کودکان مبتلا به اوتیسم

در پاسخ به سوال اوتیسم چیست؟ باید گفت اختلال طیف اوتیسم (ASD) یک ناتوانی رشدی است که به دلیل متفاوت عمل کردن مغز فرد ایجاد می شود. یکی از علل این متفاوت عمل کردن می تواند بیماری ژنتیکی باشد.

دانشمندان معتقدند ترکیبی از عوامل مختلف محیطی، بیولوژیکی و ژنتیکی در ایجاد اختلال اوتیسم نقش دارند. این عوامل دست به دست هم می دهند و مانع رشد و پیشرفت طبیعی فرد در طول زندگی می شوند.

افراد مبتلا به اوتیسم در تعاملات اجتماعی، ارتباطات، گفتار و ارتباطات غیرکلامی خود با مشکل مواجه هستند. همچنین الگوهای محدود و تکرار شونده ای در رفتارها و تفکرات خود دارند.

اوتیسم در کودکان

ظاهر کودکان مبتلا به اوتیسم اغلب تفاوت خاصی با سایر کودکان ندارد. اما این اختلال از همان کودکی قابل تشخیص است و یکسری علائم وجود دارند که می توان بر اساس آنها این اختلال را در کودکان تشخیص داد.

علائم اوتیسم در کودکان خردسال عبارتند از:

• با شنیدن نامشان عکس العمل خاصی نشان نمی دهند.
• قادر به برقراری تماس چشمی نیستند.
• وقتی به آنها لبخند می زنیم، در مقابل به ما لبخند نمی زنند.
• اگر طعم، بو یا صدای خاصی را دوست نداشته باشند عکس العمل شدید نشان داده، بسیار ناراحت می شوند.
• حرکات تکراری زیادی دارند. مثل تکان دادن دست، تکان دادن انگشتان یا تکان دادن بدنشان.
• به اندازه بچه های دیگر صحبت نمی کنند.
• به بازی های وانمودی علاقه ندارند.
• کلمات مشابهی را تکرار می کنند.
• علاقه ای به ارتباط با اعضای خانواده ندارند.

البته این علائم در کودکان مبتلا به اوتیسم با یکدیگر متفاوت است و اصلا به همین دلیل این اختلال را اختلال طیفی می نامند. زیرا هر کودک مبتلا به اوتیسم می تواند در هر نقطه ای از طیف اوتیسم باشد.

با کودک مبتلا به اوتیسم چگونه رفتار کنیم؟

خیلی دلخراش است اگر والدین کودکان مبتلا به اوتیسم احساس کنند که نمی توانند با کودک خود ارتباط برقرار نمایند. اما خبر خوب این است که یادگیریِ بیشتر در مورد این اختلال و استفاده از آنچه به دیگران کمک کرده است می تواند در رابطه این والدین با کودکان مبتلا به اوتیسم شان کمک کننده باشد.

در پاسخ به والدینی که می پرسند با کودک مبتلا به اوتیسم چگونه رفتار کنیم؟ باید گفت هیچ قانون سخت و صریحی در مورد نحوه برقراری ارتباط با کودکان مبتلا به اوتیسم وجود ندارد.

اما نکاتی هستند که می توانند این ارتباط را تسهیل کنند:

• اغلب پردازش اطلاعات برای کودکان مبتلا به اوتیسم کمی طولانی تر است. صبور باشید و سرعت مکالمه خود را با توجه به سرعت درک آنها کاهش دهید. مکث های طولانی هم می تواند بسیار مفید باشد.
• به کودک بیاموزید چگونه خشم خود را بدون پرخاشگری ابراز کند. کودکان مبتلا به اوتیسم باید بدانند مجبور نیستند خشم و ناامیدی خود را درون خود نگه دارند.
• کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در نشان دادن و کنترل احساسات خود مشکل داشته باشند. به خاطر این موضوع آنها را توبیخ نکنید و سعی کنید پایدار و مقاوم باقی بمانید.
• نکات مثبت را ببینید. کودکان مبتلا به اوتیسم بهترین پاسخ را به تشویق نشان می دهند. در مورد رفتارهای خوب آنها صحبت کنید و به آنها پاداش دهید.
• رفتارهای آزاردهنده که با هدف جلب توجه انجام می شوند را نادیده بگیرید. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است گاهی اوقات رفتارهای بدی نشان دهند تا شما را وادار کنند به آنها توجه کنید. نادیده گرفتن این رفتار اغلب بهترین راه برای جلوگیری از آن است.

سایر نکات رفتاری مهم

فعالیت فیزیکی را فراموش نکنید. کودکان مبتلا به اوتیسم معمولا در هنگام برقراری ارتباط دامنه توجه کوتاهی دارند. دویدن و بازی کردن در فضاهای باز و بیرون از خانه راه بهتری برای وقت گذراندن با کودکان مبتلا به اوتیسم است.

کودکان مبتلا به اوتیسم درست مانند سایر کودکان نیاز به در آغوش گرفتن دارند. حتی گاهی اوقات خیلی بیشتر از سایر کودکان به این موضوع نیاز دارند. اما برخی از کودکان اصلاً دوست ندارند که آنها را لمس کنند، حتی تماس خفیف هم می تواند آنها را آزار دهد. به فضای شخصی آنها احترام بگذارید و هرگز محبت جسمی را به آنها تحمیل نکنید.

عشق و علاقه خود را نشان دهید. کودکان مبتلا به اوتیسم ممکن است در نشان دادن احساسات خود دچار مشکل شوند. اما آنها باید بدانند که شما آنها را دوست دارید. ابراز علاقه، مراقبت و حمایت خود نسبت به آنها را از راه های متفاوتی انجام دهید.

کودک مبتلا به اوتیسم قبل از هر چیز یک کودک است. او فردی است در حال رشد با امکانات ناشناخته. به کاری که کودک می تواند انجام دهد ایمان داشته باشید و هرگز او را قضاوت نکنید.

آموزش و پرورش کودکان اوتیستیک چگونه است؟

اوتیسم هیچ درمان قطعی ندارد. اما به کمک امید می توان شرایط را بهتر و درمان‌پذیرتر کرد. بسیاری از کودکان مبتلا به اوتیسم می توانند ارتباط و تعامل را یاد بگیرند.

در مورد اینکه آموزش و پرورش کودکان اوتیستیک چگونه است؟ خوب است بدانید این کودکان روشهای متفاوتی برای یادگیری دارند. آنها چیزها را به معنای واقعی کلمه درک می کنند. باید مراقب باشید که دقیقاً منظور خود را به زبان بیاورید.

آنها ممکن است تنها قادر به مدیریت یک فکر یا ایده در یک زمان باشند. پس مکالمات را متمرکز و ساده نگه دارید.

زندگی شاد با فرزند اوتیستیک

داشتن زندگی شاد با فرزند اوتیستیک به هیچ وجه امری محال نیست. نیازها و توانایی های خاص فرزندتان ممکن است راهی متفاوت برای نگاه کردن به دنیا نشانتان دهد.

هر چقدر هم که بعضی روزها شرایط سخت و طاقت فرسا باشد؛ استراحت کردن، خندیدن و لذت بردن از این هدیه منحصر به فرد که فرزندتان است می تواند برای شما و خانواده تان پاداش های زیادی به همراه داشته باشد.

نویسنده: جواد طلسچی یکتا؛ مددکار اجتماعی و دکتری مدیریت کوچینگ