سلامت نیوز: بعد از بازنشستگی، كار اصلی خیلی‌ها تازه آغاز می‌شود: معلمان، كارمندان و كارگران بسیاری هستند كه تازه با ورود به دنیای بازنشستگی می‌بینند كه چند جای كار می‌لنگد، بعد كم‌كم موضوع بیمه، حقوق، همسان‌سازی وارد بحث‌های روزمره گروه‌های مجازی می‌شود كه در آن بازنشستگان هر طیف و حرفه‌ای مشغول رایزنی هستند تا بلكه بتوانند بخشی از آنچه حق خود می‌دانند را زنده كنند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،فروردین ماه امسال یك نمونه از این اعتراض‌ها و تجمع‌ها به صورت سراسری خودش را نشان داد. بازنشستگان و مستمری‌بگیران روبه‌روی ادارات و مراكز تامین اجتماعی استان‌ها تجمع كردند. این تجمع‌ها كه قبلا محدود به اصناف مختلف بود در گذر زمان شكل واحدتری هم به خود گرفت تا مطالبات یكسان مشخص‌تر و آشكارتر بیان شوند.
سوی دیگر اعتراضات كه شاید نماد كمتری در خیابان‌ها داشته و بیشتر به خاطر نوع سازوكار صندوق بازنشستگان كشوری در مذاكرات و نامه‌نگاری‌ها و حركات گروهی و تشكیل كارگروه پیش‌رفته هم هست. كسانی كه كارفرمای‌شان دولت است و بیشتر هم تلاش می‌كنند تا از همین دریچه خواسته‌های‌شان را مطرح كنند. اما در هر دو صورت مطالبه همسان‌سازی یكی از اصلی‌ترین خواسته‌هایی است كه این گروه‌ها بر دست گرفته‌اند و تلاش دارند آنها را از هر مرجعی كه بتوانند، طلب كنند.
مشكل در بخشی از حوزه‌ها با خصوصی‌سازی و ماجراهای بعدش شروع شد. مراكزی مانند مخابرات بودند كه جایی به بعد با پیاده شدن خصوصی‌سازی دچار تغییراتی شدند كه بیشتر از همه كاركنان‌شان را تحت تاثیر قرار داد. كسانی كه آخر نفهمیدند چطور می‌شود قانون عنوان آنها را تغییر دهد اما سهم‌شان از كسورات حقوقی و بعد مزایای بازنشستگی تغییر نكند.
یكی از بازنشستگان 9 درصد كشوری مخابرات پس از خصوصی‌سازی در مورد آنچه بر آنها گذشته است به «اعتماد» می‌گوید: «زمانی كه قرار شد خصوصی‌سازی بر اساس اصل 44 در مخابرات ایران صورت بگیرد، مخابرات باید بر اساس ماده 21 قانون خدمات كشوری كاركناش را از 9 درصد به 7 درصد تامین اجتماعی تغییر می‌داد.
بند دال می‌گوید هزینه این تغییرات صندوق از 9 درصد به 7 درصد را باید دولت پرداخت كند. از سال 88 تا الان كه 1400 هست، 12 سال از عمر این ماده قانونی و بخش خصوصی مخابرات می‌گذرد اما نه مخابرات و نه دولت زیر بار این قانون نرفتند كه اگر انجام داده بودند الان كاركنان شاغل و بازنشسته مخابرات با این مشكلات موجود مواجه نمی‌شدند.»
این حرف دال همان حرفی است كه آنها سال‌هاست، پیگیرش هستند: «دومین موضوع این است كه تبصره یك همان ماده می‌گوید اگر افراد تابع صندوق‌شان بوده‌اند باید به استناد این تبصره و ماده 31 برنامه چهارم توسعه، كسورات آنها بر اساس 7 درصد از آنها كم شود تا در هنگام بازنشستگی از همان مزایای 7 درصد بهره‌مند می‌شدند.» تامین اجتماعی از هر پرداختی كه به فرد انجام شود مبلغی را به عنوان كسورات كم می‌كند یعنی به زبان ساده 30 درصد كم می‌شود كه 7 درصد سهم را كارمند می‌دهد و 23 درصد را كارفرما. سازمان بازنشستگی كشوری 22.5 درصد از آیتم‌های ماده 106 خودش كم می‌كند:
«اگر در تامین اجتماعی هزینه مسكنی پرداخت شود یا ایاب و ذهاب و اضافه كار و غیره، از همه‌شان كسوراتی كم می‌شود و به همین دلیل در میانگین دوسال آخر قبل بازنشستگی محاسبه می‌شود. باید برای كارمندان بخش‌های واگذار شده هم مانند كارمندان تامین اجتماعی كسورات كم می‌شد كه اگر این اتفاق می‌افتاد، از سال 88 ما هم مانند شاغلان 7 درصد كسورات را پرداخت می‌كردیم، در میانگین دو سال آخر آن حقوق را می‌گرفتند.
اینحا یك اختلاف حقوقی بین 800 هزار تا یك میلیون تومان ایجاد شد اما در همسان‌سازی، وزارت كار (كه دو سازمان تامین اجتماعی و بازنشستگی كشوری زیرنظرش قرار دارند)، در اجرای همسان‌سازی و بر اساس ماده 30 قانون برنامه ششم توسعه گفت 90 درصد حقوق شاغلان در جهت عدالت در پرداخت و رفع تبعیض‌ها باید اعمال شود، اما هر یك از این سازمان‌ها به سبك و سیاق خودشان عمل كردند.
سازمان بازنشستگی كشوری با گروه مشاورانی كه داشت كه اغلب آموزش و پرورشی و بازنشسته‌های 10 تا 20 سال گذشته، یك میانگین حقوقی را درآوردند و این را در قالب یك جدول همسان‌سازی بر اساس ماده 109 طراحی و ابلاغ كردند.» می‌گوید تامین اجتماعی چنین كاری نكرده است و سال 99 یك میلیون تومان در مرداد ماه اضافه كرد و یك میلیون و 200 هزار تومان هم در بهمن ماه.
این مبلغ 2 میلیون و 200 هزار تومان به حقوق تمام بازنشستگان اضافه شد: «در صندوق بازنشستگی كشوری با توجه به سقفی كه ماده 109 برای‌شان گذاشته، 15 درصد از بازنشستگان مخابرات ایران هیچ‌گونه افزایشی در سال 99 تا الان نداشتند. حالا یك كارمند گروه 15 از 7 درصدی‌ها حقوقش شد 16 میلیون تومان و یك كارمند گروه 15 از 9 درصدی‌ها شد 7 و نیم. یعنی اختلاف حقوق به دوبرابر رسید.
خب اگر اختلاف حقوق یكی، دو میلیون تومان باشد به قول معروف توجیه دارد اما وقتی دوبرابر است یعنی یك بام و دو هوا یعنی تامین اجتماعی عدالت در پرداخت را لحاظ كرد اما در صندوق بازنشستگی كشوری یك سقف كاذبی ایجاد شد و 15 درصد از بازنشستگان 9 درصد پس از خصوصی‌سازی، مبلغ همسان‌سازی‌شان به مدت 10 ماه (تا الان) صفر بوده است. 9 درصدی‌های پس از خصوصی‌سازی در این مدت عملا در هرگونه افزایش همسان‌سازی ماده 30 قانون برنامه ششم توسعه محروم شده‌اند.»
هنوز دولت روحانی به پایان نرسیده این كانون‌های بازنشستگان مخابرات به مجلس و وزارت ارتباطات و برنامه و بودجه و مجلس و هر جای دیگری كه فكر كردند بشود حرف‌شان را بزنند، مراجعه كردند و نامه زدند اما او می‌گوید تاكنون هر چه شنیده‌اند پاسخ‌های كلی بوده بدون اینكه كسی واقعا بیاید و با نمایندگان آنها دیدار و گفت‌وگو كند. در نامه‌ای كه كانون بازنشستگان تهران به رییس كمیسیون اصل 90 مجلس زده و رونوشت آن به همه مسوولان مربوط از روحانی (در زمان ریاست‌جمهوری) گرفته تا رییسی (به هنگام ریاست قوه قضاییه)، قالیباف، آذری‌جهرمی، نوبخت و غیره ارسال شده بود، خطاب به وزیر كار آمده است:
« بارها از مشكلات اجرای طرح همسان‌سازی و رفتار غیرقانونی و سختگیرانه صندوق بازنشستگی كشوری در حق همكاران بازنشسته 9 درصد مخابرات به ویژه محرومیت از اجرای طرح همسان سازی توسط صندوق بازنشستگی كشوری به وزیر محترم داد سخن دادیم . اما دریغ از یك پاسخ؟! لذا به وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی می‌گوییم: شما وزیر ما بازنشستگان 9 درصد مخابرات هم هستید نباید اختلاف حقوق دوبازنشسته 100 درصد باشد؟!» حالا پس از تغییر دولت چه؟ او می‌گوید:
« از وزیر كار جدید بخواهید با عدالت با ما رفتار كنند چون زیبنده نیست كه 15 درصد از بازنشستگان مخابرات كه بالاترین كسورات را هم داشتند، درگیر این بی‌عدالتی در پرداخت شوند. این تبعیضی است كه سازمان بازنشستگی كشوری در حق بازنشستگان 9 درصد پس از خصوصی‌سازی اعمال كرد.»
همسان‌سازی:
نقطه اشتراك مطالباتدر این چهار سالی كه بازنشسته شده به قول خودش یك روز هم آسایش نداشته. فاطمه مویدی‌راد، از فرهنگیان بازنشسته است كه در این سال‌های گذشته به صورت فعال پیگیر مطالبات صنفی بوده و در این میان كم‌كم با سایر گروه‌های بازنشستگان كشوری هم آشنا شده. حالا بخش‌هایی كه همدردی و هم‌شأنی مشكلات وجود دارد مشخص است، او می‌گوید:
«ما در زمینه همسان‌سازی با بازنشستگان دیگر مشترك هستیم. البته مطالبات دیگری به صورت جداگانه داشته‌ایم مثلا در مورد پاداش بازنشستگان 96 به بعد كه فقط مخصوص فرهنگیان بوده. الان گروه‌هایی كه داریم كلا در مورد همسان‌سازی حقوق بازنشستگان كشوری و لشكری و تامین اجتماعی است یعنی در گروه‌های ما همه اینها حضور دارند.» در حال حاضر به گفته او «بالاترین هدف ما همسان‌سازی است» و همین نقطه اشتراك بازنشستگان مختلف شده است: «ما اول این مطالبات را در گروه‌های فرهنگیان دنبال كردیم و بعد گروه‌ها ی دیگر در واقع به ما پیوستند.البته لشكری‌ها شرایط‌شان از ما بهتر است چون بیمه‌شان بهتر است و برخی آیتم‌ها برای آنها فرق می‌كند اما همسان‌سازی سبب اتحاد شده
است.»همسان‌سازی سالیان سال است
كه قانون مصوب مجالس را دارد و از بیش از 10 سال پیش قابلیت اجرایی داشته اما مویدی‌راد می‌گوید كه «هر كدام از دولت‌هایی كه سر كار آمدند به نحوی از انجام كار شانه خالی كردند. تا اینكه نوبت به ما رسید. سال 97 بود كه دیگر مشكل به اوج خودش رسید چون حقوق شاغلان را در چند مرحله اضافه كردند و بعد فاصله حقوقی خیلی زیاد شد و به خاطر همین فاصله خیلی زیاد بود كه بازنشستگان همه با هم صدای‌شان درآمد و اعتراضات یكی شد.»
می‌گوید همان موقع تجمعات شكل گرفت و در سال 98 حتی در مواردی خشونت هم پیش آمده است. حضور این جمعیت در برابر مجلس و سازمان برنامه و بودجه به نظر او سبب شد كه بالاخره میز مذاكره برقرار شود: «سال 99 بود كه آقای نوبخت با ما سر میز مذاكره نشست. از آنجا به بعد فشار نماینده‌های مجلس روی دولت زیاد شد و بعد نوبخت نماینده‌ای به نام كمیجانی را به سمت گروه‌های ما فرستاد كه آن موقع تعدادش به 100 هزار نفر رسیده بود»، نام گروه‌شان «ابرگروه هوشیاری» بود، جمعی از تمامی بازنشستگانی كه طلب همسان‌سازی داشتند.
می‌گوید كمیجانی تا یكی، دو هفته در گروه‌های مختلف چرخیده و نماینده انتخاب كرده است و بعد یك كارگروه 15 نفره از گروه‌های مختلف و همان سال 99 دیدار با نوبخت شكل گرفت: «از آنجا به بعد برخورد آقای نوبخت خیلی خوب بود و گفتند كه می‌خواهند همكاری كنند. آنجا بحث متناسب‌سازی كه ما به آن می‌گوییم همسان‌سازی شكل گرفت.» بعدا تعداد كارگروه به 31 نفر رسید و او عضو هر دو گروه بوده است. مهر سال گذشته موفق شدند موضوع را به اجرا درآورند؛ «حقوق هر بازنشسته‌ای حدود 2 تا 3 میلیون تومان اضافه شد. البته بین كشوری‌ها و لشكری‌ها این اتفاق افتاد.
بعد كه این افزایش حقوق اعمال شد تامین اجتماعی‌ها شروع به سروصدا كردند كه تكلیف ما چیست؟» اما در مورد تامین اجتماعی‌ها همیشه یك سمت مساله افزایش حقوق هم مساله كارفرماست و شاید برای همین است كه دیگر مذاكره با سازمان برنامه و بودجه و مجلس به تنهایی كفایت نمی‌دهد. اما این سو هم كم‌كم متوجه شدند كه میان مجلس و دولت (روحانی) در خصوص همسان‌سازی اختلافاتی وجود دارد: «مجلسی‌ها می‌گفتند ما اصلا این همسان‌سازی آقای نوبخت را قبول نداریم. آقای نوبخت هم می‌گفتند من از اختیارات خودم استفاده كردم و قانونی است.»
برای همین است كه از آنجا به بعد موضوع همسان‌سازی تبدیل به درخواست برای «دایمی شدن همسان‌سازی» شد كه اگر سال 1400 برایش بودجه‌ای در نظر گرفته شده، همه این تلاش‌ها در سال 1401 دود نشود: «وقتی كه انتخابات شد فضای مجلس هم كمی تغییر كرد و ما برای دایمی كردن با مشكل روبه‌رو شدیم.
نماینده‌های مجلس قبلا با ما یكی بودند، 208 نفرشان به آقای قالیباف نامه نوشته بودند كه موضوع همسان‌سازی باید درست شود اما نمی‌دانم بعد چه شد.» احتمال می‌دهد كه شاید رسیدن به كابینه جدید دیگر برای مجلس این معنا را داشته كه نیازی به فشار آوردن به دولت نیست. برای همین تماس بازنشستگان به تك‌تك نمایندگان آغاز شد. هر كسی از هر شهری كه بود شروع كرد به چانه‌زنی:
«با تك‌تك نمایندگان ارتباط گرفتیم. اما حالا از انتخابات به بعد یك عده از اقتصاددانان دارند می‌گویند همسان‌سازی حقوق بازنشستگان سبب ایجاد تورم می‌شود در حالی كه حقوق‌های نجومی خودشان را در نظر نمی‌گیرند.» این آمدن و رفتن دولت‌ها چقدر قرار است بر كلیت قضیه تاثیرگذار باشد؟ «به نظرم در دولت قبلی هدف بیشتر این بود كه بگویند ما این كار را انجام دادیم چون وقتی همسان‌سازی درست شود بین بازنشستگان محبوبیت پیدا می‌كنند، از طرف مقابل هم موضوع را آنقدر كش دادند كه شاید بگویند در دولت جدید این كار را می‌كنیم.
در واقع ما بازنشستگان این وسط مثل ابزار تبلیغاتی برای دولت‌های مختلف هستیم.» بهداشت و درمان، وزارت علوم، لشكری‌ها، معلمان، بخشی از گروه‌های تامین اجتماعی حالا در موضوع مشكلات بازنشستگی به اتحاد رسیده‌اند. بازنشستگانی از حوزه‌های مختلف با صندوق‌های بازنشستگی مختلف كه البته گاه مزایای همدیگر را هم از نظر پنهان نمی‌دارند تا در مطالبات خودشان آنها را درخواست كنند، اما موضوع اصلی گسترش این مطالبات است كه احتمالا با یكی از بدترین دوران‌های مالی صندوق‌های بازنشستگی و بودجه همزمان شده است.
نظر شما