به گزارش سلامت نیوز کمبود کمک‌پرستار و بهیار در بیمارستان‌های کشور به ویژه مراکز آموزشی به بحران تبدیل شده است. به گفته کمک‌پرستار بیمارستان لبافی‌نژاد، تعداد همکارانشان در طی سه سال گذشته از ۶۰ نفر به ۱۵ نفر کاهش یافته است. این کاهش شدید، به معنای افزایش غیرقابل تحمل حجم کار برای هر نفر است: "توی شیفت‌ها هر کمک‌پرستار باید سه بخش را پوشش دهد. هر کدام از رزیدنت‌ها پکیج‌های مختلفی مانند سونوگرافی و سی‌تی‌اسکن برای بیمارانی که توان حرکت ندارند، درخواست می‌کنند. همه ما از شدت خستگی و کار زیاد دچار آسیب جسمی شدیم و مرتب در استعلاجی هستیم."

این فشار، تنها یک مشکل اداری یا سازمانی نیست؛ بلکه زندگی حرفه‌ای و سلامت جسمی و روانی کارکنان را به خطر انداخته است. کمک‌پرستار بیمارستان لبافی‌نژاد با ناراحتی می‌گوید: "چندین بار با سازمان صحبت کردیم، ولی خبری از نیروهای جدید نیست. مگر می‌شود یک نفر سه بخش را پوشش دهد؟ تورو خدا به داد ما برسید."

یک کارشناس پرستاری دیگر در گفت‌وگو با سلامت‌نیوز، این بحران را اینگونه تحلیل می‌کند: "کمبود نیروی انسانی در بیمارستان‌های دولتی باعث شده که کمک‌پرستاران و بهیاران مجبور شوند چندین بخش را همزمان پوشش دهند. این فشار، نه تنها سلامت جسمی و روانی آنها را تهدید می‌کند، بلکه خطای انسانی را افزایش داده و کیفیت مراقبت از بیماران را به شدت کاهش می‌دهد. اگر این وضعیت ادامه یابد، بیمارستان‌ها به جای مراکز درمانی، به محیطی پرتنش و خطرناک تبدیل می‌شوند."

وی ادامه می‌دهد: "وقتی در شیفت شب تنها هستم و باید چند بخش را پوشش دهم، استرس و فشار غیرقابل تحمل است. گاهی اوقات احساس می‌کنم که هیچ کس نمی‌داند ما چه می‌کشیم. این وضعیت نه تنها انگیزه ما را کاهش می‌دهد، بلکه بیمارانی که نیازمند مراقبت هستند هم آسیب می‌بینند."

نگاه مسئولان وزارت بهداشت

در واکنش به این نگرانی‌ها، دکتر عباس عبادی، معاون پرستاری وزارت بهداشت در گفت‌وگو با سلامت‌نیوز، ضمن تایید مشکلات موجود، به پیچیدگی‌های جذب و نگهداشت نیروی انسانی اشاره کرد. او می‌گوید: ‌"ما اعتقاد داریم که در حوزه جذب و به خصوص نگهداشت ضعف داشتیم و نیاز به تقویت بیشتر داریم. رشته پرستاری یک حرفه حاکمیتی است و اگر نگاه حاکمیتی به آن نشود، با مشکلات فعلی مواجه می‌شویم. هزینه تربیت هر پرستار بالاست و اگر نگهداشت صورت نگیرد، هدررفت نیروی انسانی به وقوع می‌پیوندد."

دکتر عبادی توضیح داد که طبق استانداردهای جهانی، نسبت پرستار به تخت باید ۱.۸ باشد، اما در کشور ما این نسبت تنها ۰.۹۵ است و کمبود نیروی پرستاری بالغ بر صد هزار نفر است. به گفته او، حتی با استخدام‌های پس از کرونا، خروج نیرو از سیستم، بازنشستگی و ترک شغل به دلیل درآمد پایین و سختی کار، این کمبود تشدید شده است.

پیامدهای بحران و تلاش‌های وزارتخانه

این بحران نه تنها فشار فیزیکی و روانی بر پرستاران و کمک‌پرستاران وارد می‌کند، بلکه کیفیت خدمات درمانی را نیز تهدید می‌کند. به بیان دیگر، کمبود کمک‌پرستار و بهیار، پیامدهای عملی جدی از جمله آسیب جسمی و روانی کارکنان و افزایش استعلاجی‌ها؛ کاهش کیفیت مراقبت از بیماران، به ویژه در بیمارستان‌های آموزشی که حجم خدمات پیچیده و بالینی بالاست و افزایش احتمال خطاهای پزشکی و تاخیر در انجام خدمات تشخیصی و درمانی را به دنبال دارد.

دکتر عبادی به اقداماتی مانند اجرای قانون تعرفه‌گذاری، اصلاح اضافه‌کار و بررسی لایحه حمایت مادی و معنوی از گروه پرستاری اشاره کرد، اما گفت که این لایحه هنوز به نتیجه نرسیده است. او می‌افزاید: "سرعت تورم و هزینه‌های زندگی باعث شده عقب‌ماندگی در نگهداشت نیروهای پرستاری بیشتر شود و نیاز به همت بیشتری داریم."

از سوی دیگر، کمک‌پرستار بیمارستان لبافی‌نژاد به نمونه‌ای از فشار کار اشاره کرد: هر رزیدنت با مجموعه‌ای از درخواست‌های تشخیصی مانند سونوگرافی و سی‌تی، بیماران با همراه و بدون توان حرکت را پوشش می‌دهد و در نتیجه، حجم کار برای هر کمک‌پرستار به شدت افزایش می‌یابد. این فشار مستمر باعث آسیب‌های جسمی و روانی جدی برای کارکنان شده و بسیاری را مجبور به استفاده مکرر از استعلاجی کرده است.

چالش‌های ساختاری و آینده نامطمئن

در حالی که مسئولان وزارت بهداشت ضعف در جذب و نگهداشت را تایید می‌کنند، وضعیت میدانی نشان می‌دهد که وعده‌های سه ساله برای استخدام نیروهای جدید هنوز اجرایی نشده است. این شکاف میان وعده و واقعیت، نه تنها سلامت کارکنان و بیماران را تهدید می‌کند، بلکه انگیزه حرفه‌ای پرستاران و کمک‌پرستاران را نیز کاهش می‌دهد. کارشناسان تاکید دارند که بدون اصلاح نگاه حاکمیتی و حمایت واقعی از این گروه، بحران کمبود نیروی انسانی ادامه خواهد داشت و کیفیت مراقبت‌های بالینی کاهش می‌یابد.

به بیان دیگر بحران کمبود کمک‌پرستار و بهیار، نتیجه ضعف سیستم جذب، نگهداشت و مدیریت منابع انسانی در حوزه سلامت است. تحلیلگران می‌گویند که بدون اصلاح ساختاری و ایجاد امنیت شغلی و مالی برای کمک‌پرستاران و بهیاران، این بحران نه تنها ادامه خواهد یافت، بلکه می‌تواند کل نظام درمانی را تحت تاثیر قرار دهد. فشار کاری شدید، آسیب‌های جسمی و روانی کارکنان و کاهش کیفیت مراقبت، همه نشان‌دهنده یک چرخه معیوب هستند که نیازمند توجه فوری مسئولان است.