به گزارش سلامت نیوز هفته نخست مردادماه 1404 روستاییان بخش بلده مازندران، حادثه ای تلخ را تجربه کردند؛ حادثه ای که موجب مرگ دو تن از ساکنان منطقه و از دست رفتن دو سرپرست خانوار و دو خیر کارآفرین شد. حاج ماشااله زارع عضو هیات امنای مسجد و خیر و کارآفرین و مهندس الیاس شکری دو نفر از اهالی ساکن در روستای "کرسی" بخش بلده آمل در استان مازندران بودند که در اثر انفجار کوه توسط معادن اطراف کشته شدند. آنها در حال عبور از جاده برای کارهای روزمره زندگی بودند و معدنکاوان بدون اطلاع رسانی و بدون گذاشتن حتی یک نگهبان در ورودی و خروجی جاده آن انفجار دهشتناک را رقم زدند.
به گفته اهالی روستا سال هاست که اغلب صاحبان معادن، قوانین صریح این حوزه را زیرپا می گذارند و هیچ مرجعی پیگیر این تخلفات نیست. فقط سازمان حفاظت محیط زیست گاهی برایشان پرونده ای تشکیل می دهد که آنهم خیلی وقت ها به دلایل متعدد راه به جایی نمی برد.
توقف فوری فعالیت در معادنی که استانداردهای ایمنی را رعایت نمی‌کنند؛ بازنگری اساسی در قوانین و مقررات مربوط به ایمنی معادن و نظارت بر اجرا؛ برخورد قاطع با مسببان اصلی؛ تأمین امنیت جاده‌های منتهی به مناطق مسکونی و ییلاقی و تعهد مسئولین به اجرای کامل و دقیق دستورالعمل‌های ایمنی، نظارتی و امنیتی و حفظ جان شهروندان به عنوان اولویت اصلی، مهم ترین درخواست های معترضان به فعالیت های معدنی بخش بلده مازندران بود که طی چند روز اخیر در تجمعی اعتراض آمیز دور هم گرد آمدند تا صدای شان به مسوولان برسد.
22 معدن در 6 کیلومتر
علی شیرزاد یکی از اعضای هیات امنای مسجد فاطمه الزهرا آمل مازندران در گفت و گو با سلامت نیوز گفت:« اینجا تعداد معادن بسیار فاجعه بار است به طوری که در 6 کیلومتر جاده، 22 معدن فعالیت می کند. حالا خودتان ببینید چه شرایط خطرناکی ایجاد می شود.»
او افزود:« در این منطقه قبلا بز کوهی و خرس و دیگر حیوانات ارزشمند زندگی می کردند که حالا دیگر نیستند؛ چون 22 معدن دیگر جایی برای زندگی آنها باقی نگذاشته است.»
شیرزاد درباره شرح ماجرای تلخ روز حادثه به سلامت نیوز گفت:« در روز یکشنبه دو تا از بندگان خدا به محل خودشان می رفتند که معدن اولی کوه را منفجر کرد و آنها کشته شدند. جنازه را گرفتیم از داخل خاک؛ البته جنازه کاملی هم نبود. علت حادثه این بود که مسوولان معادن اعلام نکرده بودند که قرار است انفجاری در آنجا رخ دهد. ضمن اینکه هیچ علامت هشدار یا بنر اطلاع رسانی هم موجود نبود. به همین دلیل همه در حال انجام زندگی عادی خود بودند که ناگهان این اتفاق رخ داد و جان دو تن از روستاییان ما از دست رفت.»
او با اشاره به اینکه تجمع در اعتراض به چنین رخدادهایی برگزار شد گفت:« در این تجمع اعتراضی حدود هزار نفر شرکت داشتند که واقعا بی نظیر بود. همه آنها از مسوولان و دستگاه قضایی استان می خواهند که نظارت دقیق بر کار معادن داشته باشد و نیز به مرگ این دو نفر از اهالی رسیدگی کند.»
شیرزاد خبر از درگذشت خواهر یکی از فوت شده گان حادثه در روز هفتم برادرش داد و گفت که این خواهر نتوانست مرگ برادرش را طاقت بیاورد.
او همچنین گفت:« فکر نکنید این اولین مورد آسیب رساندن معادن به اهالی بوده؛ اینجا بیایید تا به شما نشان دهم چه افرادی که سال ها پیش در اثر حوادث مشابه، قطع نخاع شده اند و سال هاست گوشه خانه افتاده اند بدون انکه کسی خبری از آنها بگیرد یا صاحبان معادن احساس مسوولیتی در قبال آنها داشته باشند.»
رودخانه ای در شرف نابودی
شیرزاد در ادامه خبر از رودهای اطراف منطقه داد که در حال نابودی هستند. او درباره رودخانه "هراز" گفت:« ما در کودکی در رودخانه "هراز" شنا می کردیم. الان دیگر نمی شود چون کلا آب زلال ندارد و آب، گِل آلود است و منطقه نابود شده است.»
او گفت:« مشکلات این معادن مربوط به چند روستا نیست بلکه مربوط به تمامی ۴۵ روستای بخش بلده هست .پس از تمامی اهالی خواهش می کنم حامی باشند تا هرچه سریع تر این مشکلات مرتفع شود تا شاهد منطقه ای زیباتر از نظر تنوع زیست بوم های گیاهی و جانوری باشیم.»
این عضو هیات امنای مسجد فاطمه الزهرا آمل تاکید کرد:« ما خواستار رسیدگی قاطع و عادلانه به این پرونده هستیم. مسئولیت این فاجعه، متوجه تمام زنجیره مسئولیت از ابتدا تا انتها، شامل تمامی نهادهای ناظر، امنیتی و انتظامی است که وظیفه تأمین امنیت و نظارت بر فعالیت‌های معدنی و مسیرهای تردد را بر عهده داشته‌اند.»
درخواست های تجمع کنندگان
شیرزاد می گوید که در تجمع اعتراضی چند روز پیش، حدود یک هزار نفر از اهالی روستاهای اطراف حضور داشته اند. در این تجمع که شرکت کنندگان از پیر و جوان گرفته تا زنان و کودکان شرکت داشتند شعار "نه به معدن" از زبان آنها بارها تکرار شد و بر پلاکاردها نیز نوشته شده بود. مردم در این تجمع تاکید کردند که سال هاست منافع معادن به جیب اشخاص محدود می ریزد و در مقابل خسارت ها و آسیب های جانی و مالی و روحی، نصیب اهالی روستاهای اطراف است.
به گفته این فعال منطقه بلده، در انتهای این مراسم بیانیه ای از سوی نمایندگان تجمع کنندگان صادر شد. در این بیانیه بر چند اصل تاکید شده است:
- درخواست توقف فوری فعالیت در معادنی در منطقه که استانداردهای ایمنی را رعایت نمی‌کنند و جان شهروندان را به خطر می‌اندازند.
- بازنگری اساسی در قوانین و مقررات مربوط به ایمنی معادن و نحوه نظارت و اجرای آنها توسط تمام دستگاه‌های مربوطه.
- برخورد قاطع با مسببان اصلی و تمام حلقه‌های مقصر در این زنجیره کوتاهی.
- تأمین امنیت جاده‌های منتهی به مناطق مسکونی و ییلاقی که در معرض خطر فعالیت‌های معدنی قرار دارند با همکاری و هماهنگی تمام ارگان‌های ذی‌ربط
- تعهد مسئولین به اجرای کامل و دقیق دستورالعمل‌های ایمنی، نظارتی و امنیتی و حفظ جان شهروندان به عنوان اولویت اصلی.
به گفته شیرزاد مصوبات جلسه فوق، در مسجد روستای "رزن" با موضوع ساماندهی معادن شن و ماسه و برخورد با تخلفات واحدهای معدنی متخلف، به امضای مسئولان در بخش بلده، شهرستان نور و برخی از مسئولان استانی رسیده است و در انتظار پیگیری و اقدام مسوولان است.
محیط زیست: تعهدنامه محضری برای معادن متخلف
اگرچه ابعاد غیرمحیط زیستی حادثه فوق بر محیط زیستی آن می چربد اما عدم رعایت استانداردهای محیط زیست از مهم ترین بخش های فعالیت های معدنی در ایران است.
به گفته محمدرضا کنعانی مدیرکل حفاظت محیط زیست مازندران، فعالیت معادن در اغلب مناطق، قبل از هر چیز غیرفنی بوده و متولیان این بخش باید توجه جدی تری به موضوع داشته باشند.
او به "سلامت نیوز" می گوید:« دو چالش اصلی معادن کوهی در حوزه هوا و فاضلاب است. ما اخیرا تمام معادن را هم در محور بلده و هم هراز پایش کرده ایم و هر واحد که رعایت نکند ابتدا با اخطاریه و سپس توقف عملیات مواجه می شود.»
او افزود:« طی دو ماه آینده معادن مازندران باید سرپوش گذاری و مه پاش و نصب فیلتر را ظرف مدت اعلام شده داشته باشند.» کنعانی می گوید که ما ابتدا از معادنی که تخلف می کنند تعهد محضری می گیریم و اگر این الزامات را انجام ندهند توقف کامل خواهند گرفت.»
منابع طبیعی: معادن باید قانونمند فعالیت کنند!
علی باقری مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری مازندران- ساری در اینباره به "سلامت نیوز" گفت:« البته مسائل مربوط به روش های برداشت معدنتحت نظر سازمان صمت است؛ اما من این قول را می دهم که عزم منابع طبیعی این است که با کمک دستگاه قضایی با هر گونه تخلف در حوزه معدن برخورد خواهد کرد.»
او با تاکید بر بالا بودن تعداد مجوزهای معدن نسبت به ظرفیت منطقه نیز گفت:« در حوزه اداره کل در منطقه هراز اجازه صدور مجوز جدید را نمی دهیم؛ چون طبیعت تحمل فشار بیشتر از این ندارد. صدور مجوز جدید معدنکاوی برای منطقه "بلده" و "هراز" ممنوع است.»
باقری در پاسخ به "سلامت نیوز" که پس نظارت و ساماندهی فعالیت معادنی که در حال حاضر مشغول هستند چه می شود؟" گفت:« معادنی که مجوز آنها در گذشته صادر شده باید سامان داده شوند. ضمن تسلیت به اهالی و خانواده های داغ دیدگان حادثه، در دیداری که به اتفاق دادستان مرکز استان از محل حادثه داشتیم دستورهای خوبی دادند. ما هم پیگیری می کنیم. پیکه کوبی ها و حدود وثغور معادن فنی نبوده که ما رسیدگی کردیم. 4 معدن را در بخش بلده و جاده هراز پلمپ کرده ایم. تاکید می کنم که پیکه کوبی باید ثابت باشد.»
مدیرکل منابع طبیعی وآبخیزداری مازندران-ساری تاکید کرد که نکات فنی برمی گردد به سازمان صمت؛ اما مقرر شد دیگر برداشت ها از زیر کوه انجام نشود چرا که باعث رانش و خطر خواهد شد. علاوه بر اینکه منظر طبیعت به هم خواهد ریخت . برداشت ها باید به صورت پلکانی باشد و بعد از معدنکاوی، باید درختکاری شود. حتما هم از گونه های بومی منطقه باشد که مصوب شده و به شهرستان هم نامه زده ایم که اگر این ها انجام نشود فک پلمپ نشود. جان مردم خط قرمز ماست و نباید در خطر بیفتد.»
***
به نظر می رسد شعارها خیلی جلوتر از واقعیت هاست. هر بار که حادثه ای مشابه در حوزه معاون رخ می دهد جمعی از مدیران به منطقه می آیند و اظهارنظرهایی می کنند که بیشتر با هدف آرام کردن شرایط است؛ به گونه ای که پس از مدتی، همه چیز فراموش می شود. معادن به فعالیت های خود بدون رعایت استاندارد و صرفا با هدف اقتصادی برمی گردند و حقوق مردم و طبیعت نیز فراموش می شود. معادن طبیعت را می بلعند؛ شهروندان سلامت و حیات خود را از دست می دهند و مسوولان باز به دنبال بهانه ها و شعارهای جدید می گردند. بدون اینکه ضوابط قانونی را درباره معادن اعمال کنند.
نظر شما