آنها اقدام کرد. او بر این نکته تاکید می‌کند که شناسایی عوامل بروز سرطان‌ها، بسیار اهمیت دارد. به‌عنوان مثال، درباره ظروف یک‌بار مصرف حدس‌هایی می‌زنیم، ولی هنوز مستندات قوی و کاملی وجود ندارد. قصد ایجاد ترس و واهمه نداریم، اما باید تحقیقات‌مان را در این حوزه افزایش دهیم تا به نتایج منطقی برسیم. لنکرانی با اشاره به وضعیت سرطان معده در کشور ادامه می‌دهد:«سرطان معده گروهی ناهمگن است که چندین بیماری ذیل آن قرار می‌گیرد. سرطانی مرتبط با میکروب هلیکوباکتر داریم که شایع‌ترین نوع سرطان معده است، ولی با توجه به بهبود شرایط بهداشتی و تشخیص زودرس، بروز آن کاهش یافته است. اما اگر بخواهیم دقیق‌تر نگاه کنیم، سایر انواع سرطان معده افزایش یافته است. البته در کل، با روند کاهشی مواجه بوده‌ایم، ولی نوع آن متفاوت شده است. متاسفانه خبر تلخ این است که سرطان معده در خانم‌های میانسال رو به افزایش است. فرضیه‌هایی برای این رخداد داریم که یکی از آنها تماس با مواد مصنوعی و لوازم آرایش است،. فرضیه دیگر حساسیت بیشتر خانم‌ها به مواد هورمونی و ... است که اینها باید تحت بررسی قرار بگیرند.»
سرطان؛ تغییر راه یک سلول
دکتر محمد نریمان‌زاده، متخصص جراحی عمومی و زیبایی و سرطان‌شناس، در گفت‌وگو با «شهروند» به این موضوع اشاره می‌کند که سرطان وقتی به وجود می‌آید که سلول‌های بدن رشد و تکثیر غیر طبیعی دارند. در واقع، جسم انسان از میلیون‌ها سلولی تشکیل شده که بافت‌های بدن را می‌سازند. همه سلول‌های بدن در مقطعی رشد و تولید مثل می‌کنند و در نهایت می‌میرند، اما اگر این روند تغییر کند و یک سلول طبیعی دچار جهش و تغییر فرایند شود به سلول سرطانی تبدیل می‌شود.
او توضیح می‌دهد که یک سلول ممکن است بدون هیچ دلیلی به سلول سرطانی تبدیل شود و امکان دارد عواملی مانند الکل و دخانیات در بروز آن نقش ایفا کنند. باید تاکید کنیم که شکل ظاهری و نیز عملکرد سلول‌های سرطانی‌شده با سلول‌های طبیعی تفاوت دارد. این سلول تغییر یافته از سلول‌های همسایه‌اش جدا می‌شود و نمی‌داند چه زمانی رشدش باید به پایان برسد و بمیرد. به عبارت دیگر، سلول تغییریافته از دستورها و علائم داخلی که سلول‌های دیگر در کنترل آنها هستند، پیروی نمی‌کند و به جای هماهنگی با سلول‌های دیگر، خودسرانه عمل می‌کند.
نریمان‌زاده، تغییر سبک زندگی را مهم‌ترین عامل افزایش آمار سرطان در کشور می‌داند و توضیح می‌دهد که آمار ابتلا به سرطان در برخی از انواع آن بالا رفته، هر چند که در برخی از انواع آنقدر علم پیشرفت کرده که تا حدود زیادی آن را کنترل می‌کنیم.
او به سرطان پستان اشاره کرده و می‌گوید که متاسفانه در این نوع سرطان سن ابتلا به زیر ٤٠ سال رسیده است. این در حالی است که با معاینات دوره‌ای می‌توان این نوع از سرطان را شناسایی و درمان کرد.
او تغذیه را عاملی مهم برای افزایش آمار ابتلا به سرطان در کشور می‌داند و توضیح می‌دهد که فست‌فودها نقش موثری در ابتلا به سرطان ایفا می‌کنند و چاقی نیز عامل موثر دیگری در ابتلا به این بیماری است.
این سرطان‌شناس بر این باور است که استفاده‌نکردن از مشروبات الکلی و دخانیات، مصرف غذاهایی که به صورت آب‌پز تهیه می‌شوند، نخوردن غذاهایی که آثار سوختگی در آنها نمایان است، استفاده از سبزی‌ها و انواع میوه، مصرف کمتر گوشت قرمز و رعایت کامل امور بهداشتی از عواملی است که تا حدود زیادی در پیشگیری از ابتلا به این بیماری موثرند.
نظر شما