به گزارش سلامت نیوز تنها وقتی پاییز می رسد و پدیده وارونگی هوا خود را می نمایاند و آلودگی همه را خفه می کند صحبت از علت این آلودگی ها می شود و نام "مازوت" نیز به گوش می خورد؛ بعد از مدتی همه چیز فراموش می شود.

حالا در روزهای آلوده پایتخت و دو روز بعد از اعلام 21 هزار فوتی در اثر الودگی هوا از سوی یکی از مدیران سازمان حفاظت محیط زیست، رییس این سازمان در نشست با وزیر نفت گفته که امیدوار است این وزارتخانه با سولفورزدایی از نفت کوره (مازوت) تولیدی، در راستای کاهش آلودگی هوا گام بردارد.

شاید بتوان این موضع گیری علی سلاجقه را نخستین تذکر رسمی به وزارت خانه ای خواند که چون خرج ایران و بخش بزرگی از ایرانی ها را تامین می کند اغلب خود را فراتر از قانون می داند و تاکنون گوشش بدهکار هیچ تذکر قانونی نیز نبود است.

دو روز پیش، داریوش گل‌علیزاده سرپرست "مرکزملی هوا وتغییراقلیم سازمان حفاظت محیط زیست" اعلام کرد که در سال گذشته ۲۱ هزار نفر به‌ دلیل مرگ‌های منتسب به آلودگی هوا از دنیا رفته اند.

او گفت:« وزارت بهداشت درخصوص مرگ‌ومیرهای منتسب به آلودگی هوا در ۲۷ شهر کشور و جمعیتی حدود ۳۵ میلیون نفر، مطالعه‌ای انجام داده است که نتیجه این مطالعه نشان می‌دهد نزدیک ۲۱ هزار نفر از بزرگسالان در سال ۱۴۰۰ به دلیل آلودگی هوای ناشی از ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون فوت شده‌اند. خسارت ناشی از آن هم چیزی حدود ۱۱.۳ میلیارد دلار برآورد شده است.»

همچنین بر اساس آماری که محیط زیست شهرداری تهران اعلام کرده از سال ۱۳۹۶ تا سال ۱۴۰۰ از مجموع ۱۸۲۶ روز، تنها ۳۶ روز هوای پاک در تهران ثبت شده است.

علاوه بر خودروهای بی کیفیت داخلی، بنزین و سوخت غیراستاندارد و خودروهای فرسوده و همچنین فقدان فرهنگسازی درباره حمل ونقل سبز یا دوچرخه، چند سالی است که نیروگاه ها، صنایع و مازوت سوزی آن ها عامل جدیدی برای آلودگی شهرهای صنعتی و کلانشهرهای کشور شده اند.

مازوت نوعی نفت کوره است که کیفیت پایین و ویسکوزیته بالایی دارد و در نیروگاه‌های حرارتی و صنایع مشابه آن، استفاده می‌شود. در گذشته، مازوت برای گرم کردن خانه‌ها در شوروری سابق و شرق دور، مورد استفاده قرار می‌گرفت چراکه آن‌ها تجهیزات لازم برای تبدیل مازوت به سایر محصولات پتروشیمی را نداشتند. اما اکنون برای گرم کردن بویلرها (دیگ بخار) جهت تولید بخار مورد استفاده قرار می‌گیرد چراکه این ماده، ‌ گرمای سوختن بسیار بالایی دارد.

در حوزه حمل و نقل مازوت، به آن "نفت کثیف" گفته می شود و از آن‌جایی که ویسکوزیته بسیار بالایی دارد، پمپ کردن آن به تجهیزات خاصی نیازمند است.

بر این اساس مازوت نوعی نفت کوره با کیفیت بسیار پایین و غیر استاندارد به شمار می‌آید. نفت کوره از جمله فرآورده‌های نفتی است که در بسیاری از موتورها، چراغ‌ها، گرمکن‌ها و کوره‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد و همچنین به عنوان حلال نیز از آن استفاده می شود.

آثار منفی محیطی

بخشی از مازوت زمانی که به خاک یا آب‌های سطحی می‌رسند تبخیر می‌شوند و بخشی دیگر نیز به دلیل نشتی مخازن نگهداری، به خاک و سفره های زیرزمینی آب نفوذ کرده و آنها را آلوده می کنند.

همچنین این مواد شیمیایی تبخیر شده، در اثر تابش نور خورشید به ترکیبات دیگری تبدیل خواهند شد و نیز ممکن است در اثر فعالیت‌های قارچ‌ها و باکتری‌های داخل آب یا خاک اتفاق بیفتد.

عمر این مواد شیمیایی بسیار بالا بوده و تا دهه ها می توانند در آب و خاک و محیط زیست ماندگار باشند. بنزن، تولوئن و زایلین از جمله این ترکیبات سمی هستند.

با این همه آلودگی و خطر و با وجود هشدارهای فراوان کارشناسان و درخواست های مکرر فعالان محیط زیست و نیز شهروندان ساکن در مناطق صنعتی و نزدیک نیروگاه ها، اما تاکنون گوش بسیاری از مصرف کنندگان و ناظران بر فعالیت آنها مخصوصا وزارت نفت که متولی این مراکز است بدهکار این هشدارها و اعتراض ها نبوده است.

نشست سلاجقه با وزیر نفت

حالا علی سلاجقه در نشست مشترک با وزیر نفت که به منظور بررسی چالش‌های محیط زیستی در اجرای پروژه‌های نفت و گاز برگزار شد گفته است که یکی از تأکیدهای ریاست محترم جمهور، رفع گره‌های ذهنی جامعه در مورد مسائل متعدد است و لازمه این امر آن است که دستگاه‌های مختلف به ویژه دستگاه‌هایی که بیشتر با هم سر و کار دارند جلساتی برگزار و نسبت به حل و فصل مشکلات خود اقدام کنند.

معاون رئیس جمهور با بیان اینکه توسعه کشور باید توأم با حفظ محیط زیست باشد تاکید کرده که « تبیین فرآیندها از جمله فرآیند ارزیابی زیست محیطی از اهمیت زیادی برخوردار است و باید در این زمینه فعال‌تر باشیم.»

او با انتقاد از رویه جاری در کشور که سازمان حفاظت محیط زیست باید پاسخگوی تخلفات محیط زیستی همه دستگاه‌ها باشد گفته است:« متأسفانه در گذشته قصورات زیادی در صنعت نفت انجام شده است. نفت یکی از مسائل استراتژیک و راهبردی کشور است که سهم به سزایی در گرداندن چرخ اقتصاد دارد؛ اما استمرار این کار در گروی حفظ محیط زیست است.»

سلاجقه در ادامه گفت که دولتمردان ما باید محیط زیست را یک سرمایه بدانند؛ همان گونه که این موضوع در اصل پنجاهم قانون اساسی هم مورد تاکید قرار گرفته است.

وی همچنین ضمن قدردانی از اهتمام وزیر نفت در پیگیری اجرای تکالیف قانون هوای پاک اظهار امیدواری کرد که برنامه‌های ارائه شده در زمینه ارتقای کیفی سوخت، اجرای طرح کهاب و سایر موارد تا پایان دولت سیزدهم تحقق پیدا کند.

رییس سازمان حفاظت محیط زیست همچنین ضمن تاکید بر تأمین حداکثری سوخت گاز نیروگاه‌ها گفت:« مصرف مازوت در نیروگاه‌های بخار، به ویژه در داخل و مجاورت کلانشهرها از موضوعاتی است که ما به شدت پیگیر آن هستیم و امیدواریم وزارت نفت با سولفورزدایی از نفت کوره (مازوت) تولیدی، در راستای کاهش آلودگی هوا گام بردارد.»