سلامت نیوز:اگر در این روزها كه هوای آلوده، مهمان ناخوانده و ناخوشایند ریه‌های ماست، احساس كاهش تمركز، فراموشی و كاهش قدرت یادگیری در خود و فرزندانتان می‌كنید، جای تعجب ندارد، چرا كه تحقیقات انجام شده، نشان می‌دهد كه عملكرد مغز انسان مانند دیگر ارگان‌های حیاتی بدن، به‌شدت تحت تاثیر آلودگی هوا قرار می‌گیرد.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه جام جم ،خطرناك‌ترین و جدی‌ترین عوارض آن سكته مغزی تحت تاثیر مونواکسید‌كربن، دی‌اكسید نیتروژن و دی‌اسیداکسید سولفور موجود در ذرات معلق هواست. این آلودگی حتی می‌تواند بر تكامل مغز اثر گذاشته و باعث كاهش هوش افراد شود. گرچه دستیابی به راه‌حل برون‌رفت از تله آلودگی هوا از دست مردم خارج است و نیاز به برنامه‌ریزی‌ها و اجرا شدن طرح‌های موثر از سوی دست‌اندركاران در حوزه‌های مرتبط با بحث آلودگی‌های زیست‌محیطی دارد، اما آگاهی از عوارض مختلف آن تا حد زیادی می‌تواند به كاهش مواجهه مستقیم با عوامل آلوده‌كننده به‌ویژه در اقشار آسیب‌پذیر كمك كند.
این موضوع دلیلی برای گفت و گوی ما با دكتر فرزاد اشرافی، متخصص مغز و اعصاب شده است.آلاینده‌های مضر هوا از طریق ایجاد التهاب و انسداد در عروق تغذیه‌كننده مغز، می‌تواند به سكته مغزی منجر شود. سكته مغزی از علل مهم ناتوانی و مرگ است. ذرات با اندازه کمتر از ۲۵۰ نانومتر از جدار ریه عبور كرده و از طریق خون وارد عروق مغزی می‌شود.
افزایش خطر سكته مغزی در زنان
بررسی‌ها نشان داده كه ذرات معلق، به‌خصوص ذرات ریز، با افزایش خطر ابتلا به سكته مغزی و مرگ ناشی از آن به‌ویژه در زنان همراه است.به گفته دكتر اشرافی با هر 10 واحد افزایش در غلظت ذرات ریز، خطر بیماری‌های عروق مغزی در زنان به میزان 35 درصد افزایش می‌یابد. با این وجود درصد كمی از حوادث عروقی مغز مربوط به ذرات معلق و آلودگی هواست. همچنین آلودگی هوا مدت زمان بستری بیماران سكته مغزی را افزایش می‌دهد در ضمن مرگ و میر ناشی از سكته مغزی نیز افزایش پیدا می‌كند.
آلزایمر با آلودگی هواتشدید می‌شود
شكی وجود ندارد كه آلودگی هوا باعث خستگی، بی‌قراری، سردرد و سرگیجه می‌شود كه این اثرات در سنین بالا بارزتر است، اما از عوارض خطرناك‌تر آلودگی هوا در سنین بالا، تشدید خطر زوال مغز یا آلزایمر است.این متخصص مغز و اعصاب در این باره می‌گوید: تماس طولانی با مواد آلوده معلق مانند دی‌اكسید گوگرد، مونوكسید‌كربن و ازن در طولانی‌مدت، شدت آلزایمر را بیشتر و علائم آن را تشدید می‌كند.
مطالعات انجام شده نقش آلودگی هوا را بر خستگی زودرس، اضطراب، اختلالات شناختی و حتی آلزایمر نشان داده‌اند. تماس طولانی با ازن باعث خطر دمانس عروقی می‌شود. بعلاوه تماس با هوای آلوده باعث بدتر شدن علائم افراد مبتلا به آلزایمر می‌شود.دكتر اشرافی تاكید می‌كند: اختلال حافظه در سنین بالاترنشانه‌ای از آلزایمر نیست، بلكه مصرف برخی داروها بدون توصیه پزشك، افسردگی، عدم تمركز همراه با اضطراب، تومورها و برخی ضایعات مغزی نیز در سنین بالا می‌تواند با اختلال حافظه و فراموشی خود را نشان دهد.
مغزهای كوچك سرب زده!
مسمومیت با سرب در نوزادی یا كودكی می‌تواند اثرات روانی، اجتماعی و عاطفی طولانی‌مدت داشته باشد.به گفته دكتر اشرافی، قرار گرفتن در معرض سرب در دوران كودكی می‌تواند باعث كاهش عملكرد شناختی، كاهش زمان واكنش و استدلال انتزاعی شود. قرار گرفتن در معرض سرب همچنین می‌تواند روی حافظه كلامی و روانی كلام تاثیر بگذارد. بررسی‌ها نشان داده پرخاشگری، افسردگی، اختلالات خواب و افزایش بزهكاری نیز با قرار گرفتن در معرض سرب مرتبط است.
مسمومیت با جیوه را دست‌كم نگیرید
یكی از مواد سمی در محیط كه باعث آلودگی می‌شود جیوه است. جیوه باعث آسیب سیستم اعصاب مركزی در كودكان حتی از راه جفت كه در بدن مادر است، می‌شود.دكتر اشرافی هشدار می‌دهد: از عوارض آلودگی با جیوه می‌توان به اختلال حافظه، اختلال هوش، كندی حركات و مهارت حركتی كودكان اشاره كرد.
البته بیشتر مسمومیت با جیوه از طریق خوردن غذاهای دریایی اتفاق می‌افتد. به‌ویژه در جاهایی كه مردم بیشتر رژیم غذای دریایی مصرف می‌كنند. در واقع، آلودگی با جیوه از طریق نیروگاه‌ها با سوخت زغال‌سنگ، كوره‌های سیمان و دیگ‌های بخار صنعتی رخمی‌دهد.این منابع، جیوه را در داخل جو منتشر می‌كنند.
زمانی كه جیوه وارد دریاچه‌ها و رودخانه‌ها می‌شود، در بدن ماهی‌ها و حیوانات تجمع می‌یابد و در زنجیره غذایی انتقال می‌یابد. به این ترتیب، جیوه در بدن ماهی رسوب و با مصرف زیاد ماهی مسمومیت ایجاد می‌كند. در چنین مكان‌هایی اگر تغذیه اصلی دریایی است، افراد و به‌ویژه خانم‌های باردار و شیرده باید كمتر غذای دریایی مصرف كنند. البته كار در معادن طلا و زغال‌سنگ هم باعث آلودگی با جیوه شود.
شگردهای كاهش خطر آلودگی هوا
كودكان و افراد مسن در روزهای آلوده از خانه بیرون نیایند و در صورت تردد از ماسك استاندارد استفاده كنند.اگر منبع مسمومیت با جیوه باشد باید مراقبت و محدودیت‌های لازم ایجاد شود.عدم استفاده از وسایل نقلیه شخصی در روزهای آلوده به كاهش میزان آلودگی كمك می‌كند.مصرف مایعات زیاد به‌ویژه شیر در مواردی كه آلودگی به مرز هشدار برسد مورد توجه جدی قرار بگیرد.
نظر شما