به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،چنین اتفاقی موجب شده است تا بسیاری از مردم به‌صورت خودجوش دست به تقسیم داشته‌هایشان بزنند و هر از گاهی در شبکه‌های اجتماعی و دنیای واقعی با پیام‌هایی برای بخشیدن چند بسته از یک داروی خارجی روبه‌رو می‌شویم. این اتفاق در برخی از داروخانه‌های شهر تکرار می‌شود و فقط کافی است هنگام حضور در چنین فضایی کمی بیشتر به حرف‌های ردو بدل شده میان افراد توجه کنیم.
زن و مرد جوانی جلوی باجه تحویل داروی داروخانه‌ای در شرق تهران ایستاده‌اند و خلوتی داروخانه این فرصت را به آنها و مدیر داروخانه می‌دهد تا به راحتی گفت‌وگوی خود را دنبال کنند. دختر جوان از روند جست‌وجوی داروی خود برای مشکل مایع گوش می‌گوید؛ اینکه به‌دنبال داروی خارجی برای کنترل بیماری‌اش به داروخانه‌های بسیاری سر زده و از تمام آنها دست خالی راهی داروخانه دیگری شده است.
مدیر داروخانه که مرد پیری است و روی صندلی پشت پیشخوان نشسته است، در تمام مدت سرش را به نشانه تأسف تکان می‌دهد و در میانه صحبت‌های دختر جوان از بیمارانی می‌گوید که هر روز برای تهیه داروهای مورد نیاز خارجی به او مراجعه می‌کنند و سؤال می‌پرسند. پسر جوان که گویا مدتی قبل، مشکلی مشترک را تجربه کرده بود، فرمان گفت‌وگو را به‌دست می‌گیرد و با گفتن نخستین جملات لبخند را بر لبان دختر جوان می‌نشاند؛ «من چند بسته از این دارو را دارم و بعد از رفع بیماری‌ام دیگر نیاز به دارو پیدا نکردم.»
دختر جوان تلاش می‌کرد تا خوشحالی خود را از این جمله پنهان کند و میدان را به مدیر داروخانه سپرد؛ «خب شما این داروها را به این خانم بدهید.» این جمله مدیر داروخانه نقطه پایانی بر تعارف‌های این دو مشتری بود و پسر جوان قرار گذاشت که داروی خارجی را فردا به داروخانه بسپارد و دختر جوان نیز پس از تماس با داروخانه برای گرفتن دارو مراجعه کند تا شاید از این طریق برای مدتی هر چند کوتاه مشکلش رفع شود.
دارو؛ بهترین سوغاتی
آوردن داروهایی که نیاز به نسخه ندارند از کشورهای دیگر به وسیله مهاجران ایرانی به یک روزنه امید برای برخی از بیماران تبدیل شده است؛ بیمارانی که در گذر سال‌ها با بیماری‌های مزمنی مواجه شده‌اند و برای کنترل این بیماری‌ها از داروهای خاص خارجی استفاده می‌کنند. در روزگاری که دست‌یافتن به این داروها با مشکل روبه‌رو شد، چاره‌ای جز درخواست از ایرانی‌های خارج از کشور نداشتند. سال‌هاست که بعضی از بیماران ایرانی به چشم‌انتظاری برای رسیدن سوغات‌هایی از نوع دارو عادت کرده‌اند. اگر دوست یا عضوی از خانواده، ساکن در جغرافیایی خارج از مرزهای ایران باشد، هنگام سفر به ایران، نخستین سؤالی که مطرح می‌کند، این است؛ «کسی نیاز به دارو نداره؟»
رامین سال‌ها در آمریکا زندگی می‌کند و با ایرانیان مقیم این کشور دایره دوستی تشکیل داده است. براساس گفته او، دارو به یکی از درخواست‌های ثابت اقوام و آشنایان هنگام بازگشت به ایران تبدیل شده است؛ «همیشه وقتی خود را برای سفر به ایران آماده می‌کنم، از آشنایان نزدیک می‌پرسم که آیا دارویی که نسخه نخواهد را نیاز دارند تا درصورت امکان برایشان تهیه کنم یا خیر؟ تا چند سال پیش این درخواست‌ها خیلی کم بود اما الان افراد زیادی داروهای مختلفی را درخواست می‌کنند؛ از داروی مخصوص آسم گرفته تا داروهای دستگاه‌های گوارشی، مُسکن و ویتامین‌های مختلف در فهرست سوغاتی‌های دارویی قرار می‌گیرد.»
براساس گفته رامین، زمانی که او یا یکی از دوستان و اقوامش برای سفر به ایران برنامه‌ریزی می‌کند، بخشی از ظرفیت چمدان‌ها را به سفارش‌های دارویی اختصاص می‌دهند؛ «با توجه به کمیاب یا نایاب‌شدن برخی از داروهای خارجی، در چند سال اخیر یاد گرفته‌ایم که موقع سفر به ایران باید بخشی از چمدان خود را به دارو اختصاص بدهیم، البته ما این امکان را نداریم که داروهای خاص و در حجم زیاد به ایران بیاوریم اما تا جایی که از دستمان بربیاید، تلاش می‌کنیم تا به اطرافیانمان کمک کنیم، مثلا همین چند وقت پیش یکی از دوستان خواهرم که مبتلا به آسم است، نتوانست داروهای خارجی خود را در تهران پیدا کند، من از طریق سایت آمازون آن دارو را خریدم و به‌وسیله یکی از دوستانم که مسافر تهران بود، دارو را به آن فرد رساندم.»
در این میان برخی از مسافرانی که ایران را به مقصد کشورهای همسایه برای سفرهای کاری و تفریحی ترک می‌کنند، مسئولیت تهیه نیازهای دارویی اطرافیان را برعهده می‌گیرند. نازنین سال‌ها از میگرن شدید رنج می‌برد و وابسته به یک داروی خارجی است. براساس گفته او تنها این دارو می‌تواند دردش را تسکین دهد؛ «داروی من کمیاب شده و به هر داروخانه‌ای که فکرش را بکنی، سر زده‌ام اما دارویم را پیدا نکردم. مادرم برای سفر به ترکیه رفته بود، تنها راهی که به ذهنمان رسید این بود که مادرم نسخه را با خودش ببرد تا شاید از ترکیه بتواند دارو را تهیه کند. در نهایت همان داروهایی که از ترکیه به دستم رسید، توانست دردم را تسکین دهد.»
کشورهای عراق و تا چندی پیش افغانستان نیز در دسته کشورهایی قرار داشتند که افراد می‌توانستند برخی از داروهای خارجی را تهیه کنند؛ مانند مصطفی که سال گذشته برای انجام یک مأموریت کاری به افغانستان سفر کرده بود، به‌دلیل درخواست یکی از همکارانش، در مسیر سفر به چند داروخانه سر زده بود تا داروی خارجی برای رفع مشکل گوارشی فرزند همکارش تهیه کند.
درخواست‌های توییتری و اینستاگرامی
در کنار پیام‌هایی که از طریق نزدیکان برای تهیه داروهای خارجی به برخی از مسافران داده می‌شود، توییتر و اینستاگرام نیز بخشی از این مسئولیت را به دوش می‌کشند. در نگاهی گذرا به این شبکه‌های اجتماعی با پیام‌هایی برای درخواست تهیه دارو یا تمایل برای به اشتراک گذاشتن داروهای خارجی روبه‌رو می‌شویم. برخی نیازهایشان را در قامت یک پیام شبکه اجتماعی مطرح می‌کنند و افراد مختلف با به اشتراک‌گذاشتن این پیام تلاش می‌کنند راهی برای رفع این نیاز پیدا کنند، در نقطه مقابل نیز کم نیستند افرادی که چند بسته داروی خارجی در اختیار دارند و به‌دلیل رفع مشکل، ترجیح می‌دهند تا با ارسال پیامی در شبکه‌های اجتماعی، آن دارو را به‌دست فردی که نیاز به آن دارو دارد، برسانند. این اتفاق در دوران کرونا و کمبود برخی از داروها شدت گرفت و افراد بسیاری پس از درمان به‌دلیل هزینه‌های بالای برخی داروها، ترجیح دادند که داروی باقی‌مانده را در اختیار یک فرد بیمار و نیازمند قرار دهند.
نیم‌نگاهی به شیوه‌های دسترسی به داروهای خارجی در روزگار کمبود این قبیل داروها در کشور، این واقعیت را گوشزد می‌کند که بسیاری از افراد در تلاش هستند تا با ایجاد شبکه‌های ارتباطی منحصربه فرد، شرایط را برای بیماران وابسته به داروهای خارجی تسهیل و به طرق مختلف راه را برای به اشتراک‌گذاشتن این قبیل داروها مهیا کنند.
نظر شما