48 ساعت پر تب و تاب سپری شد تا «رویانا» ثابت كند كه زنده می‌ماند و عنوان اولین گوسفند زنده و سالم شبیه‌سازی شده در خاورمیانه را تا آخر عمر یدك می‌كشد اما در دو روز اول تولد «رویانا» خبرنگاران رسانه‌های مختلف ایران و دنیا كه به اصفهان آمده بودند اضطراب، خستگی و هیجان را در چهره تیم پژوهشكده رویان اصفهان كه «رویانا» حاصل تلاش آنها بود، می‌دیدند. بعد از گذشت 48 ساعت همه مطمئن شدند كه پژوهشگران موسسه رویان اصفهان موفق شده‌اند و در راس آنها دكتر محمدحسین نصر اصفهانی رئیس پژوهشكده رویان اصفهان مورد توجه بود.
از انگلستان تا رویانا
دكتر نصر در ابتدا خودش را این‌گونه معرفی می‌كند: «دكتر محمدحسین نصر اصفهانی هستم. در سال1345 در یك خانواده متوسط و معمولی در اصفهان به‌دنیا آمدم. تحصیلات پدرم در حد تحصیلات پنجم ابتدایی بود. پدرم علاقه زیادی به تحصیل داشت اما زمانی كه كلاس پنجم را طی كرد پدربزرگم كه كشاورز بود می‌خواست فرزندش مانند خودش كشاورز ماهری باشد بنابراین اجازه ادامه تحصیل به پدرم نداد. پدرم به همین علت علاقه وافری داشت تا فرزندانش تحصیلكرده شوند لذا من هنگامی كه 14 ساله بودم و كلاس سوم راهنمایی را تمام كردم به اصرار پدر راهی انگلستان شدم.»
وی ادامه می‌دهد: «علاقه زیادی به رشته پزشكی داشتم و نمراتم هم بسیار عالی بود اما بنا به شرایطی رشته پیراپزشكی را انتخاب كردم و لیسانس بیولوژی انسانی و آناتومی گرفتم. در همان دوره به یكی از اساتید در دانشگاه كمبریج انگلستان كه در زمینه جنین‌شناسی كار می‌كرد معرفی شدم و به عنوان اولین ایرانی در این رشته تحصیل كردم. بعد از فارغ‌التحصیلی هم در حدود دو سال در انگلستان به عنوان جنین‌شناس بالینی كار كردم ولی چون همیشه عاشق وطنم بودم به كشور برگشتم.»
دكتر نصر اصفهانی بعد از طی فراز و نشیب‌های طولانی به دانشگاه علوم پزشكی اصفهان رفت و در همان ایام با همكاری یكی از متخصصان زنان اولین مركز نازایی در اصفهان را برای درمان بیماران و ادامه تحقیقات تاسیس كرد، اما بعد از هفت سال هنگامی كه نوبت به استخدام او رسید بر سر یك دو راهی قرار گرفت. وی در این مورد می‌گوید: «بعد از هفت سال تدریس در دانشگاه زمانی كه حكم كاری را می‌خواستند برای من بزنند رئیس دانشگاه به من گفت 30 سال باید تعهد بدهی كه كار خصوصی نكنی ولی من كه اصلا با علاقه درمان و تحقیق به ایران آمده بودم و با شرایط دانشگاه‌ها نمی‌توانستم كار كنم بین ماندن در دانشگاه و انجام كار درمان و تحقیقات، دومی را انتخاب كردم.»
وی از آشنایی خود با مرحوم دكتر كاظمی موسس و پایه‌گذار پژوهشكده رویان به عنوان یك اتفاق مهم در زندگی‌اش یاد می‌كند و می‌گوید: «بعد از آشنایی با دكتر كاظمی به موسسه رویان رفتم، آن زمان هنوز كارها در پژوهشكده رویان نتیجه نداده بود. وقتی به آنجا رفتم سیستم‌هایشان را بر اساس استانداردهای انگلستان هماهنگ كردیم و كار نتیجه داد. بعد از آن به پیشنهاد دكتر كاظمی به عضویت هیات علمی پژوهشكده رویان در آمدم. ضمن اینكه كار آموزش و پژوهش را در كنار هم انجام می‌دادم.
من در دانشگاه اصفهان دانشجویان مختلفی را آموزش دادم و نتایج تحقیقاتمان را به پژوهشكده رویان ارائه می‌كردیم. به‌تدریج فعالیت‌های تحقیقاتی و آمار دانشجویان زیاد شد و به این نتیجه رسیدیم كه بهتر است پژوهشكده‌ای را تاسیس كنیم تا كارها ساماندهی شده انجام شوند. در نهایت پژوهشكده رویان اصفهان كه زیر مجموعه پژوهشكده رویان بود را با كمك مرحوم دكتر كاظمی راه‌اندازی كردیم.»
رئیس پژوهشكده رویان اصفهان ادامه می‌دهد: «ما كار روی سه پروژه را در اصفهان آغاز كردیم یكی درمان مردان نازا كه از قدیم روی آن كار می‌كردند و دیگری تاسیس آزمایشگاه تخصصی آندولوژی در پژوهشكده رویان برای تحقیقات بر روی اسپرم و دیگری انجام قسمتی از طرح شبیه‌سازی یا كلونی كه طرح سوم منجر به تولد «رویانا» اولین جنین شبیه‌سازی شده خاورمیانه شد.»
چگونه موفق شدید؟
دكتر نصر اصفهانی در پاسخ به این سوال كه «چه عواملی موجب موفقیت شما شد؟» می‌گوید: «من فكر می‌كنم اولین چیزی كه انسان باید داشته باشد اعتقاد به خداست و اینكه یك هدفی برای كارش داشته باشد. هدف من هم خدمت به هموطنانم بود و همیشه رضای خدا را در همه كارها در نظر می‌گیرم. یعنی حتی در شبیه‌سازی هم می‌گفتم اگر خدا بخواهد این اتفاق می‌افتد. من اعتقاد راسخ دارم به اینكه هر چه داریم از عنایت خداوند سرچشمه می‌گیرد و انسان‌ها شخصا خودشان چیزی ندارند مگر اینكه خدا بخواهد یا انسان‌ها از خدا بخواهند.»
وی علاوه بر اینكه اعتقاد به خدا و هدف داشتن در كارها را عاملی مهم در موفقیت خود می‌داند، نیت پاك را نیز عاملی اساسی در موفقیت می‌داند و می‌افزاید: «اگر نیت پاك در كار باشد خداوند هم كمك می‌كند. اگر هدف و نیت پاك باشد در هر لحظه آدمی موفق است.»
تولید یك حیوان شبیه‌سازی شده را به تنهایی نمی‌توان موفقیت دانست. من می‌توانستم همان‌گونه كه دو سال در انگلستان كار كردم آنجا بمانم و ادامه بدهم چرا كه از اولین دانشجویان رشته جنین‌شناسی مدرن بودم پس برای من آنجا جای كار بود ولی من فكر می‌كردم اگر یك مقاله‌ای از كشورمان بفرستیم و در یك مجله خارجی چاپ شود و اسم جمهوری اسلامی ایران در آن مجله‌ها ثبت شود، بهتر از آن است كه 100 مقاله به نام كشور انگلستان به ثبت برسانم.»
این محقق و پژوهشگر جنین‌شناسی كه تاكید خاصی بر انجام تحقیق برای رسیدن به موفقیت‌های بیشتر كشورمان دارد، می‌گوید: «تحقیقات گروهی است و من همیشه تلاش كردم به دانشجویانم بها و فرصت بدهم و به كسانی كه با من كار می‌كنند آموزش بدهم تا آنها هم پیشرفت داشته باشند.»وی از حسادت به عنوان یكی از عوامل مهم عدم موفقیت نام می‌برد و می‌گوید: «به طور مثال اگر كسی محقق باشد می‌تواند بفهمد كه تحقیق آن‌قدر گسترده است كه همیشه جا برای كار و تحقیق هست و كار پایانی ندارد و بنابراین در تحقیق جایی برای حسادت وجود ندارد.»دكتر نصر از خانواده به عنوان یكی از عوامل موثر در موفقیت نام می‌برد و تاكید می‌كند: «اگر تشویق‌های مداوم پدرم و همدلی، همفكری و همراهی همسرم نبود به این موفقیت‌ها دست پیدا نمی‌كردم.»
وی همچنین توصیه می‌كند: «من فكر می‌كنم اعمال انسان‌ها مهم‌تر از صحبت‌هایشان است و باید سعی كنیم از اعمال انسان‌ها و اطرافیانمان درس بیاموزیم و به جوان‌ها و مخصوصا دانشجویان بها بدهیم و به رشد آنها كمك كنیم.»
وی در پایان می‌گوید: «اگر محقق بخواهد موفق باشد علاوه بر اینكه باید اعتقاد به خدا، نیت و هدف پاك و حمایت و همراهی خانواده را داشته باشد نباید دغدغه گذران زندگی را داشته باشد. باید دغدغه فكری محققان را برطرف كنیم و به آنها بها بدهیم تا حس كنند كه اگر تحقیق می‌كنند به آنها توجه می‌شود چرا كه من معتقدم خیلی از جوانان ایرانی دنبال درآمدهای آنچنانی نیستند بلكه به دنبال یك كار خوب و موفقیت در آن هستند.»
بهروز شجاعی-ساعت 30 دقیقه بامداد روز شنبه 8 مهرماه دومین گوسفند شبیه‌سازی شده خاورمیانه در پژوهشكده رویان اصفهان به دنیا آمد.
نظر شما