سلامت نیوز: سن ابتلا به دردهای عضلانی و اسكلتی در كشور رو به كاهش است. ابتلا به درد‌های مفصلی، درد كمر، زانو و گردن كه به گواه متخصصان متاثر از تغییر سبك زندگی و استرس‌های فردی و اجتماعی است به شكلی رو به افزایش است كه تا حدود 20 سال قبل، اكثر افرادی كه برای درمان دردهای عضلانی و اسكلتی به درمانگاه‌های فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه می‌كردند، افراد بالای 55 تا 60 سال بودند ولی امروزه این سن به 30 سال كاهش پیدا كرده است، به‌طوری‌كه پزشكان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین 30 تا 50 سال با دردهای گردن، زانو، كمر و مفاصل مختلف به مراكز درمانی هستند.

 در همین رابطه، دكتر محمدرضا امیدظهور متخصص طب فیزیكی و توانبخشی و مدیر گروه بیومكانیكال مركز علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشكی تهران در گفت‌وگو با «شرق» با اعلام آمار فوق می‌گوید: بیماری‌های عضلانی و اسكلتی در شرایطی رو به افزایش است كه هم اكنون ارزیابی دقیق مشكلات اسكلتی كودكان و تشخیص و درمان به موقع آنها مهم‌ترین موضوع برای ماست و در كنار این موضوع به والدین هم توجه ویژه‌ای داریم و تلاش می‌كنیم با تشخیص به موقع ناراحتی‌های آنها از عوارض بعدی جلوگیری كنیم. در حال حاضر بیش از 80درصد از افراد حداقل یك‌بار در طول زندگی خود كمردرد را تجربه می‌كنند. همه این آمارها باعث شده طب فیزیكی و توانبخشی مورد توجه ویژه‌ای قرار گیرد و پیشرفت‌های فناوری و ورود وسایل جدید نیز به كمك این رشته آمده تا شاید كمی از دردها و مشكلات اسكلتی و عضلانی مردم بكاهد.

از سوی دیگر او معتقد است كه كمردرد یكی از شایع‌ترین علل مراجعه بیماران به مراكز درمانی است، به‌طوری‌كه بعد از سرماخوردگی و ضربه‌های كوچك، شایع‌ترین بیماری در انسان است. كمردرد نخستین علت مراجعه بیماران به متخصصان طب فیزیكی و توانبخشی و جراحی مغز و اعصاب و به‌طور كلی سومین علت مراجعه بیماران به پزشك است.
او می‌افزاید: در حال حاضر درد كمر بیش از 90درصد افراد را در طول زندگی حداقل یك‌بار دچار خود می‌كند و بیش از 50‌درصد از افراد بیش از یك مرتبه دچار آن می‌شوند كه علل بسیار متفاوتی می‌توانند سبب ایجاد كمر درد شوند. تقریبا در 85‌درصد از افرادی كه برای كمر‌درد معاینه و بررسی می‌شوند علت خاصی پیدا نمی‌شود.


امیدظهور ادامه می‌دهد: كمر‌درد بعد از سرماخوردگی دومین عاملی است كه سبب می‌شود افراد در سركار حاضر نشوند و نیز یكی از علل شایع ویزیت توسط پزشك است. بیش از 90‌درصد افرادی كه دچار كمردرد می‌شوند طی دو ماه بهبود می‌یابند. طبق آمار مختلف، كمردرد، بین بیماری‌هایی كه باعث از كارافتادگی، ناتوانی از كار و مرخصی ناشی از آن در افراد زیر 45 سال می‌شوند، مقام اول را دارد. آمار‌ها نشان می‌دهد تا حدود 20 سال قبل، اكثر افرادی كه برای درمان دردهای عضلانی و اسكلتی به درمانگاه‌های فیزیوتراپی و ارتوپدی مراجعه می‌كردند، افراد بالای 55 تا 60 سال بودند و در واقع تخریب غضروف مفصلی در سنین بالا شروع می‌شد، ولی امروزه این سن به 30 سال كاهش پیدا كرده و پزشكان شاهد مراجعه بیمارانی با سنین 30 تا 50 سال با دردهای گردن، زانو، كمر و مفاصل مختلف به مراكز درمانی هستند.

 او در ادامه به پیشگیری از بیماری‌های عضلانی و اسكلتی هم اشاره می‌كند و می‌افزاید: ساختمان بدن آسیب‌پذیر است و اگر در راستای مناسب به آن فشار وارد نشود یا قوس‌های طبیعی كم یا زیاد شود فشارها بیشتر می‌شود و عوارض زیادی برای فرد دارد. به طور مثال زانوی پرانتزی یكی از بیماری‌های شایع در میان كودكان است یا بچه‌هایی كه پای آنها به سمت داخل انحراف دارد یا روی پنجه پا راه می‌روند. مدیر گروه بیومكانیكال مركز علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشكی تهران عنوان می‌كند: اگر این انحرافات در كودكی تشخیص داده شوند با درمان‌های ارتوتیك یا حركات اصلاحی قابل درمان هستند اما اگر این مشكلات با بچه‌ها بماند و آنها بزرگ شوند به احتمال زیاد به عمل جراحی نیاز پیدا می‌كنند. مورد دیگر گودی كمر است كه اگر در كودكی تشخیص داده شود مانع از عوارضی مانند دیسك كمر یا سرخوردگی مهره‌ها می‌شود. در والدین نیز به همین صورت است. مشكلاتی مانند گودی كمر، قوز یا كمر درد عموما ریشه استخوانی ندارند و اگر زود تشخیص داده شوند می‌توان آنها را با درمان‌های فیزیكی و ورزش‌های اصلاحی درمان كرد. انحرافات بزرگ در ستون فقرات واضح است و مطمئنا افراد برای درمان آن اقدام می‌كنند اما برخی انحرافات در ستون فقرات وجود دارد كه در نگاه اول قابل تشخیص نیستند. رویكرد جدید طب فیزیكی در دنیا نیز این است كه این انحرافات را تشخیص داده و درمان كند تا مانع از عوارض بعدی شود.

افزایش از كارافتادگی در كشور به دلیل بیماری‌های عضلانی
او می‌گوید: در حال حاضر سیستم‌های جدیدی برای ارزیابی انحرافات مختلف مفاصل از كف پا تا ستون فقرات وجود دارد كه راستای درست قرار‌گیری مفصل را چك می‌كند و انحرافات را نشان می‌دهد. این سیستم‌ها در كشور ما در مراكز توانبخشی مختلفی وجود دارد كه مشكل مهم در ساخت پروتزها محل وصل شدن آن به بدن است كه اگر درست تنظیم نشود فشار زیادی به آن قسمت وارد می‌كند. همان سیستم گچ گرفتن كه در ساخت بریس به كار می‌رود در زمینه ساخت اندام مصنوعی نیز مطرح است. به طور مثال زمانی كه پای یك فرد قطع می‌شود برای ساخت عضو پای او را گچ می‌گیرند و از آن قالب تهیه می‌كنند. اما اسكنر این قابلیت را دارد كه با اسكن كردن نقاط پرفشار را شناسایی كند تا اندام بهتری ساخته شود. ضمن اینكه محل اتصال عضو به بدن نیز بهتر تنظیم می‌شود.

دكتر محمدرضا امیدظهور با تاكید بر اینكه هم اكنون ارزیابی دقیق مشكلات اسكلتی كودكان و تشخیص و درمان به موقع آنها مهم‌ترین موضوع برای ماست، ادامه می‌دهد: در كنار این موضوع به والدین هم توجه ویژه‌ای داریم و تلاش می‌كنیم با تشخیص به موقع ناراحتی‌های آنها از عوارض بعدی جلوگیری كنیم. ساخت اندام‌های مصنوعی با كمك اسكنر و ارزیابی و ساخت وسیله حركات اصلاحی، همچنین ساخت ارترهای مختلف برای بیماران فلج اطفال قدیمی از اقدامات مهمی است كه در حال حاضر خوشبختانه در كشور انجام می‌شود.

او می‌افزاید: در درمان بیماری‌هایی كه مربوط به طب فیزیكی و توانبخشی می‌شود این است كه اگر ما به پیشگیری بیشتر از درمان توجه كنیم مطمئنا می‌توانیم تا حدود زیادی از هزینه‌های سربار درمان بكاهیم. به ویژه این موضوع زمانی خود را بیشتر نشان می‌دهد كه می‌بینیم ‌درصد بیماری‌های اسكلتی و عضلانی یا از كارافتادگی در كشور ما بالاتر از سایر كشورهاست. البته باید به این مساله هم توجه داشت كه اقدامات پیشگیرانه لزوما مانع از بروز آسیب‌ها و عوارض بعدی نمی‌شود. یعنی افرادی هم هستند كه با وجود همه اقدامات پیشگیرانه باز هم دچار كمر‌درد یا دیسك كمر و مشكلات دیگر می‌شوند اما ‌درصد بروز آسیب در این افراد كمتر است و همچنین باعث كاهش میزان جراحی‌ها می‌شود.