سلامت نیوز:خدمات پرستاری در منزل بلاتکلیف است. نزدیک به ١٨سال از زمان طرح اولیه ارایه خدمات پرستاری در منزل می‌گذرد، اما هیچ‌کدام از این خدمات بیمه نیست و جز تعرفهگذاری وزارت بهداشت، آن هم تنها برای ٣٠ خدمت، اتفاق دیگری برای این بخش نیفتاده است؛
به گزارش سلامت نیوز، شهروند نوشت: تعرفه‌گذاری‌هایی که با انتقادات فراوانی از سوی اعضای سازمان نظام پرستاری همراه شده است. حالا بعد از گذشت ١٨سال از فعالیت مراکز خدمات پرستاری در منزل و صدور بیش از یک‌هزار مجوز، وزیر بهداشت وعده داد تا بیمه سلامت ایرانیان خدمات پرستاری در منزل را تحت پوشش بیمه قرار دهد. حسن هاشمی که دیروز در دومین همایش سراسری پرستاری جامعه‌نگر صحبت می‌کرد، از خدمات پرستاری در منزل، به‌عنوان یکی از بخش‌های پرستاری جامعه‌نگر یاد کرد، با این توضیح که: «در دولت یازدهم تا اندازه زیادی این بخش تعیین تکلیف شد، با این حال پرستاری در خانه نیاز به شناخته‌شدن دارد و کیفیت خدماتی که ارایه می‌شود، باید مورد حمایت قرار گیرد.» به گفته وزیر بهداشت، شروع این خدمات در ایران، با کشورهای پیشرفته فاصله زیادی دارد و باید هم‌تراز با استانداردهای بین‌المللی در اختیار ایرانیان قرار گیرد.
خدمات پرستاری در منزل را مراکزی که از وزارت بهداشت مجوز می‌گیرند، ارایه می‌دهند. از همان سال ٧٨، با سیاست‌های محمد فرهادی، وزیر وقت وزارت بهداشت، کارشناسان این وزارتخانه طرحی را تهیه کردند که براساس آن خدمات پرستاری در منزل تعریف شد. پس از آن بود که مراکزی با همین عنوان اجازه فعالیت گرفتند و بیش از هزارو٥٠٠ مرکز برای گرفتن مجوز اقدام کردند. مراکزی که گفته می‌شود، زیر نظر وزارت بهداشت و به‌طور مشخص دانشگاه‌های علوم پزشکی فعالیت می‌کنند. حالا هاشمی بر این موضوع تأکید دارد که اتحادیه‌های فعال در این زمینه باید بر نحوه کار نیروها نظارت داشته باشند: «کسانی که با این حوزه ناآشنا هستند، نباید بدون آزمون و آموزش وارد این مجموعه شوند. همچنین اگر بر کسانی که وارد این سیستم می‌شوند، نظارت نشود و در صورت لزوم توبیخ و تنبیه نشوند، ممکن است در این مسیر به بیراهه روند.» وزیر دولت یازدهم، در همین‌جا از حمایت بیمه سلامت ایرانیان از خدمات پرستاری در منزل خبر داد: «من منکر کمک‌کردن بیمه‌ها به این موضوع نیستم، چون در این صورت به خودشان هم کمک می‌کنند و در کنار صرفه اقتصادی، صرفه اجتماعی نیز دارد.»
او درعین حال از این مراکز خواست تا به بیمه‌نشدنشان از سوی سازمان‌های بیمه‌گر اکتفا نکنند: «وظیفه بیمه‌ها حمایت از مراکز ارایه‌دهنده خدمات پرستاری در منزل است و این وظیفه با نظر مجلس، برعهده بیمه سلامت ایرانیان است. اگرچه قانون می‌گوید، بیمه‌ها باید با تشخیص تولیت حوزه سلامت یعنی وزارت بهداشت، هزینه کنند ولی تا به امروز رودربایستی‌ها و بده و بستان‌ها اجازه این کار را نداده است. با این وجود، حداقل می‌توانم بگویم بیمه‌ای که ۴۰میلیون نفر تحت پوشش آن هستند، یعنی بیمه سلامت ایرانیان، می‌تواند از این خدمات حمایت کند.»
تعرفه‌های وزارت بهداشت غیرمنطقی است
ماجرای پوشش بیمه‌ای خدمات پرستاری اما موضوع امروز و دیروز نیست. سال‌هاست که پرستاران فعال در این زمینه، درگیر تعرفه‌های این بخش هستند. از یک طرف وزارت بهداشت، این خدمات را بدون پوشش بیمه، فقط تعرفهگذاری کرده و از آن طرف پرستاران در منزل، این تعرفه‌ها را واقعی نمی‌دانند. محمد شریفی‌مقدم، قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری است. او یکی از کارشناسانی است که سال ٧٨ طرح خدمات پرستاری در منزل را نوشت و حالا به میزان تعرفه‌های تعیینشده، انتقاد دارد. او به «شهروند» گفت : «خدمات پرستاری در منزل، در ایران ١٨سال سابقه فعالیت رسمی دارد و در آمریکا، بیش از ٦٠سال. سال ٧٨ بود که آیین‌نامه طرحی که ما نوشته بودیم، ابلاغ شد اما از آن سال به بعد، وزارت بهداشت حمایت خاصی از این طرح و خدمات پرستاری در منزل نکرد. همه اینها درحالی است که جمعیت کشور رو به سالمندی و بیماری‌های مزمن می‌رود و مردم نیاز بیشتری به خدمات پرستاری در منزل پیدا کرده‌اند.»
وزارت بهداشت در‌سال ٩٤ با شورایعالی بیمه جلسه‌ای برای تعرفهگذاری خدمات پرستاری در منزل برپا کرد. در این جلسه، ٣٠ خدمت پرستاری در منزل، به شورایعالی بیمه ارایه شد. نکته اما این‌جا بود که تعرفه‌های تعیینشده از سوی وزارت بهداشت مورد تأیید جامعه پرستاری نبود و با میزان فعالیت پرستاران در شهرهای مختلف، همخوانی نداشت. همین هم موضوع اعتراض و انتقاد سازمان نظام پرستاری شد: «سازمان نظام پرستاری همان موقع در ارتباط با این تعرفهگذاری پیگیری‌هایی انجام و طرحی را مبتنی بر هزینه تمام‌شده تعرفه‌های خدمات پرستاری در منزل ارایه داد. براساس این طرح، هزینه تمام تعرفه‌ها با توجه به مسیر و دوری و نزدیک محل و شهری که در آن خدمت ارایه داده می‌شود، تعیین شده بود، اما متاسفانه مسئولان بخش پرستاری وزارت بهداشت آن را نپذیرفتند و به نشانه اعتراض جلسه‌ای که با حضور شورایعالی بیمه برگزار شده بود را ترک کردند. همین هم شد تا این طرح بر زمین بماند.»
٨٠درصد خدمات پرستاری در منزل به صورت غیرمجاز ارایه می‌شود
به گفته شریفی‌مقدم، تعرفه‌های تعیین شده از سوی وزارت بهداشت غیرکارشناسی، غیرمنطقی و غیرواقعی است: «همین تعرفه‌های غیرواقعی سبب شده تا مراکز غیرمجاز در زمینه ارایه خدمات پرستاری در منزل فعال شود. الان بیش از ٨٠درصد خدمات پرستاری به صورت غیرمجاز ارایه می‌شود، چرا که فعالیت قانونی به‌صرفه نیست.» مراکز غیرمجاز خدمات پرستاری در منزل، اما خود حکایت دیگری دارد، درست مانند تمام مراکزی که فعالیت غیرقانونی دارند. با این تفاوت که غیرقانونی‌ها هم خودشان دو دسته می‌شوند، دسته‌ای که کاملا غیرمجاز هستند، یعنی پرستار، پرستار نیست و شاید تنها اصول اولیه پرستاری را بداند و دسته دیگر، افرادی که به صورت خصوصی در این حرفه فعالیت می‌کنند، یعنی خودشان گروهی از پرستاران را تشکیل داده‌اند و خدمات پرستاری در منزل ارایه می‌دهند. از نظر قائم‌مقام سازمان نظام پرستاری، هر دو گروه غیرقانونی هستند: «برخی از این مراکز توسط افراد غیرحرفه‌ای فعالیت می‌کنند.
در بسیاری از موارد هم شاهد هستیم که پرستار بخش آی‌سی‌یو برای ادامه مراقبت از بیمار به خانه رفته است. این نوع فعالیت‌ها هم غیرقانونی است، چرا که در صورت وقوع تخلفی، جایی برای پیگیری وجود ندارد.» شریفی‌مقدم اینها را گفت و تأکید کرد که وزارت بهداشت مجوز این مراکز را برای اشتغالزایی پرستاران صادر کرد. مجوزهایی که به گفته شریفی‌مقدم، حالا تعدادشان به یک‌هزار می‌رسد: «درحال حاضر نزدیک به یک‌هزار مرکز مجاز ارایه‌دهنده خدمات پرستاری در کشور فعال است. فعالیت این مراکز به نفع بیمارستان‌ها، مردم و بیماران است. چرا که اگر هزینه بستری بیمار هر شب نزدیک به دو تا سه‌میلیون تومان شود، هزینه نگهداری در خانه یک‌سوم یا یک‌چهارم هزینه‌های بیمارستان می‌شود. از سوی دیگر، در بیمارستان عفونت بیمارستانی وجود دارد و در خانه این مشکل برای بیمار ایجاد نمی‌شود. کشورهای اروپایی و آمریکایی سال‌هاست که به این سمت رفته‌اند، چرا که نظام سلامت آنها درمان‌محور نیست، بهداشت‌محور است.»
این همان موضوعی است که وزیر بهداشت هم به آن اشاره کرد، زمانیکه گفت بخشی از تخت های بیمارستان با توسعه خدمات پرستاری در منزل، آزاد می شود و نیازی به تاسیس بیمارستان جدید نیست.
مشکل بر سر تعرفه‌هاست، تعرفه‌هایی که شریفی‌مقدم می‌گوید باید واقعی تعیین شود: «تعرفه باید با توجه به دوری و نزدیکی مسیر از مرکز و زمان ارایه آن در نظر گرفته شود. از سوی دیگر، خدمتی که در تهران تعرفه مشخصی دارد، با خدمت در یک شهر کوچک باید متفاوت باشد. متاسفانه در تعرفه‌ای که وزارت بهداشت تعیین کرده حتی مدرک پرستار ارایه‌دهنده خدمت هم در نظر گرفته نشده است. الان پرستاری که بر بالین بیمار حاضر می‌شود، ساعتی ٤٠هزار تومان و ٢٤ ساعت ٨٠٠هزار تومان می‌گیرد، درحالی‌که با نرخ وزارت بهداشت، ساعتی ١٨هزار تومان باید به او پرداخت شود، ١٨هزار تومانی که ٦هزار تومانش برای مالیات کم می‌شود و درنهایت تنها ١٣هزار تومان به پرستار داده می‌شود.» ارایه خدمات پرستاری در منزل سخت است. پرستاران بیمه نیستند. تعرفه‌هایشان بیمه نیست و شرایط کاری سختی را می‌گذرانند.
پرستاری در منزل سخت است
محمدامین جلایر، یکی از همان پرستارانی است که در خانه‌ها کار می‌کند. حالا ٧، ٦ سالی می‌شود. خودش را پرستار خصوصی معرفی کرد و به «شهروند» گفت: «پرستار خصوصی در منزل تنهاست، نه متخصصی وجود دارد و نه پزشکی و نه تجهیزات خاصی. بنابراین باید از نظر علمی تخصص لازم و قدرت تشخیص داشته باشد. از سوی دیگر در خانه، فضای دیگری حاکم است. خانواده در رفت‌وآمد هستند و گاهی پرستار به دلیل شرایط ویژه بیمار، ناچار است تا صبح بر بالین بیمار بنشیند. یعنی شرایط مانند بیمارستان نیست که شیفت تغییر و پرستار بتواند کمی استراحت کند.»
او هم از تعرفه‌ها گلایه داردبا این توضیح که تمام فعالیت پرستاران در منزل باید از سوی مراکز ویژه هماهنگ شود، مراکزی که خودشان درصدی بابت هر بیمار می‌گیرند: «مراکز باید مجوز داشته باشند. یک پرستار نمی‌تواند بدون تشریفات خاص، به منازل اعزام شود. مرکز است که بیمار را پذیرش می‌کند و بخشی از تعرفه به آنها تعلق می‌گیرد. همه اینها درحالی است که تعرفه‌های تعیین شده از سوی وزارت بهداشت خیلی پایین است. الان خود مراکز اگر بخواهند براساس تعرفه وزارت بهداشت به پرستاران پول پرداخت کنند، دقیقا نصف آن چیزی که می‌دهند را باید پرداخت کنند. در این شرایط پرستار کار نمی‌کند.» جلایر از فعالیت برخی از مراکز غیرمجاز اطلاع دارد و گفت که برخی از این مراکز، به جای پرستار، بهیار به خانه می‌فرستند. جلایر کارشناس بیهوشی و آی‌سی‌یو است و گفت که این مدرک برای این فعالیت مناسب است.
نظر شما