سلامت نیوز: مواد غذایی تشکیل دهنده رژیم غذایی فرد و یا نبود بعضی مواد غذایی هم ممکن است آفت دهان را تشدید کند زیرا که این بیماری ممکن است در اثر کمبود و یا فقدان بعضی ویتامین ها در غذای فرد باشد.

یک سوال رایج : من اغلب مبتلا به آفت دهانی هستم. این موضوع باعث می شود که در حین غذا خوردن با مشکل مواجه شوم. نمی دانم آیا مصرف غذای خاصی باعث پدید آمدن آفت در دهانم می شود یا نه ؟

جواب : هنوز کسی بطور قطع به یقین مطمئن نیست که چه عاملی باعث به وجود آمدن آفت دهان ( در اصطلاح پزشکی

rcurrent aphtus stomatitis ) می شود.  با این حال  بعضی از محرک ها و عوامل قوی تشدید کننده زخم های آفتی عبارتند از : کشیدن سیگار، استرس ، سایش دندان ها و جراحات موضعی دهان.

مواد غذایی تشکیل دهنده رژیم غذایی فرد و یا نبود بعضی مواد غذایی هم ممکن است آفت دهان را تشدید کند زیرا که این بیماری ممکن است در اثر کمبود و یا فقدان بعضی ویتامین ها در غذای فرد باشد. برخی تحقیقات ارتباط آفت دهان را با ویتامین   B12 ، فولیک اسید (ویتامین B9 ) و همچنین آهن را نشان می دهد.

یک تحقیق که در سال 2012 در مجله آکادمی پوست و بیماریهای مقاربتی اروپا منتشر شد به بررسی میزان مواد معدنی در خون 61 فرد بزرگسال ، شامل 26 فرد سالم و 35 مرد و زن  دارای سابقه آفت دهان پرداخت. این افراد در طول یک سال گذشته حداقل سه بار تجربه آفت را داشتند.

نتایج بررسی و مقایسه تنها در 3 فرد بیمار میزان پایین آهن و فولیک اسید خون  نسبت به نمونه های سالم را نشان داد. البته این عدد( 3 نفر) نمی تواند قابل قبول باشد اما اگر آن را به حساب کوچکی نمونه آماری بگذاریم شاید بتوان نتیجه قابل استنادی از آن گرفت.

اما از طرفی دیگر سطح ویتامین B12   در خون افراد دارای آفت دهان نسبت به افراد سالم متفاوت بود. این نشانه می تواند تا حدودی اثبات کند که کمبود و یا فقدان ویتامین B12 نقش به سزایی را در به وجود آوردن زمینه برای آفت ایفا میکند.

البته این تحقیق اثبات نمی کند که کمبود ویتامین  B12 لزوما باعث آفت دهان می شود بلکه تنها نشان دهنده اینست که افراد مبتلا به آفت دهان دارای درجاتی از کمبود B12  هستند.

یک تحقیق دیگر به نحو متفاوتی این فرضیه را آزمایش نمود. محققان دانشگاه  Connecticut در مقاله ای که بعد ها در نشریه Oral Pathology& Medicine  به چاپ رسید  به بررسی 100 نفری پرداختند که در سال گذشته حداقل 3 بار گرفتار آفت شده بودند.

از افراد داوطلب شرکت کننده در این تحقیق خواسته شده بود به سوالهایی پاسخ دهند که نشان دهنده این بود که به چه میزان و چه مدت در طول سال گذشته از 124 نوع مختلف مواد غذایی مصرف کرده اند. جالب بود که همه افراد در سال گذشته کمتر از 3 ماه مولتی ویتامین مصرف کرده بودند.

سپس توسط نرم افزار ویژه ای اطلاعات مربوط به میزان دریافت روزانه ویتامین افراد آنالیز شد. نتایج حاصله با داده های مربوط به بیش از 9000 فرد سالم بالغ که در NHANES (the National Health and Nutrition Examination Survey)   ثبت شده بود مقایسه شد.

نتایج نشان داد که واقعا افرادی که مبتلا به آفت دهان هستند در مقایسه با افراد دیگر مصرف کمتری از ویتامین B12  و فولیک اسید را دارند.

البته در این تحقیق گلبول های سفید افراد آزمایش نشده بود. ممکن است درصد پایین ویتامین های یاد شده در افراد بیمار به علت سوء تغذیه بوده باشد.  تنها مطلبی که در این آزمایش به روشنی اثبات شد رابطه بین کمبود این ریز مغذی ها در رژیم غذایی و احتمال وقوع آفت دهان بود. برای اثبات اینکه آیا واقها نبود این ویتامین ها باعث آفت می شود محققان باید دو گره را در نظر بگیرند و برای مدتی رژیم غذایی آنها را کنترل کنند.

یک گروه بایستی از انواع مختلف مواد غذایی و ویتامین ها تغذیه کنند و گروه دیگر رژیم غذایی فاقد ویتامین هایی از جمله B12 را داشته باشند .

پس از مدتی اگر گروهی که ویتامین های مورد نظر را مصرف نکردند دچار آفت دهانی شدند میتواند نشان دهنده این باشد که واقعا کمبود این ویتامین ها موثر است.

البته واضح است که این گونه آزمایشات که آگاهانه یکسری ویتامین های ضروری را از رژیم غذایی افراد حذف کنند از نظر اخلاقی پذیرفته نیست و از طرف سازمانی که مسئول این امر است غیر قابل قبول می باشد.

پس با این اوصاف فعلا نمی توان در مورد نقش تغذیه ای این ویتامین ها از جمله B12  در بروز این عارضه دهانی نظر قطعی داد. اما حداقل این ارزش را داشت که اگر مرتب به آفت دهان دچار می شویم مصرف ویتامین های حاوی گروه B  را جدی تر بگیریم.

غذاهایی که سرشار از ویتامین B12 هستند عبارتند از گوشت، تخم مرغ ، شیر و فرآورده های لبنی. کسانی که گیاهخوار هستند میتوانند B12 را از طریق مولتی ویتامین ها ، شیر سویا و ماست سویا دریافت کنند. برخی از انواع قارچ ها هم دارای ویتامین B12  هستند.تحقیقی در سال 2009 در مجله  Agricultural and Food Chemistry  نشان داد که قارچ دکمه ای سفید این ویتامین را دارا می باشند.

غذاهای حاوی اسید فولیک شامل تمام میوه ها و سبزیجات از جمله اسفناج، کلم بروکلی، لوبیا سبز، گوجه فرنگی، آووکادو، پرتقال و همچنین تمامی انواع حبوبات منجمله عدس و نخود می باشد.

از غذاهایی که حاوی آهن می باشند می توان به گوشت و جگر گاواشاره کرد. ماهی تن وماهی کاد هم دارای آهن  هستند. اما آهن را میتوان از طریق غذاهای سالم گیاهی مثل انواع حبوبات ( لوبیای چشم بلبلی ، نخود ) همچنین جو دوسر، نان ذرت، اسفناج، کلم بروکلی، گوجه فرنگی، کشمش، دانه آفتابگردان، جعفری  و کنگر دریافت کرد.

 منبع: سایت مرکز نوروفیدبک و بیوفیدبک آلومینا