سلامت نیوز : لخته شدن خون و چربی در رگها یا ترومبوآمبولی به بیماری‌ای گفته می‌شود كه طبق آمار جهانی جزو 10 علت اصلی مرگ و میرها است و دو برابر جمع مرگ و میر‌هایی كه در اثر سرطان سینه، پروستات، ایدز و حوادث ترافیكی رخ می‌دهد، منجر به مرگ می‌شود. در این میان آمار مرگ ومیرهای ناشی از لخته شدن خون در ایران به گفته دکتر محمد مهدی قیامت معاون آموزش و پژوهش سازمان نظام پزشكی تهران بیشتر از آمار جهانی است كه یكی از دلایل آن می‌تواند بالا بودن تصادفات رانندگی و به همین نسبت شكستگی استخوان باشد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه ایران ؛ ترومبوآمبولی یا همان لخته شدن خون در علم پزشكی به دو نوع تقسیم شده است ترومبوآمبولی چربی و خونی. این بیماری زمانی بروز می‌كند كه خون در یك رگ تجمع پیدا كرده و باعث می‌شود خون از حركت باز ایستد كه در نهایت منجر به لخته شدن خون می‌شود. این اتفاق در اغلب عمل‌های جراحی ممكن است رخ دهد به ویژه در اعمال جراحی كه با هدف ترمیم شكستگی لگن و استخوان و نیز سزارین انجام می‌شود، اما آنچه مهم است، بی‌توجهی بیماران و برخی پزشكان به علل بروز این بیماری و عدم به كار‌گیری موارد پیشگیری برای كسانی است كه در آستانه عمل جراحی قرار دارند.
به اعتقاد دكتر محمد مهدی قیامت رئیس انجمن بیهوشی ایران وقوع لخته خونی در رگ بستگی به نوع عمل جراحی دارد.وی می‌گوید: در عمل‌های لگن تا 60 درصد احتمال وقوع لخته شدن خون وجود دارد و در سزارین و برخی بیمارهای زنان مثل فشار خون، احتماع وقوع تا 40 درصد شایع است. براین اساس وقوع ترومبوآمبولی در این عمل‌های جراحی عمدتاً به مرگ منجر می‌شود، در غیر این صورت وجود آمبولی‌های مكرر(لختگی خون در رگ) باعث افزایش فشار شریان‌های ریوی شده و مشكلات عدیده‌ای را تا آخر عمر برای بیمار ایجاد كرده و علاوه بر آن ، هزینه‌های زیادی را به اقتصاد سلامت وارد می‌كند.
هر چند اغلب پزشكان بر این باورند كه در علم پزشكی آمار و ارقام قطعی وجود ندارد، اما زمانی كه درباره آمار و ارقام وقوع این بیماری و مرگ و میرهای ناشی از آن در ایران، از رئیس انجمن بیهوشی ایران می‌پرسم، وجود آمار دقیق و رسمی وقوع این بیماری و یا مرگ و میرهای ناشی از آن را در كشور غیر ممكن می‌داند: این بیماری جزو 10 علت اصلی بستری شدن و ایجاد مرگ و میر در جهان شناخته شده است. براساس آماری كه در 23 كشور اروپایی به دست آمده است مرگ و میری كه به دلیل لخته شدن خون در رگ اتفاق می‌افتد 2 برابر جمع مرگ و میرهای ناشی از سرطان سینه، پروستات، ایدز و حوادث ترافیكی است.
اما می‌توان به جرأت اعلام كرد آمار ابتلا و مرگ و میر ناشی از این بیماری در ایران از آمار جهانی نیز سبقت گرفته است.این‌كه هر فردی كه دچار كوچكترین عارضه و یا بیماری می‌شود باید مراقب وقوع لخته شدن خون باشد، هشداری است كه دكتر قیامت به آن اشاره دارد و می‌گوید: 56 درصد افرادی كه سكته كرده‌اند،50 درصد افراد تصادفی، 35 درصد آنهایی كه ستون فقراتشان آسیب دیده و 25 درصد افراد بستری در ICU از خطر ترومبوآمبولی در امان نیستند.
با وجود تكنولوژی بالا و همه پیشرفت‌هایی كه در كشورهای اروپایی در این زمینه وجود دارد و با وجود پیشگیری‌هایی كه قبل از عمل جراحی براساس پروتكل‌های تعریف شده برای جلوگیری از وقوع لخته شدن خون بعد از عمل انجام می‌شود، اما بازهم آمبولی جزو شایعترین مرگ و میرها در جهان و ایران است.بنابراین در كشورهای دیگر كه فاقد چنین پروتكل‌هایی هستند احتمال وقوع ترومبوآمبولی بیشتر است. دكتر قیامت در این باره بیشتر توضیح می‌دهد: گرچه ایران پیشرو در تدوین پروتكل پیشگیری ترومبوآمبولی به شمار می‌آید و اغلب كشورهای دنیا از این پروتكل برای پیشگیری استفاده می‌كنند، اما جای تأسف است كه این پروتكل در كشور ایران ناشناخته است و بسیاری از پزشكان از وجود چنین پروتكلی بی‌اطلاع هستند و یا به‌طور سلیقه‌ای عمل می‌كنند. بنابراین احتمال وقوع چنین حادثه‌ای در كشور ما بیشتر از آمار جهانی خواهد بود.
از آنجایی كه این بیماری بعد از عمل جراحی رخ می‌دهد این ذهنیت ایجاد می‌شود كه شاید سهل‌انگاری پزشك باعث و بانی این اتفاق است؛ این‌كه شاید تشخیص درست و
بموقع پزشك بتواند در وقوع این اتفاق مؤثر باشد و به نوعی نوشداروی قبل از مرگ سهراب باشد. اما نظر معاون سازمان نظام پزشكی تهران به گونه‌ای دیگر است. وی وقوع این اتفاق را به هیچ عنوان به سهل‌انگاری پزشكی مرتبط نمی‌داند و باور دارد این بیماری مانند سایر بیماری‌ها باید مرتباً اطلاع‌رسانی شود، در این زمینه باید آموزش پیشگیری و درمان ترومبوآمبولی در بین آموزش‌های اجباری پزشكی قرار بگیرد.
وی در ادامه می‌افزاید: همه افراد جامعه از سالم گرفته تا بیمار در معرض خطر این بیماری كشنده قرار دارند.افرادی كه احساس گرفتگی و حساسیت به همراه قرمزی در ساق پای خود دارند، مبتلایان به فشار خون بالا، چاقی و آنهایی كه كورتن مصرف می‌كنند، باید نسبت به این عارضه حساس باشند چرا كه صرفنظر از مرگ عوارضی كه آمبولی ایجاد می‌كند تا آخر عمر با فرد همراه است.
هر چند علت شایع بروز این بیماری عمل جراحی است، اما كارشناسان این حوزه عوامل دیگری برای وقوع آن در نظر گرفته‌اند. تصادف، افزایش گلبول قرمز خون وبه دنبال آن اختلالات انعقادی و ساكن شدن ممكن است باعث بروز این بیماری شود. اینها بخشی از نظرات دكتر ایرج خسرونیا رئیس انجمن متخصصین داخلی ایران است. وی عملكرد لخته خونی را این‌گونه تشریح می‌كند: تجمع خون یا چربی در رگ، لخته شدن خون یا چربی، حركت توده خونی به سمت ریه و قلب و در نهایت سكته قلبی و ریوی.
شكستگی‌های استخوانی بویژه در پا و لگن عامل شایع وقوع این بیماری است به همین دلیل خسرو نیا احتمال ایجاد لخته خونی در افراد مسن به دنبال عمل جراحی در این اعضا را شایع تر می‌داند. همچنین معتقد است این اتفاق ممكن است در زمان زایمان به دلیل فشاری كه بر رگها وارد می‌شود، برای مادر بیفتد. همچنین در سزارین‌هایی كه انجام می‌شود این اتفاق رخ می‌دهد. هر چند آماری از این گروه در دست نیست اما احتمال وقوع آن در زنان باردار بویژه در زمان زایمان به روش سزارین وجود دارد.
به هر ترتیب آمار و ارقامی كه از مرگ و میر ناشی از ترومبوآمبولی اعلام می‌شود، هر كسی را به تأمل وامی‌دارد و این سؤال را به ذهن متبادر می‌كند كه چرا فقط برخی وقایع مانند حوادث ترافیكی و یا سرطان‌ها تا این حد مورد توجه جامعه است.
در حالی كه برخی بیماری‌ها از جمله لخته شدن خون به شكلی خاموش قربانی می‌گیرد كه نه تنها آمار مرگ و میر آن تأمل‌برانگیز بلكه راه پیشگیری آن نیز سهل و آسان است. به نظر می‌رسد اگر پزشكان در این زمینه آموزش‌های لازم را ببینند و سلیقه‌ای عمل نكنند و نیز در جهت پیشگیری از این بیماری به جامعه هشدار داده شود، بخش عمده‌ای از مسأله حل خواهد شد.
آمار مرگ ومیرهای ناشی از لخته شدن خون در ایران بیشتر از آمار جهانی است كه یكی از دلایل آن می‌تواند بالا بودن تصادفات رانندگی و به همین نسبت شكستگی استخوان باشد.
نظر شما