پاي ثابت سفره سلامت ايرانيان؛که مدتی غیبتش موجه بود

گذشته از اين كه گوجه‌فرنگي از ماه‌هاي قبل هم به دلايل مختلف جنجال برانگيز بوده است.بخش اصلي گياه گوجه فرنگي را ميوه آن تشکيل مي‌دهد که به صورت خام يا پخته در انواع سس‌ها، سوپ،سالاد و انواع مواد غذايي مورد استفاده قرار مي‌گيرد‌. اغلب مردم  گوجه‌فرنگي را در هنگامي كه رنگ آن قرمزشده است مصرف مي‌كنند و كمتر از ميوه سبز آن استفاده مي‌شود‌.
بيش از 90 درصد از اين گياه را آب تشکيل مي‌دهد و مابقي آن شامل پروتئين، چربي، قندهاي مختلف از جمله گلوكز و فروكتوز، ويتامين‌هاي آ، ث، كا، تيامين، ريبوفلاوين، پانتوتنيك اسيد، اسيد فوليك، ‌ويتامين اي، اسيد آمينه‌هاي ضروري، املاح معدني از جمله كلسيم، فسفر، آهن، سديم، پتاسيم، منيزيوم، مس، منگنز، كبالت، روي و آرسنيك است و به تازگي نيز وجود يد در گوجه‌فرنگي گزارش شده است‌.
راز رنگ قرمز
ليکوپن از جمله رنگدانه‌هاي معروف گوجه فرنگي است که از خانواده کاروتنوئيدهاست و موجب قرمزشدن رنگ گوجه فرنگي مي‌شود و داراي خاصيت آنتي اکسيداني است.به گفته دکتر آرش رشيدي ، عضو هيأت علمي انستيتو تحقيقات تغذيه‌اي و صنايع غذايي کشور،گوجه فرنگي و هر محصولي که از آن به دست مي‌آيد نظير انواع رب،سس و آب گوجه فرنگي ، به شرط رعايت نکات ايمني در توليد آنها از ارزش تغذيه‌اي بسيار بالايي برخوردار است. پژوهش‌هاي انجام شده در دانشگاه هاروارد بر روي 40 هزار زن آمريکايي در طي هفت سال نشان داد زناني که هفت بار در هفته غذاهاي حاوي گوجه فرنگي مصرف کرده‌اند، خطر ابتلا به بيماري‌هاي قلبي عروقي در آنها 30 درصد کمتر از افرادي بود که يک‌بار در هر هفته گوجه فرنگي خورده‌اند. همچنين بررسي‌هاي جديد حاکي است افرادي که در هفته دو بار غذاهاي تهيه شده با گوجه فرنگي و حتي سس گوجه فرنگي مصرف مي‌کنند از خواص پيشگيرانه گوجه فرنگي بهره‌مند خواهند شد.
به گفته پژوهشگران  اين گياه سرشار از ويتامين سي و اي است که هر کدام از اين ويتامين‌ها خاصيت آنتي اکسيداني دارند. پژوهش‌هاي اخير همچنين نشان داد که مصرف مداوم گوجه فرنگي  خطر سرطان پروستات را در مردان30 درصد کاهش مي‌دهد و البته تحقيقات ديگر حاکي از کاهش خطر سرطان‌هاي معده و ريه در صورت مصرف گوجه فرنگي است.
 به نظر مي‌رسد که به دليل ارزش غذايي بسيار بالاي اين محصول و همچنين عرضه آن به قيمت مناسب،اين ماده غذايي توانسته است طي سال‌هاي اخير از جايگاه ويژه‌اي در سبد غذايي خانواده‌هاي ايراني برخوردار شود.
گوجه فرنگي در ايران
مهندس شاپور علايي مقدم، مدير کل دفتر سبزي و صيفي وزارت جهاد کشاورزي، با تأييد خبر قبلي خود مبني بر واردات رب گوجه فله‌اي به کشور و همچنين عدم ابراز تمايل به ادامه اطلاع رساني در اين زمينه به دليل وجود شائبه‌هايي در مورد افزايش قيمت گوجه فرنگي، در خصوص ميزان توليد اين محصول و سرانه مصرف آن در کشور به همشهري مي‌گويد: «سالانه چهار ميليون و ششصد و ده هزار تن گوجه فرنگي در کشور توليد مي‌شود که اين ميزان نسبت به سال گذشته 50 هزار تن و نسبت به سال‌هاي 82و 83  ششصد هزار تن افزايش داشته است.» او متوسط سرانه مصرف گوجه فرنگي در کشورهاي مختلف جهان را    5 /16 کيلوگرم اعلام مي‌کند و مي‌گويد که اين ميزان در کشورهاي در حال توسعه 5/26 کيلوگرم و در ايران 50 کيلوگرم است.
مديرکل دفتر سبزي و صيفي وزارت جهاد کشاورزي با اشاره به سرانه مصرف 5 /2 کيلوگرمي رب گوجه در ايران ظرفيت فعلي توليد اين محصول در کارخانجات را 760 هزار تن در سال اعلام کرده و مي‌گويد: «در حال حاضر سالانه 350 هزار تن از اين محصول در کشور توليد مي‌شود که بدين ترتيب به ميزان 410 هزار تن ظرفيت خالي در کارخانجات داريم».
واردات رب گوجه فله‌اي از چين
گوجه فرنگي از ماه‌هاي قبل هم جنجال‌برانگيز بوده. دکتر عباس حاجي آخوندي ، مدير کل نظارت بر مواد غذايي،آشاميدني،آرايشي و بهداشتي وزارت بهداشت در رابطه با واردات رب گوجه فله از چين و استفاده از آن در برخي شرکت‌هاي توليدکننده رب كه در ماه‌هاي اخير بحث‌هايي در مطبوعات برانگيخت به همشهري مي‌گويد: «طبق نظريه کارشناس آن اداره ،رب گوجه فرنگي فله به عنوان ماده اوليه کارخانجات توليد کننده رب گوجه فرنگي در بسته بندي‌هاي آسپتيک و در ظروف آسپتيک، در اوزان بالا (حدود 200 کيلوگرمي) و معمولاً از طريق چين طبق درخواست شرکت‌هاي خصوصي و با اخذ مجوز از وزارت بهداشت وارد کشور شده است.»
مدير کل نظارت بر مواد غذايي،آشاميدني،آرايشي و بهداشتي وزارت بهداشت ضمن اشاره به آمارهاي موجود در اين زمينه اذعان مي‌دارد که در سال 83 به ميزان شانزده  هزار وچهار صدو بيست ويک تن و در سال 84 به ميزان چهار هزارو پانصدو هفتادو دو تن رب گوجه فرنگي از طريق کشور چين و با شرايطي که قبلاً ذکر شد، وارد کشور شده است.
دکتر محمد عزيزي ،دبير انجمن علوم و صنايع غذايي ايران نيز در اين رابطه به همشهري مي‌گويد: «طي سال‌هاي گذشته برخي  از کارخانجات در فصل توليد اقدام به توليد رب به‌صورت فله‌اي در بسته‌بندي‌هاي 100 يا 200 کيلوگرمي کرده و آن را در ساير فصول در اختيار ديگر کارخانجات قرار مي‌دادند و اين امر در صنايع داخلي  مرسوم بوده است .»
عوارض گراني
با توجه به انتشار اخباري مبني بر افزايش قيمت گوجه فرنگي که بي ترديد بر فرايند توليد رب گوجه و ساير محصولات حاصل از آن نيز تأثير گذار است، احتمال واردات غير قانوني رب گوجه فله‌اي افزايش خواهد يافت. در صورت وقوع چنين موردي  به دليل عدم دسترسي کارشناسان وزارت بهداشت به محصولاتي که به‌صورت غير قانوني وارد کشور مي‌شود و همچنين به دليل امکان وجود ترکيبات غير مجاز و انواع نگهدارنده‌ها در آن، افزايش سطح نظارتي اين وزارتخانه بر روند توليد و واردات انواع محصولات حاصل از گوجه فرنگي ضروري به نظر مي‌رسد. اگرچه، به هر حال مي‌شود به اميد روزهاي ارزاني هم نشست!