به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند،سازمان ملل در سال ١٩٨٢شورای جهانی سالمندی را تشکیل داد. البته در همان سال طرحی برای تعیین یک روز جهانی برای سالمندان مطرح شد. هرچند به تاریخ ١٩٩٠شورای جهانی سالمندی اول اکتبر را برای این روز تعیین کرد. اهمیت این مسئله تا جایی است که هر ساله در ایران هفته‌ای با عنوان هفته ملی سالمند تعیین و برنامه‌های متنوعی به همین مناسبت برگزار می‌کند.به همین مناسبت پای صحبت‌های «احمد دلبری»، رئیس انجمن علمی سالمندان ایران و رئیس مرکز تحقیقات سالمندی نشسته‌ایم. به‌گفته «دلبری» نیازمند توانمندسازی و آموزش جمعیت سالمند هستیم تا با چالش‌های کمتری روبه‌رو شویم.
نیازمند نگاه خاص به وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی سالمندان هستیم طبق گزارش سازمان جهانی بهداشت، سالخوردگی جمعیت، پدیده‌ای است که در قرن بیست‌ویکم بسیاری از کشورها را با خود همراه کرده است. جمعیت سالمند در جهان رو به افزایش است، بنابراین جوامع برای آینده نیازمند داشتن زیرساخت‌های بهداشتی و درمانی و افزایش امید به زندگی در میان افراد جامعه هستند. سالمندی جمعیت به‌گفته کارشناسان، پدیده‌ای است که در کنار چالشی برای جوامع یک فرصت هم هست، بنابراین جوامع می‌توانند در سایه برنامه‌ریزی مناسب و تهیه و تدارک زیرساخت‌های لازم این چالش را به یک فرصت بدل کنند.
کارشناسان جمعیتی به‌صورت مکرر از پدیده سالمندی کشور با وضعیت پیش‌رو در زمینه ازدواج و فرزندآوری و نرخ جایگزینی جمعیت می‌گویند، اگرچه تلاش‌ها در جهت این است که با رفع موانع موجود، پنجره جمعیتی کشور از ابتلا به پدیده سالمندی نجات پیدا کند، اما با وجود این، سالمندی بخشی از زندگی شهروندان است که خواه‌ناخواه پیش خواهد آمد. البته احترام به سالمندان در فرهنگ و سنت ایرانیان جایگاه ویژه‌ای دارد، با وجود این نیازمند نگاه خاص به وضعیت اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی این قشر از جامعه هستیم.
تدوین سندی با مشارکت ٤٠دستگاه
اواخر فروردین ١٤٠٠بود که سازمان برنامه و بودجه کشور، از انتشار کتاب «سند ملی سالمندی» که ١٧دستگاه عضو شورای ملی سالمندان کشور و ٢٣دستگاه دیگر مشارکت داشتند، خبر داد. در این سند تمهیدات مختلفی برای سالمندان در اسناد بالادستی جمهوری اسلامی ایران (قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران، سند چشم‌انداز ۱۴۰۴، سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در حوزه سلامت و سیاست‌های کلی «جمعیت») لحاظ شده است و در چشم‌انداز آینده، به‌دنبال جامعه‌ای با نگاه مثبت و براساس اهمیت دادن، برابری، استقلال، مشارکت، حمایت، امنیت و سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمندان است.
ارتقای سطح فرهنگی جامعه درخصوص پدیده سالمندی، توانمندسازی سالمندان، حفظ و ارتقای سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و معنوی سالمندان، تقویت حمایت‌های اجتماعی برای ارتقای سرمایه اجتماعی، توسعه زیرساخت‌های موردنیاز در امور سالمندی و تأمین منابع مالی پایدار برای نظام حمایتی از سالمندان اهداف این سند هستند که مدنظر قرار گرفته‌اند.
خدمات رایگان برای ٦٥سال به بالاها
«با توجه به اقدامات و برنامه‌ریزی‌های صورت‌گرفته، برای افراد بالای ٦٥سال تحت پوشش سازمان در درمان مستقیم و غیرمستقیم هنگام مراجعه به مراکز طرف قرارداد این سازمان هم خدمات به‌صورت رایگان است.» مدیرعامل سازمان تامین اجتماعی مهرماه ١٤٠١گفته بود؛ «٣٩٠مرکز درمانی خدمات مستقیم رایگان ارائه می‌دهد.»
«میرهاشم موسوی» اعلام کرده بود: «سازمان تامین اجتماعی با ٥٠هزار مرکز طرف قرارداد همکاری دارد که همه خدمات درمانی به بیمه‌شدگان و مستمری‌بگیران ارائه می‌شود، البته افراد ٦٥سال به بالا هرکجا مراجعه کنند فرانشیز سرپایی و بستری در مراکز دولتی را هم پرداخت نمی‌کنند.» بنابر نظر «موسوی» سازمان تامین اجتماعی اکنون حدود ٥٣درصد از جمعیت کشور را در قالب ٤٥میلیون نفر تحت پوشش خدمات بیمه‌ای و درمانی خود دارد که این افراد در مراکز ملکی سازمان به‌صورت رایگان خدمات خود را دریافت کرده، اما در مراکز طرف قرارداد بخشی از فرانشیز خدمات درمانی را باید خود بیمه‌شدگان پرداخت کنند که این موضوع برای افراد بازنشسته و سالمند به‌صورت ویژه دیده شده است.
تا سال ١٤١٠جمعیت سالمند کشور بیش از ١٤درصد می‌شود
متأسفانه آمادگی رویارویی با این پدیده نوظهور را نداریم. سالمندان به‌عنوان یک قشر آسیب‌پذیر نیازمند مهیا شدن زیرساخت‌ها و بسترهای خاص خودشان هستند. به‌گفته رئیس مرکز تحقیقات سالمندی به «شهروند» تا سال ١٤١٠جمعیت سالمند کشور بیش از ١٤درصد می‌شود. بنابرنظر «احمد دلبری» جمعیت سالمند نیازمند نیرو، بیمارستان و مراکز تخصصی خاص خودش است: «جمعیت سالمند هنوز به بحران بدل نشده و شاید به همین دلیل است که ما هنوز برنامه‌ای برای این جمعیت در راه نداریم، بنابراین در آینده دچار چالش خواهیم شد.»
به‌گفته رئیس انجمن علمی سالمندان ایران درخصوص اینکه چطور می‌شود این چالش را به فرصت بدل کرد، به «شهروند» می‌گوید: «اینکه چطور این چالش را به فرصت بدل کنیم، مهمی است که به‌عنوان یک موضوع اولویت‌دار در کشور مدنظر قرار بگیرد مانند مسئله جوانی جمعیت.» بنابر نظر «دلبری» مادامی که سالمندی به‌عنوان یک اولویت مدنظر قرار نگیرد این چالش تبدیل به فرصت نمی‌شود.
خیلی فرصت نداریم
«ما خیلی فرصت نداریم. ما بیشترین رشد سالمندی را در آسیا و دنیا داریم.» به‌گفته رئیس مرکز تحقیقات سالمندی، کشورهای توسعه‌یافته با این میزان جمعیت سالمند، مدت لازم را برای تهیه زیرساخت‌های لازم داشتند؛ درواقع جوامع توسعه‌یافته با ١٠درصد جمعیت سالمند، نزدیک به ١٠٠سال فرصت داشتند تا زیرساخت‌های لازم برای دوبرابر شدن این جمعیت را مهیا کنند درحالی‌که ما تنها ٢٠سال فرصت داریم: «ما بحران پیری جمعیت را در پیش داریم و این در حالی است که در برنامه هفتم توسعه که آخرین برنامه‌ای است که قرار است با این چالش روبه‌رو شود، ردی از موضوع سالمندی به چشم نمی‌خورد. برنامه هشتم توسعه حین سالمندی جمعیت است، بنابراین ما زمان لازم را برای تبدیل چالش جمعیت سالمندی به یک فرصت را نداریم.»
روی آموزش و توانمندسازی متمرکز شویم
«جمعیت سالمند نیازمند این است که اولویت برنامه‌ها و تصمیم‌گیری‌ها باشد.» به‌گفته رئیس انجمن علمی سالمندان ایران، جمعیت سالمند نیازمند نیروی متخصص در رده‌های مختلف است؛ از نیروی متخصص تا نیروهای مراقبتی: «این جمعیت برای زندگی راحت‌تر نیازمند بیمه‌های تکمیلی است. درواقع این بخش از جامعه نیازمند حمایت و این در حالی است که ٥٥درصد این قشر مستمری بازنشستگی دریافت نمی‌کنند. شما درنظر بگیرید یک فرد ٨٠ساله هیچ حقوق و مستمری دریافت نکند.» بنابر نظر «دلبری» جمعیت سالمند نیازمند دریافت خدمات در منزل است.نیاز دارد تنهایی و انزوایش پُر شود.»
به‌گفته رئیس انجمن علمی سالمندان ایران، این قشر از جامعه نیازمند رسانه اختصاصی به‌خود است: «در جوامع در حال توسعه استراتژی بر ارتقای سلامت و بحث آموزش و توانمندسازی است.» بنابر نظر «دلبری» ما منابع و هزینه پیشگیری از و مهیا کردن زیرساخت‌های لازم برای دوران رشد جمعیت سالمندی را نداریم، بنابراین باید روی آموزش و توانمندسازی این بخش از جمعیت متمرکز شویم: «ما باید زیرساخت‌هایی را مهیا کنیم تا آموزش‌های لازم را به این قشر ارائه بدهیم مانند آموزش‌های خودمراقبتی که قبل از بازنشستگی باید ارائه شود.»
نظر شما