به گزارش سلامت نیوز به نقل از ایرنا،در یک دستاورد علمی نوین، گروهی از پژوهشگران از دانشگاه‌های واشینگتن و نورث‌وسترن آمریکا روش غیرتهاجمی جدیدی برای درمان تومورهای مغزی، به‌ویژه گلیوبلاستوما، معرفی کرده‌اند. این روش که به‌طور ساده با چند قطره داروی بینی آغاز می‌شود، می‌تواند نانوداروهای فعال‌کنندهٔ ایمنی را به مغز منتقل کرده و به طور کامل تومورهای سرطانی را در مدل‌های حیوانی حذف کند. این دستاورد می‌تواند انقلابی در درمان تومورهای مغزی و به‌ویژه گلیوبلاستوما ایجاد کند.

گلیوبلاستوما؛ چالش بزرگ پزشکی

گلیوبلاستوما یکی از مرگبارترین و مقاوم‌ترین انواع تومورهای مغزی است. این تومور به‌ویژه به دلیل توانایی‌اش در فرار از سیستم ایمنی بدن و توانایی سرکوب سیستم دفاعی بدن، به یکی از بزرگ‌ترین چالش‌های درمانی تبدیل شده است. علاوه بر این، سد خونی-مغزی که وظیفه محافظت از مغز را دارد، انتقال بسیاری از داروهای ضد سرطان به مغز را دشوار می‌کند.

راهکار جدید: قطرهٔ بینی برای درمان

اما تیم پژوهشی دانشگاه‌های واشینگتن و نورث‌وسترن راه‌حلی غیرتهاجمی برای دور زدن این سد زیستی ارائه کرده‌اند. پژوهشگران با بهره‌گیری از نانوساختارهای «نوکلئیک‌اسیدهای کروی» (Spherical Nucleic Acids یا SNAs)، موفق به طراحی دارویی شده‌اند که به‌طور مستقیم از طریق بینی وارد بدن می‌شود. این نانوداروها پس از ورود به بینی، به‌سرعت از طریق اعصاب صورت به مغز منتقل می‌شوند و به هدف خود که همان درمان تومورهای مغزی است، می‌رسند.

این نانوساختارها که از هسته‌ای از طلا و پوششی از رشته‌های DNA ساخته شده‌اند، پس از تجویز به‌صورت قطرهٔ بینی، از طریق عصب سه‌قلو و عصب بویایی حرکت کرده و به‌طور مستقیم به بافت مغز می‌رسند. این فرآیند نه تنها از سد خونی-مغزی عبور می‌کند، بلکه از تماس دارو با سایر بخش‌های بدن جلوگیری می‌کند.

فعال‌سازی سیستم ایمنی مغز

مهم‌ترین ویژگی این نانوداروها این است که به‌محض ورود به مغز، به ماکروفاژهایی وارد می‌شوند که معمولاً به تومور کمک می‌کنند تا رشد کند. این نانوداروها با اتصال به سنسورهای درون‌سلولی cGAS در ماکروفاژها، سیگنالی شبیه به حملهٔ یک عامل بیگانه ایجاد می‌کنند. این سیگنال، ماکروفاژ را وادار می‌کند تا واکنش التهابی نشان دهد و به‌طور فعال علیه سلول‌های سرطانی حمله کند.

ترکیب با مهارکننده‌های ایمنی

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که زمانی که این درمان همراه با مهارکننده‌های نقطهٔ وارسی ایمنی (Checkpoint inhibitors) تجویز شود، تأثیر درمان بسیار بیشتر خواهد بود. در این صورت، تومورها به‌طور کامل از بین می‌روند و سیستم ایمنی بدن حافظهٔ ایمنی پایدار پیدا می‌کند که از بازگشت تومور در آینده جلوگیری می‌کند.

پتانسیل‌های آینده و درمان‌های چندهدفه

الکساندر استگ، یکی از نویسندگان این پژوهش، می‌گوید که طراحی دقیق این نانوساختارها این امکان را فراهم می‌کند که مسیرهای ایمنی مختلف در مغز فعال شوند بدون نیاز به جراحی یا تزریق مستقیم. این پلتفرم نانو به دلیل ساختار مدولار خود، می‌تواند به راحتی تغییرات DNA را شامل شود و امکان ایجاد درمان‌های چندهدفه را فراهم آورد. این ویژگی به پژوهشگران این امکان را می‌دهد که داروها را به‌گونه‌ای طراحی کنند که چندین مسیر مولکولی مرتبط با سرطان را هدف قرار دهند.

نتایج اولیه در مدل‌های حیوانی

پژوهش‌های اولیه روی مدل‌های حیوانی نشان داده‌اند که این روش می‌تواند به‌طور مؤثر تومورهای مغزی را از بین ببرد. مهم‌تر از همه، این درمان بدون نیاز به جراحی یا تزریق مستقیم به مغز انجام می‌شود که خطرات و عوارض جانبی ناشی از روش‌های درمانی سنتی را کاهش می‌دهد.

انتشار در نشریه PNAS

این تحقیق در نشریه معتبر Proceedings of the National Academy of Sciences (PNAS) منتشر شده است و امیدهایی را برای درمان غیرتهاجمی تومورهای سخت‌درمان مانند گلیوبلاستوما به‌وجود آورده است.

با توجه به چالش‌های پیش روی درمان تومورهای مغزی و محدودیت‌های درمان‌های کنونی، روش‌های نوینی مانند استفاده از نانوداروهای فعال‌کننده ایمنی می‌توانند به‌طور چشمگیری در پیشرفت علم پزشکی و درمان تومورهای مقاوم نقش داشته باشند. این روش جدید نه تنها به درمان مؤثرتر تومورها کمک می‌کند، بلکه به کاهش خطرات و عوارض جراحی نیز می‌انجامد. پژوهشگران امیدوارند این دستاورد بتواند گامی مهم در توسعه درمان‌های غیرتهاجمی برای سرطان مغز باشد.