در سال‌های اخیر، به منظور حمایت از زوج‌های نابارور و اجرای سیاست‌های جمعیتی، تلاش‌هایی برای افزایش پوشش بیمه‌ای خدمات درمان ناباروری در ایران صورت گرفته است. با این حال، وضعیت پوشش همچنان با محدودیت‌ها و چالش‌هایی روبرو است. بیمه‌های پایه (تامین اجتماعی و بیمه سلامت) معمولاً بخشی از هزینه‌های تشخیص ناباروری را تحت پوشش قرار می‌دهند و اخیراً پوشش برخی از روش‌های درمان مانند IVF و IUI نیز در تعهد آن‌ها قرار گرفته است، اما این پوشش اغلب دارای سقف مشخص و محدودیت در تعداد دفعات استفاده است. بیمه‌های تکمیلی نیز پوشش‌هایی ارائه می‌دهند که معمولاً شامل دوره انتظار، محدودیت سنی و سقف تعهدات مشخص است و بسیاری از بیمه‌های انفرادی این پوشش را ندارند. سقف پوشش هزینه‌ها توسط بیمه‌ها معمولاً پایین‌تر از هزینه‌های واقعی درمان بوده و بسیاری از هزینه‌های جانبی را شامل نمی‌شود. همچنین، تفاوت در پوشش بین مراکز دولتی و خصوصی و محدودیت در خدمات تحت پوشش (به ویژه روش‌های پیشرفته‌تر) از دیگر چالش‌های موجود است. با این حال، اجرای قانون جوانی جمعیت، نویدبخش گسترش بیشتر پوشش‌های بیمه‌ای در این زمینه است.

رویای فرزندآوری برای زوج‌های نابارور، اغلب با کابوس هزینه‌های سنگین تشخیص و درمان در هم می‌آمیزد. در ایران، با وجود تلاش‌های صورت گرفته برای پوشش بیمه‌ای، همچنان بار مالی قابل توجهی بر دوش این زوج‌ها سنگینی می‌کند و گاه آن‌ها را از ادامه‌ی مسیر درمان باز می‌دارد. بررسی هزینه‌های رایج‌ترین روش‌های درمان ناباروری نشان می‌دهد که مبالغی نظیر ۴ تا ۱۰ میلیون تومان برای هر سیکل IUI و ۳۰ تا ۵۰ میلیون تومان یا بیشتر برای هر سیکل IVF (بدون در نظر گرفتن هزینه‌های تخمک اهدایی/جنین یا تعیین جنسیت که می‌تواند ۲۵ تا ۶۵ میلیون تومان دیگر به این مبلغ بیافزاید) و همچنین هزینه‌های قابل توجه داروهای ناباروری و هزینه‌های جانبی، بار مالی سنگینی را بر دوش این زوج‌ها می‌گذارد. در مواردی که نیاز به روش‌های پیشرفته‌تر کمک باروری نظیر استفاده از رحم اجاره‌ای باشد، هزینه‌ها می‌تواند به ارقام بسیار بالاتری نیز برسد. این هزینه‌های سنگین بسیاری از زوج‌ها را تحت فشار اقتصادی و روانی قرار داده و حتی برخی را از ادامه‌ی درمان منصرف می‌کند.

برای درک عمیق‌تر مسئله‌ی پوشش بیمه‌ای ناباروری، شنیدن صدای زوج‌هایی که مستقیماً با این چالش روبرو هستند، ضروری است. بسیاری از این زوج‌ها معتقدند که پوشش بیمه‌ای فعلی، با تمام تلاش‌های صورت گرفته، همچنان فاصله‌ی زیادی با نیازهای واقعی آن‌ها دارد. محدودیت سقف پوشش، محدودیت در تعداد دفعات استفاده از خدمات بیمه‌ای، دوره انتظار طولانی برای استفاده از بیمه‌های تکمیلی و عدم پوشش هزینه‌های جانبی مهم، از جمله مهم‌ترین گلایه‌های این زوج‌ها است. آن‌ها معتقدند که هزینه‌های بالای درمان ناباروری، دسترسی به این خدمات را برای زوج‌های با وضعیت اقتصادی متوسط و ضعیف دشوار یا غیرممکن می‌سازد و عدالت در بهره‌مندی از حق فرزندآوری را زیر سوال می‌برد. حمایت‌های بیمه‌ای جامع‌تر می‌تواند بار مالی و روانی ناشی از ناباروری را کاهش داده و امید به درمان را افزایش دهد.

رفع دغدغه‌های مالی زوج‌های نابارور و افزایش دسترسی آن‌ها به درمان‌های موثر، نیازمند توجه ویژه و اقدامات هماهنگ از سوی دولت و سازمان‌های بیمه‌گر در ایران است. دولت می‌تواند با تخصیص بودجه حمایتی، توسعه پوشش بیمه‌های پایه، حمایت از مراکز دولتی و دانشگاهی، نظارت بر تعرفه‌های مراکز خصوصی، تسهیل دسترسی به داروهای ناباروری، حمایت از پژوهش و توسعه و افزایش آگاهی‌رسانی، نقش موثری ایفا کند. سازمان‌های بیمه‌گر نیز می‌توانند با افزایش سقف تعهدات، توسعه بسته‌های بیمه‌ای جامع، کاهش دوره‌های انتظار، افزایش تعداد سیکل‌های درمانی تحت پوشش و بررسی امکان پوشش روش‌های پیشرفته‌تر کمک باروری که برای برخی از زوج‌ها تنها راه امیدبخش برای فرزندآوری محسوب می‌شوند، گام‌های مهمی بردارند. در نظر گرفتن سازوکارهای حمایتی برای این موارد خاص، ضمن رعایت ملاحظات قانونی و اخلاقی، می‌تواند نشان‌دهنده توجه جامع به نیازهای متنوع زوج‌های نابارور در جامعه باشد. همکاری با مراکز تخصصی و ارائه اطلاعات شفاف به بیمه‌شدگان نیز از اهمیت بالایی برخوردار است.

در نهایت، حمایت بیمه‌ای مناسب از زوج‌های نابارور نه تنها به تحقق رویای فرزندآوری کمک می‌کند، بلکه تاثیر مثبتی بر سلامت روانی و اجتماعی جامعه خواهد داشت. توجه بیشتر دولت و سازمان‌های بیمه‌گر به این مسئله و اتخاذ سیاست‌های حمایتی جامع، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر برای حمایت از این زوج‌های چشم‌انتظار و ساختن آینده‌ای روشن‌تر برای خانواده‌های ایرانی است.