ارتودنسی یکی از مهم ترین و رایج ترین درمان های دندانپزشکی برای اصلاح ناهنجاری های دندانی و فکی است. بسیاری از افراد برای داشتن لبخندی زیبا و دندان هایی مرتب، به سراغ این درمان می روند. اما نکته ای که شاید کمتر به آن توجه می شود این است که موفقیت ارتودنسی تنها به مهارت متخصص و نوع دستگاه وابسته نیست، بلکه بخش بزرگی از نتیجه به مراقبت های بیمار در طول درمان بستگی دارد. فرقی نمی کند که بیمار از ارتودنسی ثابت استفاده کند یا ارتودنسی متحرک و حتی اگر روش های مدرن تر مانند ارتودنسی نامرئی را انتخاب کرده باشد، در همه موارد رعایت نکات مراقبتی اهمیت زیادی دارد. عدم توجه به این موارد نه تنها می تواند نتیجه درمان را به تعویق بیندازد، بلکه باعث افزایش مشکلاتی مثل پوسیدگی دندان، التهاب لثه یا حتی شکست درمان می شود.

علاوه بر این، سهل انگاری در مراقبت از ارتودنسی ممکن است باعث تحمیل هزینه های بیشتر شود و عملاً هزینه ارتودنسی نهایی بالاتر برود. در این مقاله قصد داریم به طور جامع و تخصصی به موضوع مراقبت از ارتودنسی در طول درمان بپردازیم و بررسی کنیم که بیماران در استفاده از ارتودنسی ثابت، متحرک یا نامرئی باید چه نکاتی را رعایت کنند تا بهترین نتیجه را به دست آورند.

چرا مراقبت از ارتودنسی اهمیت دارد؟

وقتی فردی برای درمان ارتودنسی اقدام می کند، هدف اصلی او بهبود ظاهر لبخند و اصلاح عملکرد دندان هاست و در کنار آن هزینه ارتودنسی دندان نیز مهم است. اما دستگاه ارتودنسی، هر چقدر هم که مدرن و پیشرفته باشد، در صورتی که بیمار مراقبت های لازم را رعایت نکند، نمی تواند به تنهایی نتیجه مطلوب را تضمین کند.

بهداشت ضعیف دهان و دندان در طول درمان می تواند باعث تجمع پلاک های میکروبی روی دندان ها و براکت ها شود. این مسئله احتمال پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه را افزایش می دهد. علاوه بر این، برخی عادات غذایی و رفتاری می توانند به دستگاه ارتودنسی آسیب بزنند. شکستن براکت ها در ارتودنسی ثابت یا شکاف برداشتن پلاک در ارتودنسی متحرک و نامرئی، از جمله مشکلات رایجی هستند که به دلیل بی توجهی به مراقبت ایجاد می شوند.

مراقبت صحیح علاوه بر تضمین نتیجه نهایی، مدت زمان درمان را نیز کوتاه تر می کند. وقتی بیمار به طور مرتب به پزشک مراجعه کند، دستگاه را سالم نگه دارد و توصیه های غذایی و بهداشتی را جدی بگیرد، طول درمان به حداقل می رسد و در نهایت هزینه ارتودنسی هم کاهش پیدا می کند.

مراقبت های عمومی در طول درمان ارتودنسی

صرف نظر از اینکه بیمار چه نوع ارتودنسی را انتخاب کرده باشد، چند نکته مراقبتی عمومی وجود دارد که باید همواره رعایت شوند. مهم ترین این نکات شامل بهداشت دهان و دندان، تغذیه مناسب و مراجعه منظم به پزشک است.

• یکی از بزرگ ترین چالش ها در طول درمان ارتودنسی، مسواک زدن صحیح است. وجود براکت ها و سیم ها در ارتودنسی ثابت باعث می شود که تمیز کردن دندان ها دشوارتر شود. بنابراین استفاده از مسواک های مخصوص ارتودنسی، نخ دندان و دهان شویه ها بسیار توصیه می شود.

• در ارتودنسی متحرک و نامرئی هم گرچه دستگاه قابل خارج کردن است، اما بیمار باید توجه داشته باشد که دندان ها قبل از قرار دادن دوباره دستگاه کاملاً تمیز باشند تا از تجمع باکتری ها جلوگیری شود.

• از نظر تغذیه، بیماران باید از مصرف خوراکی های سفت و چسبناک مانند ذرت بو داده، آجیل و شکلات های چسبنده خودداری کنند. چنین غذاهایی می توانند به دستگاه آسیب بزنند یا باعث گیر کردن مواد غذایی در اطراف براکت ها شوند.

• در ارتودنسی نامرئی، اگرچه الاینرها قابل خارج شدن هستند، اما بهتر است از نوشیدنی های رنگی مانند قهوه یا نوشابه در حین استفاده خودداری شود تا تغییر رنگ ایجاد نشود.

مراقبت از ارتودنسی ثابت

1. ارتودنسی ثابت رایج ترین روش درمانی است که برای اصلاح ناهنجاری های متوسط تا شدید استفاده می شود. در این روش، براکت ها و سیم ها به سطح دندان ها چسبانده می شوند و بیمار نمی تواند آن ها را خارج کند. به همین دلیل مراقبت از این دستگاه اهمیت دوچندانی دارد.

2. در طول درمان با ارتودنسی ثابت، بیماران باید زمان بیشتری را صرف بهداشت دهان کنند. مسواک زدن بعد از هر وعده غذایی ضروری است و استفاده از مسواک بین دندانی برای تمیز کردن اطراف براکت ها توصیه می شود. اگر این نکات رعایت نشود، لکه های سفید روی دندان ها یا حتی پوسیدگی های شدید ممکن است ایجاد شود.

3. یکی دیگر از مسائل مهم، توجه به رژیم غذایی است. گاز زدن میوه های سفت مانند سیب یا هویج می تواند باعث کنده شدن براکت ها شود. بهتر است این مواد به قطعات کوچک تقسیم شوند و سپس مصرف شوند. علاوه بر این، جویدن یخ یا غذاهای بسیار سخت می تواند به سیم ها آسیب برساند و روند درمان را مختل کند.

4. در صورتی که بیمار دچار شکستگی براکت یا شل شدن سیم شود، باید سریعاً به متخصص مراجعه کند. بی توجهی به این موضوع نه تنها باعث ناراحتی بیمار می شود، بلکه مدت درمان را هم افزایش می دهد و به تبع آن هزینه ارتودنسی هم ممکن است بیشتر شود.

مراقبت از ارتودنسی متحرک

نحوه مراقبت از ارتودنسی ثابت با ارتودنسی متحرک متفاوت است. علت این امر، تفاوت هایی می باشند که در ساختار این دو نوع ارتودنسی وجود دارد. از این رو، خوب است که با نحوه مراقبت از ارتودنسی متحرک نیز بیش تر آشنا شویم.

1. ارتودنسی متحرک بیشتر برای کودکان و نوجوانان به کار می رود، اما در برخی موارد بزرگسالان نیز از آن استفاده می کنند. بزرگ ترین مزیت این روش، قابلیت خارج کردن دستگاه است. اما همین ویژگی می تواند به نقطه ضعف تبدیل شود، چرا که نیاز به همکاری و انضباط بالای بیمار دارد.

2. بیماران باید دستگاه ارتودنسی متحرک را طبق توصیه پزشک به طور مداوم استفاده کنند و تنها در زمان غذا خوردن یا مسواک زدن آن را خارج نمایند. اگر بیمار ساعات طولانی دستگاه را کنار بگذارد، روند درمان با تأخیر مواجه می شود.