سلامت نیوز:وزارت نیرو خرداد ماه سال‌جاری دستور توقف و حذف سد فینسک را داد. چند ماه پس از ابلاغ رسمی این تصمیم، وزیر نیرو دولت سیزدهم هم در سفری که هیأت دولت به سمنان داشت، سرانه مصرف بخش کشاورزی استان را بالاتر از میانگین کشور دانست و اعلام کرد چشمه «روزیه» به تنهایی می‌تواند نیاز آب شرب سمنان را تأمین کند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ،«علی اکبر محرابیان» مهمترین منبع آب برای بخش صنعت سمنان را استفاده از پساب عنوان کرد و گفت: «پساب آب صنعتی سمنان هم‌اکنون نیز 100 لیتر در ثانیه قابل تخصیص است. این مقدار طی دو سال آینده به 350 لیتر در ثانیه افزایش پیدا می‌کند.»
بسیاری حرف‌های وزیر نیرو را پایان دلهره 25 روستا دانستند که ساخت سد فینسک آنها را به سمت مهاجرت و حاشیه‌نشینی اجباری می‌برد، اما نمایندگان و ذینفعان سد فینسک همزمان با سفر رئیس جمهور به سمنان خواستار از سرگیری ساخت این سد شدند. این درخواست به نامه‌نگاری «غلامحسین اسماعیلی» رئیس دفتر رئیس جمهور به وزیر نیرو منجر شد. او در این نامه خواستار تشکیل جلسه‌ای بین وزارت جهاد کشاورزی، سازمان حفاظت محیط زیست، استانداری مازندران و نمایندگان آن با هدف رفع تعارض و اختلافات بین بخشی و متقاعد‌سازی ذینفعان شد.
بی‌خبری مازندران از چگونگی صدور مجوز زیست محیطی
«عباس گلرو» نماینده مردم سمنان، مهدی‌شهر و سرخه در مجلس شورای انقلاب اسلامی برخلاف نظر کارشناسان محیط زیست و وزارت نیرو، ساخت سد فینسک و انتقال آب خزر به سمنان را تنها راه مشکل کم آبی، تأمین شرب، صنعت و کشاورزی می‌داند و از صدور همه مجوزها از جمله ارزیابی زیست محیطی پروژه سد فینسک توسط محیط زیست خبر می‌دهد.
«علی اکبر یداللهی» معاون اداره کل محیط زیست مازندران می‌گوید: «اداره کل محیط زیست مازندران از جزئیات گزارش ارزیابی خبر ندارد و این ارزیابی توسط محیط زیست سمنان انجام گرفته است.» وی می‌گوید: «از محیط زیست مازندران برای تهیه گزارش ارزیابی دعوت نشد ما از مختصات سد از جمله ارتفاع آن خبر نداریم، در سال 97 طی نامه‌ای خواستار ارائه مشخصات طرح شدیم.» او به تأثیر منفی ساخت سد فینسک روی سد شهید رجایی در پایین دست اشاره می‌کند و می‌گوید: «این سد 15میلیون مترمکعب گنجایش دارد و قرار است هفت و نیم میلیون مترمکعب آب آن به سمنان برود. کارشناسان می‌گویند این عدد معادل ۱۰ درصد آب ورودی به سد شهید رجایی ساری است که در پایین دست سد فینسک قرار دارد و ۲۰ سال پیش به بهره‌برداری رسیده است.»
از پایین دست سد فینسک تا ورودی آب به مخزن سد شهید رجایی، ۲۲ پارچه آبادی و روستا وجود دارد. بررسی کارشناسان محیط زیست نشان می‌دهد با ساخت سد فینسک بیکاری و حاشیه‌نشینی تنها به سه روستای مخزن سد فینسک محدود نمی‌شود و کشاورزی 23 روستای دیگر را هم تحت تأثیر قرار می‌دهد.
یداللهی در پاسخ به این سؤال که با توجه به اینکه سد فینسک روی رودخانه تجن ساخته می‌شود و این رودخانه در جغرافیای مازندران قرار دارد چرا نباید استانداری، نمایندگان و محیط زیست استان در جریان مسائل فنی سد باشند، می‌گوید: «تصمیم‌گیری درباره سد فینسک براساس مرزهای سیاسی انجام گرفت. چون محل سد در مرز دو استان قرار دارد، از دفتر ارزیابی به ما گفتند ارزیابی سد فینسک توسط سمنان انجام می‌شود. اگر رودخانه حفاظت شده بود ما می‌توانستیم وارد شویم اما الان متولی رودخانه وزارت نیرو است.»
تخریب وسیع جنگل های هیرکانی
حنیف رضا گلزار کارشناس محیط زیست مازندران در گفت‌و‌گو با «ایران» ساخت سد فینسک را باعث نابودی ۴۰ هکتار جنگل هیرکانی، از بین رفتن ۴۰۰ هکتار زمین کشاورزی، تخریب گسترده منابع خاکی، آسیب به منطقه حفاظت شده پرور، حذف حقابه بیش از ۶ هزار هکتار از شالیزارهای مازندران بعلاوه آوارگی مردم روستاهای درگیر می‌داند.
او درباره تصمیم جدید دولت برای گفت‌و‌گو میان ذینفعان و مخالفان سد فینسک به «ایران» می‌گوید: «ترکیب گفت‌و‌گو‌کنندگان بسیار مهم است. باید دید چه کسانی قرار است درباره آب مصرفی مردم مازندران تصمیم بگیرند.» او البته اعتقاد دارد که این نشست به نتیجه‌ای موکول نمی‌شود و می‌گوید: «چون پیامدهای این سد روی استان مبدأ «مازندران» آنقدر آشکار و واضح است که بعید به نظر می‌رسد به توافقی برسد که مسئولان استان مقصد (سمنان) را راضی کند.»
سمنان در رتبه ششم سرانه مصرف آب کشور
گلزار کارشناس محیط زیست مازندران برای اثبات دلایل تعارض پروژه سد فینسک با مؤلفه‌های محیط زیست خواستار مناظره بین نمایندگان مازندران و سمنان است. او راه‌حل معضل آب سمنان را انتقال آب نمی‌داند و می‌گوید: «اعتقاد داریم که سمنان کمبود آب ندارد. چون سرانه آب شرب در استان سمنان بسیار بالاتر از میانگین کشوری و جهانی است.
هنوز هیچ‌گونه اقدامی برای تعدیل این مصرف انجام نگرفته است.» گلزار به صحبت‌های محرابیان وزیر نیرو استناد می‌کند و می‌گوید: «وزیر نیرو اعلام کردند که میانگین مصرف آب در بخش کشاورزی در سمنان هم بالاتر از میانگین کشور است.» او اعتقاد دارد اگر این دو مورد در سمنان اصلاح شود، دیگر بحث کم‌آبی در استان مطرح نخواهد شد.
گلزار درباره تأمین آب صنعت سمنان هم اعتقاد دارد: «در خوشبینانه‌ترین حالت 50 درصد واحدهای اکثر شهرک‌های صنعتی مستقر در شرق تا غرب استان تعطیل است. اگر ظرفیت تمام شهرک‌ها فعال شود هم میزان کل آب مصرفی در صنعت استان حداکثر 50 تا 55 میلیون مترمکعب است. این میزان عدد درشتی نیست و نیاز به طرح‌های انتقال آب بین حوضه‌ای ندارد.
این نیاز با یک مقدار اصلاح الگوی مصرف و بهینه‌سازی در بحث کشاورزی و خانگی به‌راحتی قابل تأمین است.» او هم مثل وزیر نیرو اعتقاد دارد که نیاز صنعتی استان از طریق پساب‌ها تأمین می‌شود. کارشناسان و فعالان حوزه محیط زیست در نهایت آب پاکی را روی دست همگان می‌ریزند و اعلام می‌کنند درباره منابع آبی حوضه‌های مربوط به البرز شمالی به استان سمنان اهل مذاکره نیستند.گلزار درباره میزان نیاز آب شرب سمنان هم می‌گوید: «سرانه شرب سمنان 218 لیتر است. این عدد بسیار بالا است. سمنان رتبه ششم مصرف آب شرب در کشور را دارد.»
از سرگیری مذاکره درباره ساخت سد فینسک، بعد از مخالفت جدی وزارت نیرو، برخی فعالان حوزه محیط زیست را به این نتیجه رسانده که موافقان سد به دنبال فشار سیاسی برای تکمیل پروژه فینسک هستند. آنها معتقدند ذینفعان فینسک پیش از دولت ابراهیم رئیسی با توجه به سمنانی بودن حسن روحانی رئیس جمهور پیشین توانستند تمام مجوزهای این سد را بگیرند.
بر اساس ارزیابی کارشناسان محیط زیست، ساخت سد فینسک باعث نابودی ۴۰ هکتار جنگل هیرکانی، از بین رفتن ۴۰۰ هکتار زمین کشاورزی، تخریب گسترده منابع خاکی، آسیب به منطقه حفاظت شده پرور، حذف حقابه بیش از ۶ هزار هکتار از شالیزارهای مازندران علاوه بر آوارگی مردم 25 روستای منطقه می شود.
نظر شما