محتوی این راهنما سعی می­کند به چگونگی برنامه­ریزی مراسم روز جهانی بهداشت در سال 2008 با پیام حفاظت از سلامت در برابر بحرانهای ناشی از تغییرات آب و هوایی برگزار می­شود، کمک نماید. این راهنما اطلاعاتی را در مورد چگونگی سهیم شدن بخشهای مختلف نظیر افراد، موسسات، سازمانها یا آژانسهای دولتی از سطوح محلی تا بین­المللی که درگیر کارهای بهداشت عمومی هستند، در اختیار ما قرار می­دهد. هرچند که رویدادهای ویژه در هر کشور طبق شرایط اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هر کشور برگزار می­شود، ما براین باوریم که محتوی این راهنما می­تواند در برگزاری موفق روز جهانی به ما کمک نموده و موضوع بهداشت را در کانون توجه برنامه­های بحرانهای ناشی از تغییرات آب و هوایی قرار دهد.

پیام حفاظت از سلامت در برابر بحرانهای ناشی از تغییرات آب و هوایی، سلامت را بعنوان موضوع اصلی مورد تاکید قرار می­دهد. این پیام بدین دلیل انتخاب شد که تغییرات آب و هوایی تهدیدات فزاینده­ای را به امنیت بهداشت عمومی در سراسر دنیا را مطرح می­نماید. از طریق افزایش همکاری، جامعه جهانی می­تواند آمادگی بیشتری را بدست آورده و با چالشهای بهداشتی در اثر تغییرات آب و هوایی در سطح جهان، منطقه، کشورها و جوامع بهتر مواجه گردد. نمونه کارهایی که از طریق افزایش همکاری حاصل می­شود عبارتند از: تقویت نظارت و کنترل بیماریهای عفونی، تضمین استفاده سالمتر از منابع آبی در حال کاهش، هماهنگی اقدامات بهداشتی در وضعیتهای اضطراری.

این پیام می­تواند بطور نسبتاً آسانی در بافتها، کشورها، فرهنگها و زبانهای مختلف تفسیر گردد و براساس بافتها و اولویتهای ملی و منطقه­ای، معنای مختلفی داشته باشد.

این پیام در معنی گسترده­اش، ایجاد ارتباطات بین تغییرات آب و هوایی و بهداشت که تاکنون تحت بررسی نگرفته را مورد توجه قرا رمی­دهد و علاوه بر مورد تاکید قراردادن بهداشت و تغییرات آب و هوایی، به حوزه­هایی نظیر بهداشت و امنیت، بهداشت و محیط، بهداشت و انرژی، بهداشت و غذا، بهداشت و حمل و نق، بهداشت و محیط ساخته شده اشاره می­نماید.

پیام امسال یک دعوت برای انجام طیف وسیعی از اقدامات در جامعه و مرتبط شدن به تلاشهای گسترده آژانسهای بین­المللی، سازمانهای غیردولتی، دولتها و بطور کلی در سطح جامعه می­باشد. فرصت مناسبی می­باشد که روی انرژی و تعهد مردم سرمایه­گذاری نموده و به هدف مشترک نائل آییم. این هدف عبارت است از: جلب توجه جهانی و محلی و فعال نمودن اقدامات برای اینکه هر فرد در روی زمینه به تغییرات آب و هوایی، تهدیدات و تاثیرات بهداشتی آن کمتر آسیب­پذیر باشد.

روز جهانی بهداشت سال 2008، فرصت مغتنمی می­باشد که با تلاش خــــود دولتهــا، مجامع بین­المللی، جامعه شهری و افراد را ترغیب کنیم در زمینه تغییرات آب و هوایی اقداماتی را انجام دهند در این روز، امیدواریم سازمان شما نیز به جمع افراد دیگر در سراسر دنیا محلق شده و مراسم روز جهانی بهداشت را با پیام «حفاظت از سلامت در بحرانهای آب و هوایی» میزبانی نماید. انجام یکسری از فعالیتها در هر کشور باعث می­شود که برنامه­های متوقف به برنامه­های فعال و موفق بلند مدت تبدیل گردد.

در تجارب و تصورات انسانها، راه­حلهایی برای بحران تغییرات آب و هوایی پیدا می­شود. نیاز است که همه ما برای این تهدید جهانی راه حلی را پیشنهاد نماییم.

روز جهانی بهداشت فرصتی را بوجود می­آورد که تعهد سیاسی خود را بمنظور پرداختن به تغییرات آب و هوایی احیا نموده و با برگزاری یک مراسم کم نظیر به تلاشهای جهانی پیوند خورده و مشارکت عموم را در این مبارزه جهانی برای حمایت از سلامت در مقابل اثرات منفی تغییرات آب و هوایی سرعت بخشیم.

دلایل اصلی در حمایت از این تلاش جهانی عبارت است از:

1- سلامت، میــــان بخشهـایی قرار می­گیرد که بیشترین تأثیر را از تغییرات آب و هوایی می­پذیرد.

2- تأثیرات سلامت از تغییرات و تنوع آب و هوایی اتفاق می­افتد. مرگ و میر بخاطر گرمای زیاد، تغییرات در میزان بیماریهای منتقل شده توسط نـــاقلین، تغییرات در فصلهای پیش­بینی شده قطبی در ارتفاعهای بالا و متوسط نیم کره شمالی، شواهد اولیه در تأثیرات سلامت در برابر تغییرات آب و هوایی می­باشد.

3- تغییرات الگوهای بحرانهای طبیعی و تعداد افرادی که تحت تأثیر این بحران طبیعی قرار گرفته­اند، نتیجه اولیه دیگر، این تغییرات آب و هوایی می­باشد. سالانه بیش از شصت هزار مرگ و میر در اثر بحرانهای طبیعی مربوط به تغییرات آب و هوایی رخ می­دهد که اکثر این مرگ و میرها در کشورهای در حال توسعه رخ می­دهد.

4- خطرات بهداشتی ناشی از تغییرات آب و هوایی متنوع، جهانی و برای کنترل کردن آنها در مقیاسهای زمانی بشری مشکل می­باشد. خطرات فزاینده تغییرات درجه حرارت هوا را نمونه­ای از این خطرات می­باشد که باعث زیاد شدن تعداد پشه­ها و عدم دسترسی آب آشامیدنی و تغییرات در میزان بیماریهای عفونی می­گردد.

5- بسیاری از بیماریهای مهلک جهانی به شرایط آب و هوایی بسیار حساس می­باشند. سالانه مالاریا، اسهال، سوء تغذیه باعث مرگ سه میلیون نفر می­شود. شیوع و گسترش تمام این شرایط و بیماریها، احتمالاً به دلیل تغییرات الگوهای آب و هوایی و دسترسی آب می­باشد. اثرات بهداشتی، در جمعیتهای آسیب­پذیر به مراتب بزرگتر می­باشد. افراد خیلی جوان، مسن و بیمار تحت تأثیر بیشترین میزان خطر قرار می­گیرند. کشورهای کم درآمد و در مناطقی که کمبود تغذیه رایج می­باشد و آموزش ضعیف و بناهای زیرساخت مناسب نیستند، اینها در تطبیق خود به تغییرات آب و هوایی و خطرات بهداشتی بیشترین مشکلات را متحمل می­گردند. آسیب­پذیری با توجه به منطقه جغرافیایی مشخص می­شود و در مناطقی که دارای میزان بالایی از بیماریهای حساس به شرایط آب و هوایی، استرس آب، تولیدات غذایی ناکافی و جمعیت متروکه می­باشند، این آسیب­پذیری بیشتر می­باشد. افرادی که در جزایر کوچک، مناطق کوهستانی، نواحی با آب استرس­دار، شهرهای بزرگ و نواحی ساحلی در کشورهای در حال توسعه (خصوصاً در تجمعات بزرگ شهری در مناطق دلتا در آسیا)، افراد فقیر و افرادی که در مناطق فاقد امکانات ارائه خدمات بهداشتـــی می­باشند، تحت تأثیر بیشترین میزان خطر می­باشند. یک نگرانی عمده در این زمینـــه می­باشد که تعدادی از کشورهای آفریقایی دارای بار زیادی از بیماریهای حصاص به شرایط آب و هوایی می­باشد اما امکانات ارائه خدمات بهداشتی برای پاسخگویی در آنها ضعیف می­باشد. اثرات تغییرات آب و هوایی روی توسعه اقتصادی اجتماعی باعث تضعیف شدید سلامت و تندرستی مردم چنین کشورهایی می­گردد.

6- همانطور که درجه حرارت افزایش می­یابد، اثرات بهداشتی در طی زمان بیشتر می­شود و تمام جمعیتهای دنیا را آلوده می­سازد.

7- خطرات مربوط به تغییرات هوا به طور عادلانه­ای پراکنده نمی­گردد. گازهای گلخانه­ای که سبب تغییرات آب و هوایی می­گردد، اساساً منشاء آن از کشورهای صنعتی می­باشد، اما خطرات کوتاه مدت و بلند مدت متوجه فقیرترین کشورهای در حال توسعه می­باشد که کمترین کمک را ایجاد مشکل نموده­اند.

8- تغییرات آب و هوایی باعث از دست رفتن شانسهای بیشتر برای دستیابی به اهداف توسعه هزاره در زمینه هدف کاهش فقر و توسعه اجتماعی که جوامع بین­المللی درباره آن به توافق رسیده­اند، می­گردد. که در اینجا نیز، تغییرات هوایی بیشترین تأثیر منفی را به افراد فقیر و محروم می­گذارد که توانایی بهبود زندگی خود را ندارند.

9- یک دیدگاه بهتر در مورد میزان و برنامه زمانی تأثیرات منفی بهداشتی در اثر تغییرات آب و هوایی در دسترس می­باشد. میزان این تأثیرات را می­توان با میزان بالای هشتاد درصد یا میزان خیلی بالای نود درصد پیش­بینی نمود.

10- هرگونه اقدامی که ما در زمینه کم نمودن و تطبیق در طی دهه آینده انجام دهیم به میزان زیادی روی اثرات بهداشتی در سراسر دنیا تأثیر می­گذارد.

11- بسیاری از اثرات بزرگ روی سلامت از طریق مداخلات آزمایش شده و معتبر بهداشت عمومی و از طریق اقدامات کاهش (کم کردن معرض) و تطبیق (کم کردن اثرات) در بخشهای مربوط به سلامت نظیر کنترل ناقل، انرژی، حمل و نقل، استفاده از زمین، مدیریت آب قابل اجتناب و کنترل می­باشد.

12- بسیاری از راهبردهای ضروری برای ثابت نمودن تغییرات آب و هوایی، بر روی سلامت اثرات مثبتی را دارند. برای مثال، استفاده نکردن وسایل حمل و نقل در کشورهای صنعتی خروج گازهای گلخانه­ای را از اتومبیلهای شخصی کم نموده و در همان زمان، کیفیت هوا را بهبود می­بخشد و منجر به بهداشت تنفسی بهتر و مرگهای زودرس کمتر و افزایش فعالیتهای فیزیکی بیشتر و در نتیجه چاقی کمتر و بیماریهای مربوط به چاقی کمتر می­شود.

پاسخگویی بهداشت عمومی به تغییرات آب و هوایی باید براساس شرایط و تهدیدات محلی و منطقه­ای باشد زیرا بهداشت براساس منطقه جغرافیایی، جمعیت فعال، میزان پیشرفت بناهای زیرساخت مربوط به بهداشت عمومی، بطور مختلفی تحت تأثیر قرار می­گیرد. این تفاوتها در مطالب استخراج شده از:

The Fourth Assessment Report of Intergovernmental Panel on Climate Change, Summary to Policy- makers

نشان داده شده است.

- آفریقا: بدتر شدن سوء تغذیه در تعدادی از کشورها بخاطر کم شدن پنجاه درصدی محصولات کشاورزی تا سال 2020

- آسیا: بالا رفتن رقم مرگ و میر و شیوع بیماری آندمیک بخاطر بیماری اسهال ناشی از سیلها و خشکسالیها در شرق، جنوب و جنوب شرقی آسیا. این سیلها و خشکسالیها به خاطر تغییرات در چرخه آب رخ می­دهد.

- اروپا: افزایش خطرات بهداشتی بخاطر امواج گرما و آتش­سوزی­های غیرقابل کنترل.

- آمریکای لاتین: افزایش تعداد مردم در خطر گرسنگی بخاطر کاهش تولید تعدادی از محصولات مهم و حیوانات اهلی.

- آمریکای شمالی افزایش تعداد، شدت و مدت امواج گرما با اثرات منفی بهداشتی بالقوه.

«حفظ سلامتی در برابر تغییرات آب و هوایی»

اهداف:

- افزایش آگاهی و فهم عمومی از تأثیرات بهداشتی در سطح محلی و جهانی در اثر تغییرات آب و هوایی

- حمایت از مشارکت بین­بخشی و بین شاخه­ای از سطوح محلی تا بین­المللی، که در این افرایند سعی می­گردد بهداشت از طریق پیاده نمودن سریع راهبردهای کاهش، تغییرات آب و هوایی را تثبیت نموده و با ایجاد برنامه­های تطبیق فعال اثرات منفی سلامت را به حداقل برسانیم.

- ایجاد اقدامات مؤثر توسط جوامع محلی، سازمانها، سیستمهای بهداشتی و دولتها بمنظور کاهش اثرات منفی تغییرات آب و هوایی روی سلامت از طریق پیاده نمودن فوری تکنیکهای کاهش (کم کردن تماس) و تکنیکهای تطبیق (کم کردن اثرات).

- نشان دادن نقش جامعه بهداشتی در مواجه با چالشها در سطوح جهانی، منطقه­ها، کشورها و جوامع

- ایجاد تعهد و انجام اقدامات میان دولتها، سازمانهای بین­المللی، اهداء­کنندگان، جوامع مدنی، امور صنفی و جامعه­ها (خصوصاً میان جوانان) بمنظور قرار دادن بهداشت در کانون توجه برنامه­های تغییرات آب و هوایی.

سازمان جهانی بهداشت  2008