معیارهای مختلفی برای تعیین وضعیت فرهنگی اجتماعی کشور وجود دارند. اما نکته اصلی نیز در همین تعدد معیارها می باشند که باعث آشفتگی های زیادی در فرهنگ جامعه شده اند. بر همین اساس اجازه دهید در ابتدا تعریف مختصری از فرهنگ ارائه دهیم.

فرهنگ عبارت است از: مجموعه عادات، رفتارها، عقاید، سنت ها و هنجار های نوظهور. تحقیقات رسمی نشان دهنده ی این است که نارضایتی های فرهنگی بیشتر نسبت به دستگاه های اداری و حاکمیتی می باشند. البته وجود نهادهای مختلف برای سیاستگذاری در امر فرهنگی باعث شده اند که اوضاع نامشخصی برای وضعیت فرهنگی اجتماعی کشور به وجود آید. اما به هر حال باید در ابتدا منشاء های ایجاد فقر فرهنگی و راهکارهای ارتقای فرهنگ را بررسی کنیم و نتیجه را بیابیم.

وضعیت فرهنگی اجتماعی کشور چگونه است؟

بررسی وضعیت فرهنگی اجتماعی کشور نشان دهنده این است که آسیبهای ناشی از فقر فرهنگی در استانهای کم برخوردار بسیار تکان‌ دهنده است. متاسفانه علت اصلی به وجود آمدن این آسیب ها به توسعه نامتوازن بر می گردد. یعنی اگر مدیران، عدالت را به خوبی در کشور اجرا می کردند بدین صورت فعلی توسعه نامتوازن را مشاهده نمی کردیم.

امروزه چند استان و فقط در چند کلانشهر ایران توسعه وجود دارد و آنها می توانند در مورد امکانات نظر بدهند. ولی در بیشتر استان های کشور هیچ توسعه ای در مورد خدمات اجتماعی و یا حتی کالاهای مصرفی مردم وجود ندارد. پس از بررسی ابعاد مختلف فقر فرهنگی در استانهای کم برخوردار به این نتیجه میرسیم که مردم نسبت به رسانه های داخلی بی اعتماد هستند. نکته دیگر این است که بسیاری از چالش های اعتقادی و اجتماعی که برای نسل جدید کشور به وجود آمده اند اصلاً پاسخگویی نشده اند.

آیا بررسی ابعاد مختلف فقر فرهنگی در استانهای کم برخوردار مفید است؟

نتایجی که از بررسی ابعاد مختلف فقر فرهنگی در استانهای کم‌ برخوردار به دست می آیند بسیار مهم هستند. زیرا نشان دهنده اسباب به وجود آمدن این فقر فرهنگی و همچنین نشان دهنده آسیب هایی است که به وقوع خواهند پیوست. لذا به جهت دو دلیل اخیر باید توجه ویژه ‌ای به ابعاد مختلف فقر فرهنگی در استانهای کم‌ برخوردار داشته باشیم.

تحقیقات مرکز رصد فرهنگی کشور نشان دهنده این موضوع هستند که بی اعتمادی شدید مردم نسبت به رسانه‌ های داخلی و اعتماد به رسانه های خارجی از عوامل مهم تغییر فرهنگ است. تراکم جمعیت و عدم حل شدن مشکلات قومی و شکاف نسل ها از سایر عوامل تغییر فرهنگ مردم به شمار می روند.

آیا راهکارهای کارشناسانه برای افزایش فرهنگ مناطق آسیب خیز اجرا می شوند؟

راهکارهای ارتقاء فرهنگ جامعه خصوصاً در مناطق آسیب خیز به موضوع نهادهای سیاستگذار در حوزه فرهنگی بر می گردد. زیرا مشکلات فرهنگی در این نقاط به اعتقادات و مراکز تصمیم گیری در مورد فرهنگ برمی گردد. به طور مثال در بسیاری از مناطق کشور هنوز سینما یا محل هایی برای اجرای تئاتر خصوصی و خیابانی وجود ندارند.

یکی از موارد دیگر برای افزایش فرهنگ عمومی استفاده از نظر متخصصان جامعه شناسی، روانشناسان و مددکاران اجتماعی است. زیرا این دسته از افراد جامعه به خوبی می دانند که با توجه به اقلیم جغرافیایی و فرهنگ هر جامعه چه اقداماتی را میتوان برای آنها انجام داد. در طی یک تحقیق روانشناسان متوجه شده اند که با افزایش فضای سبز در هر شهر، میزان جرم های آن شهر کاهش می یابند.