وقتی خبر میرسد چهارپایان اهلی که گوشت قرمزمان را تأمین میکنند در چراگاههای عفونی میچرند، یا وقتی میگویند مواد هورمونی موجب سرعت رشد ماکیانی است که خوراک سفرهمان را تأمین میکنند و مواد نگهدارنده موجود در مواد خوراکی چیزی جز ضرر به دنبال ندارد، آیا میتوان انتظار سالم بودن داشت؟ راست است انگار که کارشناسان و پزشکان میگویند همهچیز به بادی بند است؛ از آلودگی هوای تهران گرفته تا سلامتی افراد. چه، کار از اعتبار و اختیار هم گذشته است. این را اغلب متخصصان بیماریهای سرطانی میگویند که بارها و بارها در گفتوگوهایشان با رسانهها اعلام کردهاند: «رکورد سرطان در دنیا را زدهایم.» براساس آماری که چندی پیش وزارت بهداشت داده است، تهرانیها از لحاظ ابتلا به سرطان در دنیا رکورددارند و از نظر ابتلای کودکان به سرطان نیز جزو رتبههای بالا هستیم. واقعیت تلخ از آنجا نمود پیدا میکند که آمارها نشان دادهاند، ۹۳درصد دلیل بیماری سرطان، آلودگی محیط زیست یعنی اشعهها با طول موج کوتاه، ویروس، باکتریها و مواد شیمیایی هستند و این در حالی است که تنها ۷ درصد دلیل بروز انواع بیماری سرطان در انسان ارثی است!
ناصر پارسا عضو انجمن زیگماشناسی و وزارت سلامت آمریکا، با بیان اینکه سال گذشته یک میلیون و ۵۰۰ هزار بیمار سرطانی جدید شناسایی شده است، میگوید: «سالمسازی محیط زیست و کاهش آلودگی آن، برخورداری از تغذیه سالم و درمان بهنگام بیماری سرطان، تنها عامل مؤثر در پیشگیری از بیماریهای سرطانی است.» با کنترل بیماریهای عفونی که در زمانهای قدیم شایع بودند، امروزه سیمای بیماریها چهره عوض کرده است. عصر حاضر دوره بروز بیماریهای مزمن و غیرعفونی است، بیماریهایی مانند دیابت، بیماریهای قلبی و عروقی، فشار خون بالا، سرطان و نشانگان متابولیک که عواملی مانند شیوه زندگی نادرست و الگوی غذایی ناسالم در ایجاد آنها نقش دارند و موجب میشوند فرد با داشتن استعداد و زمینه ژنتیکی و دیگر عوامل محیطی بیشتر در معرض خطر قرار گیرد. براساس یافتههای دانشمندان، توتون، رژیم غذایی نامناسب، وزن نامتعادل بدن، کمتحرکی و بیتحرکی، استفاده از مشروبات الکلی، قرار گرفتن در تابش فرابنفش، ویروس و باکتری، تابش یونیزهکننده، استفاده از آفتکشها، برخی داروهای پزشکی، حلالها، الیاف، ذرات ریز و گرد و غبار، هیدروکربورهای معطر چندحلقهای، فلزات سنگین، ذرات موجود در دود اگزوز موتورهای گازوئیلی، توکسینهای موجود در قارچ، وینیل کلراید، بنزیدین و محیطزیست آلوده از جمله عوامل تأثیرگذار در ایجاد سرطانهاست.
مواد طبیعی و مصنوعی ساخت بشر، دلیل دوسوم از تمام موارد بروز سرطان
متخصصان سرطانشناسی بر این باورند که میتوان از ایجاد تعداد زیادی از انواع سرطان جلوگیری کرد. زیرا برآورد میشود تا دوسوم از تمام موارد بروز سرطان، یا حتی تعداد بیشتری از آنها، علل زیستمحیطی و قرار گرفتن در معرض انواع بسیار متنوعی از مواد طبیعی و مصنوعی ساخت بشر است. براساس تحقیقات بهعملآمده از سوی پژوهشگران، افزایش نگرانکننده و افسارگسیخته سرطان در مناطق مختلف بهگونهای است که هر منطقه براساس شرایط اقلیمی و بهداشتی موجب شیوع نوع خاصی از این بیماری شده است. به گونهای که گسترش سرطان معده و مری در شمال ایران باعث شده در هر ۱۰۰ هزار نفر ۵۰ مرد و زن به این بیماری مهلک مبتلا شوند سبب شده تا متخصصان نگاهشان را به خاک سرشار از نیترات این منطقه معطوف کنند. رضا ملکزاده، رئیس مرکز تحقیقات بیماریهای گوارش و کبد و عضو هیأت علمی دانشگاه علومپزشکی تهران با اشاره به این که سرطان معده علائمی ندارد و زمانی علامتدار میشود، غیرقابل علاج است، میگوید: ۹۵ درصد از کسانی که دچار سرطان مری یا معده میشوند حداکثر ظرف مدت دو سال فوت میکنند و تنها پنج درصد از آنها که به صورت اتفاقی مراجعه کردهاند درمان میشوند. وی، با تأکید بر این که میزان شیوع سرطانها در استانهای مختلف، متفاوت است، میافزاید: بهطور مثال در استان اردبیل میزان شیوع سرطان معده تقریبا سه برابر استان بوشهر است و از هر ۱۰۰ هزار نفر در اردبیل ۵۰ نفر به سرطان معده دچارند. از طرف دیگر شایعترین سرطان در استان گلستان سرطان مری است و میزان شیوع آن حتی از سرطان معده نیز بیشتر است. رئیس مرکز تحقیقات گوارش و کبد دانشگاه علوم پزشکی تهران، ضمن اظهار تأسف از شیوع این دو سرطان در شمال کشور تأکید میکند: خاک شمال ایران از خاکهای آتشفشانی است که حاوی غلظت نیترات بسیار بالا است و این عنصر از طریق محصولات کشاورزی و آب وارد چرخه تغذیه انسان شده که همین امر ابتلا به سرطان مری را در این منطقه افزایش داده است.
هزینه میکنیم تا سرطان بگیریم
حامیان محیطزیست و آنان که بیش از دیگران به طبیعت بکر و تغذیه سالم از خود توجه نشان میدهند، با تأکید بر اینکه هیچچیز و هیچکسی جز انسان به خودش آسیب نمیرساند، معتقدند: آدمها از سر ناآگاهی و گاه خودخواهی تیشه به ریشه خود میزنند و سلامتیشان را فدای چیزی میکنند که خوب میدانند برایشان فایدهای جز ابتلا به بیماری ندارد. استفاده از خوراکیهای ناسالم، کنسروهای متنوع، خوراکیهای فاقد مواد مغذی، استنشاق هوای آلوده، زندگی در پارازیتهای متنوع و سرشار از امواج کوتاه و بلند، به هم ریختن اکوسیستم و بالاخره بر هم زدن نظم طبیعت و زیادهخواهی از آن و سرانجام گرایش به مصنوعات ساخت بشر از عوامل مهم ایجاد سرطان هستند. آنها میگویند: آدمها برای ابتلا به بیماریهای لاعلاج، هزینههای گزافی میپردازند. ایجاد شرایط زندگی سالم، چندان دشوار نیست! رئیس اسبق سازمان حفظ نباتات کشور، میگوید: سالانه ۸۰۰ میلیارد تومان یارانه برای کودهای سرطانزا پرداخت میشود این در حالی است که قانون مصوب سال ۱۳۷۸ برای دادن یارانه به کودهای آلی که ضرری برای انسان و محیط زیست ندارد، هنوز اجرایی نشده است. آمارها نشان میدهد سالانه ۷۰ هزار نفر در کشور به انواع سرطان مبتلا میشوند که ۳۰ هزار نفر از این تعداد جان خودشان را از دست میدهند.
تعادلی که برهم خورده است
براساس مستندات بهدستآمده تا ۲۵ سال گذشته تعادل نسبتا مناسبی میان مصرف انواع کودهای آلی و معدنی وجود داشت، ولی این تعادل پس از مدتزمان یادشده دوام چندانی نیافت و مصرف سالیانه کودهای ازته و فسفاته در طول دهه ۶۰ و ۷۰ بیش از ۱۰ درصد برآورد و در عوض مصرف کودهای پتاسیمی، مواد آلی و کودهای کامل محتوی عناصر ریزمغذی تقریبا به بوته فراموشی سپرده شد. در حال حاضر هرساله بیش از ۴/۴ میلیون تن کود شیمیایی در کشور مصرف میشود که در مقایسه با رقم ۲/۲ میلیون تنی در سال ۱۳۷۵ افزایشی حدود ۱۰۰ درصدی را نشان میدهد. از سوی دیگر هرساله بالغ بر ۷۰۰ میلیارد تومان یارانه دولتی به عرضه و واردات کود شیمیایی اختصاص مییابد که اگر نیمی از این مبلغ صرف مطالعات مربوط به کشاورزی پایدار یا کشاورزی ارگانیک یا تهیه کودهای شیمیایی کامل با عناصر ریزمغذی میشد، امروز تا این اندازه با مشکلات زیستمحیطی و بهداشتی مواجه نمیشدیم.
نظر شما