به گزارش سلامت نیوز به نقل از جام جم، ادویه‌جات در همه‌جای دنیا محبوب است؛ در ایران محبوب‌تر. موادی که پای ثابت غذاهای رنگین سفره ایرانی‌ها محسوب می‌شوند و به همان اندازه تنوع‌شان در رنگ و عطر و مزه، خاصیت نیز دارند اما آنچه در این میان نادیده گرفته می‌شود، ضرورت رعایت اعتدال در مصرف آنها و همخوانی ادویه مصرفی با مزاج فرد مصرف‌کننده است؛ موضوعی که قریب به اتفاق متخصصان تغذیه و کارشناسان سلامت بر آن تاکید دارند و از اما و اگرهایی می‌گویند که ممکن است این مواد پرخاصیت را تبدیل به تهدیدی برای سلامت انسان کند.
تداخل ادویه‌ای!
هر ادویه‌ای به‌تنهایی، با دنیایی از خواص و فایده برای سلامت بدن همراه است اما آنچه که می‌تواند مصرف ادویه را با عارضه‌های ناخوشایند همراه کند، مصرف ادویه به «میزان» نادرست و در «زمان» نامناسب است. فردی با مزاج گرم و خشک را در نظر بگیرید که نباید بیشتر از نیم‌گرم ادویه گرم مصرف کند؛ اگر چنین فردی، در یک غذا، هم زردچوبه، هم فلفل و هم زیره که هرسه مزاج گرم و خشک دارند، استفاده کند، چه اتفاقی می‌افتد؟ سؤالی که دکتر ایلخانی، متخصص طب ایرانی و عضو هیأت علمی دانشکده علوم پزشکی دانشگاه شهید بهشتی به آن پاسخ می‌دهد: «اگر از هر ادویه، نیم‌گرم هم مصرف کند، می‌شود یک‌ونیم گرم ادویه با مزاج نامتناسب برای بدنش. در چنین مواقعی، اصطلاحا سوءمزاج رخ می‌دهد و عوارض خاص آن ادویه‌ها، بروز پیدا می‌کند؛ از بثورات پوستی تا خارش و... !» از طرف دیگر، محمدعلی باقری، کارشناس حوزه سلامت و مواد غذایی هم در گفت‌وگو با جام‌جم از دیگر تداخل‌های ادویه‌ای و اثرات ناخوشایندش بر سلامتی می‌گوید: «مثلا ترکیب زردچوبه با مقدار زیادی فلفل قرمز تند، ممکن است باعث تحریک معده یا تشدید رفلاکس معده شود.» به همین دلیل است که قریب به اتفاق متخصصان تغذیه معتقدند که پیش از مصرف ادویه‌ها، بهتراست ابتدا مزاج خودمان را بشناسیم و متناسب با مزاج خود، تعادل و میانه‌روی در مقدار استفاده از مواد خوراکی را جدی بگیریم.
میانه‌روی در مصرف
در این میان، زردچوبه یکی از پرمصرف‌ترین ادویه‌ها در سفره غذایی خانواده‌های ایرانی است. مصرف زردچوبه در مقادیر معمول نه‌فقط ضرری ندارد بلکه فواید زیادی نیز برای سلامتی دارد اما این‌طور که متخصصان تغذیه و طب سنتی می‌گویند، مصرف بیش از حد زردچوبه، به‌ویژه در قالب مکمل‌های حاوی کورکومین با دوز بالا، می‌تواند با عوارضی برای سلامت همراه باشد: «آنچه می‌تواند زردچوبه را با عوارض و دردسرهایی برای‌فرد مصرف‌کننده همراه کند، مصرف دوز بالایی از آن در افرادی با مزاج گرم و خشک است؛ چرا که زردچوبه گرم و خشک است و مصرف زیاد این ادویه برای افرادی با چنین مزاجی، دردسرساز است»، موضوعی که دکتر رضا ایلخانی بر آن تاکید دارد و معتقد است که افراد گرم‌مزاج باید احتیاط بیشتری در استفاده از زردچوبه در رژیم غذایی‌شان داشته باشند که اگر غیر از این باشد، ممکن است با تپش قلب و عوارض ناخوشایندی برای قلب‌شان مواجه شوند. در واقع این متخصص طب ایرانی، بروز عوارض زردچوبه را ناشی از مصرف زیاد آن برای افرادی با مزاج خاص می‌داند و ادامه می‌دهد که مصرف این ادویه تا اندازه نیم گرم، حد ایمن و بی‌خطر زردچوبه است اما مصرف مقدار بیشتر از آن، با مزاج گرم و خشک، اگر با بالارفتن حرارت و برهم زدن تعادل بدن همراه نباشد عجیب است! موضوعی که محمدعلی باقری هم آن را تأیید می‌کند و می‌گوید: «مصرف زیاد مکمل‌های کورکومین با دوز بالا در برخی مطالعات با افزایش آنزیم‌های کبدی و آسیب کبدی نیز مرتبط بوده است؛ ضمن این‌که در برخی افراد، زردچوبه ممکن است موجب جوش‌های پوستی، خارش یا واکنش آلرژیک شود.» باقری ادامه می‌دهد با توجه به این‌که زردچوبه دارای مقدار زیادی اگزالات است، می‌تواند در افراد مستعد باعث افزایش خطر تشکیل سنگ‌های کلیوی نیز بشود.
خطر مسمومیت!
آن‌طور که دکتر ایلخانی، استاد دانشگاه شهید بهشتی توضیح می‌دهد در تقسیم‌بندی ادویه‌ها با نوعی درجه‌بندی مواجه هستیم: «در طب سنتی، ما ادویه‌ها را در چهار دسته، از یک تا چهار، درجه‌بندی می‌کنیم. هرچه عدد بالاتر می‌رود، خطر برای مصرف کننده بیشتر می‌شود.» در واقع او از رعایت مزاج و مقدار مصرف، به‌عنوان دو عامل برای دوری از مسمومیت با ادویه‌ها می‌گوید.
ایلخانی توضیح می‌دهد: «فردی را با مزاج متعادل در نظر بگیریم؛ اگر این‌فرد با مصرف ادویه‌ای خاص، دچار تغییر مزاج نشود، یعنی این ادویه برای او در رتبه و درجه‌بندی یک قرار می‌گیرد. در این بین اگر یک ادویه تغییری در مزاج ایجاد نکند اما بیماری‌زا باشد، یعنی درجه دو است. اگر هم مزاج را تغییر بدهد و هم بیماری‌زا باشد، در درجه سوم قرار می‌گیرد. درجه چهارم هم به آن دسته از موادی اختصاص دارد که ایجاد مسمومیت می‌کنند مانند برخی قارچ‌ها.» هرچه ادویه بی‌خطرتر، عدد درجه‌بندی ادویه، کمتر!
عمر مفید ادویه‌ها
تجربه نشان داده که فرآیند آسیاب‌شدن، می‌تواند از عمر مفید مواد غذایی بکاهد؛ موضوعی که راجع به ادویه‌ها هم صدق می‌کند و اگر قرار باشد فلفل تا چند سال عمر مفید داشته باشد، با آسیاب‌کردن و تبدیلش به ادویه فلفل، عمر مفیدش را به حداکثر یک سال تقلیل می‌دهیم: «اما آنچه لازم است درباره مدت‌زمان مصرف ادویه‌ها بدانیم این است که شاید بعد از گذشت عمر مفید ادویه‌ها، بتوانیم همچنان از آنها استفاده کنیم اما این مساله نه‌تنها باعث می‌شود تا عطر و رنگ خودشان را از دست دهند بلکه خواص‌شان برای سلامت‌فرد هم کاهش می‌یابد» و عملا بی‌فایده می‌شوند. پس چه‌بهتر که در بازه عمر مفیدشان، یعنی حدود شش ماه تا یک سال از آنها استفاده کنیم.
نظر شما