به گزارش سلامت نیوز دکتر مصطفی دهمردهای در نشست خبری با خبرنگاران، با اشاره به نقش کلیدی پیشگیری در کاهش آمار سوختگیها گفت: بخش قابل توجهی از سوختگیها کاملاً قابل پیشگیری است، اما متأسفانه آموزش عمومی در این حوزه بهدرستی انجام نمیشود.
وی نخستین انتقاد خود را متوجه رسانه ملی دانست و افزود: صداوسیما معمولاً فقط جایی ورود میکند که برایش درآمد داشته باشد. ما بارها برنامههای آموزشی تولید کردیم، اما زمانی پخش شده که عملاً بینندهای نداشته است. اگر هدف ما خدمت به مردم و کاهش آسیبهای سوختگی باشد، نباید نگاه اقتصادی بر هشدارهای حیاتی سلامت غلبه کند. گاهی با پخش یک برنامه در زمان مناسب میتوان از بروز هزاران معلولیت در آینده جلوگیری کرد.
آموزش پیشگیری باید از دبستان آغاز شود
رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری دومین انتقاد جدی خود را متوجه نظام آموزشی کشور دانست و گفت: آموزش پیشگیری باید از دوران دبستان آغاز شود. در کتابهای درسی انواع مطالب گنجانده میشود، اما جایی برای آموزش پیشگیری از سوختگی وجود ندارد. حتی ثبت «روز ملی پیشگیری از سوختگی» پس از سالها پیگیری، تازه به مرحله ابلاغ رسیده، در حالی که در تقویم کشور روزهایی ثبت شدهاند که عملاً هیچ اثری در حل مشکلات جامعه ندارند.
وی با اشاره به ظرفیت بالای فضای مجازی و رسانهها تأکید کرد: رسانهها میتوانند حداقل ۵۰ درصد در حوزه پیشگیری به ما کمک کنند. نباید اینگونه باشد که ما برای تولید محتوای آموزشی، دغدغه تأمین هزینه داشته باشیم. بخش سوختگی واقعاً ضعیف و کمبرخوردار است.
حتی یک تخت استاندارد سوختگی نداریم
دهمردهای در بخش دیگری از سخنان خود به وضعیت زیرساختی بیمارستانهای سوختگی اشاره کرد و گفت: بهصراحت اعلام میکنم که در بخش دولتی حتی یک تخت استاندارد سوختگی نداریم. اتاقها پنج یا شش تخته هستند و شرایط مطلوب درمانی فراهم نیست. در مقابل، در بخش خصوصی تخت استاندارد وجود دارد، اما ورودی یک بیمار سوختگی حداقل ۵۰۰ میلیون تومان پیشپرداخت است؛ رقمی که عملاً برای اغلب بیماران غیرقابل تأمین است.
وی کمبود شدید نیروی انسانی و تختهای سوختگی را از دیگر چالشهای اساسی برشمرد و افزود: حدود ۱۲۰۰ تخت سوختگی در کشور کم داریم. طبق قانون، همه بیمارستانها موظفاند ۱۰ درصد تختهای خود را به بیماران روانی و سوختگی اختصاص دهند، اما این قانون اجرا نمیشود. از طرفی، ساخت بیمارستانهای مستقل سوختگی راهحل درستی نیست، زیرا این مراکز در تأمین همه ارکان تخصصی دچار مشکل میشوند.
پانسمانهای نوین بیمه شد
رئیس بیمارستان شهید مطهری در پاسخ به پرسشی درباره دسترسی بیماران به درمانهای نوین سوختگی گفت: تا حدود یک ماه پیش وضعیت بسیار نامناسب بود، اما خوشبختانه اخیراً دستورالعملی اجرا شده که بر اساس آن پانسمانهای نوین تحت پوشش بیمه قرار گرفتهاند. پیش از این، بیماران مجبور بودند هزینههای سنگین پرداخت کنند؛ بهطوری که برخی پانسمانها برای هر یک درصد سوختگی تا دو میلیون تومان هزینه داشت.
به گفته وی، در حال حاضر بیمار تنها ۱۰ درصد هزینه پانسمانهای نوین را پرداخت میکند و در صورت ناتوانی مالی، از طریق مددکاری بیمارستان دولتی، درمان بهصورت رایگان انجام میشود. با این حال، هنوز داروهای ضد ایجاد گوشت اضافه و لباسهای مخصوص سوختگی تحت پوشش بیمه نیستند.
هر دست لباس سوختگی بین ۵ تا ۴۰ میلیون تومان هزینه دارد
دهمردهای با بیان اینکه هر دست لباس مخصوص سوختگی بین ۵ تا ۴۰ میلیون تومان برای بیمار هزینه دارد، گفت: این موارد معمولاً بعد از پایان درمان به یک معضل جدی تبدیل میشوند و اگر پوشش بیمهای نداشته باشند، بیمار دوباره نیازمند جراحی خواهد شد. امیدواریم با پیگیریهای انجامشده، تا پایان سال این خدمات نیز تحت پوشش بیمه قرار گیرد.
سالانه حدود ۳۰ هزار بیمار سوختگی به بیمارستان شهید مطهری مراجعه میکنند
رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری با ارائه آماری از مراجعات بیماران گفت: حدود ۱۰ درصد بیماران سوختگی کشور به این بیمارستان ارجاع میشوند. اگر آمار کلی سوختگی در کشور را حدود ۳۰۰ هزار نفر در سال در نظر بگیریم، نزدیک به ۳۰ هزار نفر از این بیماران به بیمارستان شهید مطهری مراجعه میکنند.
وی افزود: روزانه بین ۲۰ تا ۳۰ عمل جراحی در این بیمارستان انجام میشود و سالانه حدود ۵ تا ۶ هزار بیمار بستری داریم. تعداد اعمال جراحی در برخی ماهها به ۱۰۰ مورد و در برخی ماهها به ۱۵۰ مورد میرسد. آمار جراحیهای ما نسبت به بسیاری از کشورها بسیار بالاست؛ بهطوری که در یک کنفرانس خارجی، وقتی این اعداد را اعلام کردم، برای حاضران قابل باور نبود.
تعرفههای دولتی آنقدر پایین است که گاهی هزینه اسنپ بیمار بیشتر میشود
دهمردهای در ادامه، با اشاره به وضعیت پوشش بیمهای بیماران سوختگی گفت: تعرفههایی که در بخش دولتی از بیماران دریافت میشود بسیار پایین است و گاهی هزینه رفتوآمد بیمار با تاکسیهای اینترنتی از تعرفه درمانی ما بیشتر میشود. وظیفه ما ارائه خدمات است و اساساً درمان بیماران سوختگی باید رایگان باشد؛ همانطور که در بسیاری از کشورهای دنیا از بیماران سوختگی پولی دریافت نمیشود.
برای جذب نیرو بارها نامه زدیم، اما پاسخی دریافت نکردیم
وی با تأکید بر کمبود شدید نیروی انسانی افزود: ما همواره از وزارت بهداشت درخواست افزایش جذب نیرو داشتهایم، اما پاسخ روشنی دریافت نکردهایم. بارها مکاتبه کردهایم، اما نتیجهای نداشته است. این کمبود نیرو مستقیماً کیفیت خدماترسانی به بیماران سوختگی را تحت تأثیر قرار میدهد.
تجهیزاتی که ۱۲ سال پیش ۸ میلیون تومان بود، امروز بالای یک میلیارد تومان قیمت دارد
رئیس بیمارستان شهید مطهری با اشاره به مشکلات تأمین تجهیزات پزشکی گفت: ۱۲ سال پیش وسیلهای را حدود ۸ میلیون تومان خریدیم، اما امروز قیمت همان دستگاه به بیش از یک میلیارد و ۲۰۰ میلیون تومان رسیده است. این سیاستها مستقیماً به ضرر بیماران سوختگی تمام میشود.
حمایت از تولید داخل در حوزه تجهیزات پزشکی فقط در حد شعار مانده است
وی با انتقاد از موانع تولید داخلی تجهیزات پزشکی افزود: ما توان تولید داخل را داریم، اما برای ساخت یک دستگاه باید دهها مجوز دریافت شود. حمایت از تولید داخل فقط شعار است و در عمل اتفاقی نمیافتد. در نتیجه، دوباره مجبور میشویم تجهیزات را با قیمتهای بسیار بالا وارد کنیم.
برای خرید یک دستگاه لیزر ۱۱ میلیارد تومان اعتبار نیاز داریم
دهمردهای با بیان اینکه اخیراً برای خرید یک دستگاه لیزر درخواست دادهاند، گفت: قیمت این دستگاه حدود ۱۱ میلیارد تومان است. مجمع خیرین استان تهران اعلام کرده ۵ میلیارد تومان کمک میکند و باقی مبلغ را قرار است از طریق انجمن ققنوس تأمین کنیم، چرا که نه من و نه بیمارستان، توان خرید چنین تجهیزاتی را نداریم.
فشار درمان رایگان بیماران سوختگی بر دوش بیمارستانهاست
وی افزود: هزینه سرویسدهی به پرسنل بیمارستان به بیش از یک میلیارد تومان رسیده است. در شرایطی که تعرفهها ناچیز است و خدمات باید رایگان ارائه شود، این فشار بهطور کامل بر دوش بیمارستانهای سوختگی میافتد. اگر مشکلات اقتصادی و تحریمها بهصورت ریشهای حل نشود، با این روند امکان تداوم همین سطح خدماترسانی در سالهای آینده هم وجود نخواهد داشت.
نرخ بقای بیماران سوختگی در ایران حدود ۶۰ درصد است
رئیس بیمارستان شهید مطهری درباره میزان عفونت و مرگومیر بیماران سوختگی گفت: شاخصهای جهانی میگویند اگر در یک مرکز درمانی، ۵۰ درصد بیماران سوختگی زنده بمانند، وضعیت قابل قبول است. در کشورهای اروپایی این عدد به حدود ۹۰ تا ۹۵ درصد میرسد، اما در ایران حدود ۶۰ درصد است. این اختلاف نشان میدهد شرایط ما بهمراتب دشوارتر است.
آمار واقعی سوختگیها بیشتر از آمار ثبتشده است
وی با اشاره به ضعف نظام ثبت سوختگی در کشور افزود: آمار واقعی سوختگیها بیش از اعداد اعلامشده است. در بسیاری از مناطق، بهویژه روستاها، موارد سوختگی اصلاً ثبت نمیشود و حتی برخی خودسوزیها بدون گزارش رسمی دفن میشوند.
دهمردهای با تأکید بر نقش آموزش در پیشگیری گفت: اولین و مهمترین مقصر، نبود آموزش صحیح است. مواردی داشتهایم که کودکان از روی ناآگاهی با سیم فشار قوی شرطبندی کردهاند و در نهایت دستهای خود را از دست دادهاند. در کشورهای پیشرفته، آموزش پیشگیری از دبستان آغاز میشود.
همه دستگاهها در افزایش سوختگی مقصرند؛ از آموزشوپرورش تا شهرداری
وی افزود: کارفرمایانی که برای سود خود از تأمین تجهیزات ایمنی سر باز میزنند، وزارت کشور که بر وضعیت اتباع و بیمه آنها نظارت کافی ندارد، اداره برق که اجازه ساختوساز در حریم خطوط فشار قوی را میدهد و شهرداریها، همگی در بالا بودن آمار سوختگی مقصر هستند. متأسفانه سلامت و پیشگیری در کشور ما اولویت ندارد.
اگر پیشگیری جدی شود، باید شغلمان را عوض کنیم
رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری در پایان گفت: اگر پیشگیری بهدرستی انجام شود، آمار سوختگیها باید به حدود ۲۰ درصد میزان فعلی برسد. در آن صورت شاید بسیاری از ما باید شغلمان را عوض کنیم، اما این بهترین اتفاق برای سلامت جامعه خواهد بود.
رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری با تشریح هزینههای درمان بیماران سوختگی گفت: هزینه درمان در بیمارستانهای سوختگی بسته به درصد سوختگی متفاوت است، اما بهطور متوسط به ازای هر یک درصد سوختگی، ماهانه بین ۱۰ تا ۱۵ میلیون تومان هزینه ایجاد میشود.
وی افزود: در بیمارستانهای دولتی، هزینه واقعی درمان به ازای هر درصد سوختگی بین ۲۰ تا ۳۰ میلیون تومان است، اما ما بهطور متوسط حدود دو میلیون تومان به ازای هر درصد از بیمار دریافت میکنیم. مواردی داریم که بیمار پس از ترخیص با صورتحساب ۳۰ میلیون تومانی مواجه میشود و اعلام میکند توان پرداخت ندارد؛ در این شرایط ناچاریم پرونده را به مددکاری ارجاع دهیم.
دهمردهای تأکید کرد: سوختگی یکی از پرهزینهترین بیماریهاست و هزینهها به دوره بستری محدود نمیشود؛ پس از درمان، بیمار به لباس مخصوص، پمادهای خاص، بازتوانی، فیزیوتراپی، خدمات رواندرمانی و مددکاری نیاز دارد که همه اینها هزینهبر است.
بیمارستان جدید شهید مطهری از استانداردترین مراکز سوختگی دنیاست
وی در پاسخ به پرسشی درباره فرسودگی تجهیزات و امکان جذب سرمایهگذار گفت: بیمارستان جدید شهید مطهری یکی از استانداردترین بیمارستانهای سوختگی دنیاست. هر آیسییو بهتنهایی قابلیت انجام عمل جراحی را دارد و از نظر طراحی کمبودی وجود ندارد.
رئیس بیمارستان شهید مطهری با اشاره به وضعیت تجهیزات افزود: در حال حاضر بیمارستانهای سوختگی با کمبود ونتیلاتور مواجه نیستند، اما برخی تجهیزات تخصصی مانند درماتوم که باید هر پنج سال تعویض شود، بیش از ۱۰ سال است که مورد استفاده قرار میگیرد. با این حال تأکید میکنم که هیچ بیماری روی زمین نمیماند و کار همه بیماران انجام میشود، اگرچه شرایط میتواند بسیار بهتر باشد.
بیمارستان جدید ۱۶۰ تخت اختصاصی سوختگی دارد و بارانداز بحران تهران خواهد بود
دهمردهای با اشاره به ظرفیت بیمارستان جدید گفت: این بیمارستان ۱۶۰ تخت اختصاصی سوختگی دارد و تا دو برابر ظرفیت نیز امکان پذیرش بیمار را خواهد داشت. این مرکز میتواند بهعنوان بارانداز بحران تهران عمل کند. ردیف بودجه آن پیشبینی شده، اما انتظار داریم تخصیص منابع سریعتر انجام شود تا هرچه زودتر به بهرهبرداری برسد. امیدواریم تا پایان سال افتتاح شود.
برای تولید محتوای آموزشی و رسانهای، بودجهای نداریم
وی درباره کمکاری بیمهها و نقش رسانه ملی اظهار کرد: ما بودجهای برای کار رسانهای نداریم. وقتی برای تأمین تجهیزات، مانند دستگاه لیزر، به خیرین متوسل میشویم، انتظار داریم رسانه ملی به ما کمک کند. این وظیفه دولت است که در حوزه پیشگیری و آموزش عمومی سرمایهگذاری کند.
رئیس بیمارستان شهید مطهری با اشاره به تجربههای موفق رسانهای گفت: نقش اهالی هنر بسیار تعیینکننده است. همانطور که شخصیتهایی مثل «سیا ساکتی» در کاهش حوادث رانندگی اثرگذار بودند، ما هم در حوزه سوختگی به شخصیتها و برنامههای نمایشی اثرگذار نیاز داریم. کتابها، نشریات و ابزارهای آموزشی داریم، اما بدون حمایت رسانهای اثرگذاری آنها محدود است.
سوختگی سختترین حوزه جراحی پلاستیک است و متقاضی ندارد
دهمردهای درباره کمبود نیروی متخصص در حوزه سوختگی گفت: کمبود جراح پلاستیک همیشه وجود داشته، اما معضل اصلی این است که به دلیل سختی کار و درآمد پایین در بخش دولتی، تمایلی برای ورود به حوزه سوختگی وجود ندارد. هر سال سه فلوشیپ سوختگی پذیرش میکنیم، اما گاهی فقط یک نفر داوطلب میشود.
وی افزود: نسل فعلی جراحان پلاستیک فعال در حوزه سوختگی در حال بازنشستگی است و نسل جدید انگیزهای برای ورود ندارد. تعرفههای پایین، کاهش ضرایب، مالیات و فشار کاری باعث شده این حوزه جذابیتی نداشته باشد. اگر این روند ادامه پیدا کند، در آینده با کمبود جدی جراحان پلاستیک سوختگی مواجه خواهیم شد.
فرسودگی شغلی پرستاران بخش سوختگی بسیار بالاست
رئیس بیمارستان شهید مطهری با اشاره به وضعیت پرستاران گفت: کار در بخش سوختگی بهشدت سخت و فرساینده است. فرسودگی شغلی و آسیبهای روانی در میان پرستاران این بخش بسیار بیشتر از سایر بخشهاست و بسیاری از پرستاران ترجیح میدهند در سوختگی کار نکنند. با بازنشستگی نسل فعلی پرستاران، نگرانی جدی برای آینده این بخش وجود دارد.
دهمردهای درباره آمار سوختگی و بهویژه اسیدپاشی گفت: ادعای هشت برابر بودن سوختگی در ایران نسبت به متوسط جهانی را قبول ندارم، اما آمار ما نسبت به کشورهای همسطح بالاتر است. وضعیت ما بیشتر شبیه کشورهایی مانند پاکستان، افغانستان و عراق است، در حالی که انتظار میرود شرایط بهتری داشته باشیم. در مقایسه با کشورهایی مانند هلند، قطعاً فاصله زیادی وجود دارد.
سوختگیهای شیمیایی عمدی کاهش یافته، اما تصادفی همچنان ادامه دارد
وی در پایان درباره سوختگیهای شیمیایی گفت: سوختگی شیمیایی دو نوع است؛ عمدی و تصادفی. خوشبختانه در سه تا چهار سال اخیر موارد عمدی، از جمله اسیدپاشی، بهشدت کاهش یافته است. اما سوختگیهای شیمیایی تصادفی، بهویژه در مشاغلی مانند باتریسازی، همچنان وجود دارد. متأسفانه در ایران اسید بهراحتی در دسترس مردم است و حتی برای باز کردن چاه استفاده میشود؛ موضوعی که در هیچ جای دنیا پذیرفتهشده نیست.
بیمار سوختگی هرگز به ظاهر اولیه بازنمیگردد، اما تا ۷۰ درصد قابل ترمیم است
رئیس بیمارستان سوانح و سوختگی شهید مطهری در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت ظاهری بیماران پس از پایان درمان گفت: یکی از باورهای غلط رایج در کشور این است که بیمار سوختگی پس از طی درمان، به ظاهر اولیه خود بازمیگردد. واقعیت این است که علم پزشکی تاکنون به چنین نقطهای نرسیده است، مگر در موارد سوختگیهای سطحی. در سایر موارد، بیمار سوختگی تا پایان عمر با پیامدهای این آسیب زندگی میکند، هرچند با درمانهای تخصصی میتوان تا حدود ۷۰ درصد وضعیت ظاهری و عملکردی را بهبود بخشید.
دهمردهای با انتقاد از آموزشهای نادرست در زمینه مواجهه اولیه با سوختگی گفت: متأسفانه باورهای غلط در کل سیستم بهداشت و درمان ما وجود دارد و از کودکی به جامعه منتقل میشود. در بسیاری از موارد، اقدامات اشتباه در لحظات اولیه سوختگی، آسیب را تشدید میکند. این حوزه هنوز جای کار بسیار زیادی دارد و آموزش عمومی باید بهصورت جدی اصلاح شود.
بیشترین موارد سوختگی شغلی در مردان رخ میدهد
وی درباره تفاوتهای جنسیتی در بروز سوختگی افزود: بهطور کلی، سوختگی در آقایان بیشتر است که دلیل اصلی آن مواجهه بالاتر با حوادث شغلی است. با این حال، در برخی استانهای مرزی، موارد خودسوزی در میان زنان بیشتر گزارش میشود.
رفتار اجتماعی با زنان دچار سوختگی همچنان نگرانکننده است
رئیس بیمارستان شهید مطهری با اشاره به پیامدهای اجتماعی سوختگی در زنان گفت: متأسفانه در مواردی شاهد هستیم که وقتی یک زن دچار سوختگی شدید میشود، همسر او زندگی مشترک را ترک میکند، در حالی که در مورد مردان این اتفاق بهندرت رخ میدهد. این مسئله نشاندهنده ابعاد اجتماعی و فرهنگی عمیق سوختگی است که کمتر به آن پرداخته شده است.
دهمردهای درباره روند بازتوانی بیماران سوختگی توضیح داد: هزینه بازتوانی کاملاً به شدت و محل سوختگی بستگی دارد. در سوختگیهای سطحی روند سادهتر است، اما سوختگیهای صورت از پیچیدهترین و طولانیترین موارد محسوب میشوند و معمولاً انجام جراحیهای ترمیمی بهتر است حداقل یک سال پس از حادثه صورت گیرد.
وی افزود: بسیاری از خدمات ضروری پس از ترخیص، از جمله کاردرمانی، خدمات روانپزشکی، وسایل کمکدرمانی و پمادهای تخصصی، تحت پوشش بیمه نیستند. به همین دلیل، روند درمان بیماران دچار سوختگی شدید پس از ترخیص از بیمارستان، بهشدت پرهزینه و فرساینده میشود.
نظر شما