سلامت نیوز:سال 98 یك ماه دیگر به پایان می‌رسد؛ سالی كه به تعبیر وزیر بهداشت، دشوارترین سال اقتصادی برای دولت و نظام سلامت بود. طی سال جاری نه تنها تحریم داروهای وارداتی و حتی واردات مواد اولیه و موثره دارویی به كشور شدت گرفت بلكه بسیاری از تولیدكنندگان قدیمی كه از سال‌های گذشته در فروش داروهای برند با ایران همكاری می‌كردند هم در این سال تمام مراودات تجاری خود را با واردكنندگان ایرانی قطع كردند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد ،تولیدكنندگان دارو در كشورهای سوئد و كره جنوبی از مهم‌ترین همكاران دارویی ایران بودند كه امسال به صراحت از توقف همكاری با ایران به دلیل نگرانی از تهدیدهای رییس‌جمهوری امریكا خبر دادند. علاوه بر این با وجود ادعای بی‌اساس رییس‌جمهوری امریكا درباره اعمال نشدن تحریم‌ها در مورد خرید دارو و تجهیزات پزشكی، خرید اقلامی از داروهای بیماران صعب‌العلاج یا نادر همچون داروی بیماران MPS و مبتلایان SMA كه انحصار تولید آن در اختیار امریكاست برای سازمان غذا و دارو غیرممكن شد.
شدت تحریم دارویی و دشواری تامین دارو در ایران در ماه‌هایی از سال جاری به حدی رسید كه گزارشگر حقوق بشر گزارشی از این وضعیت تهیه و به سازمان ملل ارایه كرد با امید آنكه مسوولان این نهاد بین‌المللی بتوانند دولت امریكا را نسبت به اثبات ادعایش درباره اعمال نشدن ممنوعیت فروش دارو به ایران مجاب كرده و تحریم كالاهای حیاتی به ایران را متوقف كنند كه البته انتشار این گزارش و بازتاب‌هایش هم نتیجه مثبتی نداشت چون چند هفته قبل از انتشار این گزارش، رییس سازمان بهداشت جهانی برای شركت در اجلاس وزرای بهداشت كشورهای اسلامی به تهران آمده بود و با وجود مكاتبات چند باره وزیر بهداشت درباره لزوم هشدار به رییس‌جمهوری بی‌منطق امریكا برای قطع تحریم دارویی علیه ایران،
این مقام سازمان ملل در بازگشت به صندلی خود در ساختمان سازمان بهداشت جهانی بدون آنكه دونالد ترامپ را به طور مستقیم خطاب قرار داده و از رفتارها و تصمیم‌های غیرانسانی او انتقاد كند، دولت‌ها را به رعایت انصاف و حقوق بشر دعوت كرد و در واقع در مقابل رفتارهای غیردیپلماتیك و دروغ‌های آشكار رییس‌جمهوری امریكا موضع سكوت و ترس را ترجیح داد.
البته از سال 97 و به دنبال بازگشت تحریم‌های اقتصادی امریكا در حالی كه پیش‌بینی‌های وزارت بهداشت از موجودی داروهای عمومی و خاص نشان می‌داد كه باید خط تولید داروهایی كه با مواد اولیه ایرانی یا واردات مواد موثره از كشورهای همسایه یا منابع تولیدی همچون هند و چین قابل راه‌اندازی است در اولویت برنامه‌های نهاد متولی سلامت قرار بگیرد كه این اتفاق هم در مواردی رخ داد چنانكه دیروز هم وزیر بهداشت در مراسم معرفی توانمندی‌های صنعت دارویی و تجهیزات پزشكی و در جمع صاحبان صنایع دارویی و تجهیزات پزشكی اعلام كرد كه كاهش 25 درصدی واردات دارو، صرفه‌جویی 600 میلیون یورویی برای نظام ارزی كشور داشته آن هم در حالی كه كمبودهای دارویی، تفاوت زیادی با شرایط مشابه دوران آزاد بودن واردات دارو ندارد.
توجیه وزیر بهداشت این بود كه همزمانی كاهش 25 درصدی واردات دارو، افزایش ۳۰ درصد تولید دارو و افزایش ارز دارو ظرف ماه‌های گذشته باعث شده، موانع دشوار پیش پای فعالیت خط تولید داخلی ایجاد نشده یا تعدیل شود كه البته به نظر می‌رسد، وزیر بهداشت تلاش دارد با تزریق خوش‌بینی به جامعه عمومی حداقل در این هفته‌های پایانی سال 98 از تشویش اذهان عمومی فاصله بگیرد و دیروز هم این جمله را موكد كرد كه:«همواره به مردم قول داده‌ام كه نگران تامین دارو نباشند. تنها شعاری كه از آن كوتاه نخواهم آمد، بحث تولید داخل و مبارزه با واردات بی‌رویه است.
اجازه نمی‌دهم در هیچ شرایط تولید داخل لگدمال واردات شود اما در صورتی كه محصول با كیفیت داخلی نداشته باشیم حتما به واردات اجازه می‌دهیم زیرا مسوول سلامت مردم هستیم و سلامت مردم را فدای منفعت هیچ‌كسی نمی‌كنیم. نمونه آن تولیدكننده واكسن آنفلوآنزا بود كه در اوج شیوع این بیماری به وعده خود عمل نكرد و ما را قال گذاشت كه دستور واردات این واكسن را صادر كردیم.»
طی سال جاری وزارت بهداشت، راهكارهایی برای تسهیل دسترسی به برخی داروهای گران قیمت و یارانه‌ای در نظر گرفت از جمله كه مقرر شد، سامانه‌ای برای توزیع اختصاصی داروهای بیماران صعب‌العلاج ایجاد شود تا علاوه بر تسهیل دریافت دارو امكان هر گونه سوءاستفاده و قاچاق معكوس این داروها كه با ارز دولتی 4200 تومانی تامین می‌شود هم به حداقل برسد.
بسیاری از داروهای گران‌قیمت كه امكان توزیع داروخانه‌ای داشته هم حالا سهمیه‌بندی شده به این شكل كه اگر بیمار از یك داروخانه این دارو را تهیه می‌كند علاوه بر آنكه دارو فقط به میزان تجویز نسخه‌ای به شخص بیمار تحویل داده می‌شود، كد ملی بیمار ثبت می‌شود تا راه سوءاستفاده بر بیمارنماها هم بسته شده و امكان تهیه همزمان این داروها از چند داروخانه به حداقل برسد.
علاوه بر این سعید نمكی روزهای پایانی سال 97 و چند روز پس از آنكه به دنبال كسب رای اعتماد از مجلس به وزارت منصوب شد، اعلام كرد كه با هدف صرفه‌جویی ارزی و حمایت از تولید داخلی همچنین فعال شدن خط تولید داروهای جدید برای رسیدن به خودكفایی، واردات تمام اقلام دارویی دارای مشابه داخلی ممنوع خواهد شد.
این قول وزیر بهداشت امسال مصداق‌های فراوان داشت و بسیاری از اقلام دارویی وارداتی پس از اتمام موجودی انبارها در سطح داروخانه‌ها هم به صفر رسید اما چند ماه قبل رییس سازمان غذا و دارو در گفت‌وگو با «اعتماد» از پیش‌شرط جدیدی برای واردات اقلام دارویی خبر داد و گفت كه اگر صاحبان برندهای دارویی حاضر باشند پایگاه تولید در ایران دایر كنند، داروی ساخته شده هم با همان برند بسته‌بندی و در سطح كشور توزیع خواهد شد.
مشاهدات چند روز اخیر «اعتماد» نشان داده كه برخی داروهای غیرحیاتی مثل مكمل‌های غذایی و ویتامین‌ها كه معمولا تحت پوشش بیمه‌های پایه هم نیستند به تازگی و با تاریخ انقضای دو ساله وارد شده اما با بسته‌بندی ممهور به فارسی‌نویسی در داروخانه‌ها توزیع می‌شود كه برخی صاحبان داروخانه‌ها از شروط جدید وزارت بهداشت برای واردات برخی داروها به می‌گفتند.
مشابه این شرایط، ظرف دو سال گذشته هم در مورد یكی از مولتی‌ویتامین‌های تولید شركت‌های دارویی ایتالیایی اتفاق افتاد كه قرص‌های مولتی‌ویتامین در قالب محموله‌های حجیم وارد كشور و در داخل كشور بسته‌بندی می‌شد. به نظر می‌رسد تعیین این پیش‌شرط توسط مسوولان وزارت بهداشت كه حالا فقط در مورد داروهای عمومی و بی‌نیاز به نسخه اجرایی شده علاوه بر اینكه یكی از روش‌های دور زدن تحریم‌هاست، تامین دارو برای مصرف‌كننده؛ هر چند با قیمت كمی گران‌تر از سال گذشته را هم تسهیل و تضمین می‌كند.
600 میلیون یورو؛ صرفه‌جویی ارزی ناشی از قطع واردات دارو
وزیر بهداشت دیروز در این مراسم اعلام كرد كه ممنوعیت واردات داروهای دارای مشابه تولید داخل، صرفه‌جویی 600 میلیون یورویی برای اقتصاد كشور رقم زده و افزود:«امسال یكی از سخت‌ترین سال‌های پس از انقلاب برای مدیران اجرایی كشور بود ولی با این حال بیشترین بها را به تولید داخل دادیم چنانكه به دنبال افزایش ارز مورد نیاز خطوط داخلی 100 دستگاه رادیوتراپی و 1200 دستگاه دیالیز را پیش‌خرید كردیم و البته تولید داخل هم 30 درصد رشد داشت علاوه بر آنكه حالا تولیدكنندگان دارو 3 الی 8 ماه هم ذخیره مواد اولیه دارند و از بحران خارج شده‌اند.
علاوه بر این توانستیم با كاهش 25 درصدی واردات دارو و تجهیزات پزشكی، صرفه‌جویی 600 میلیون یورویی داشته باشیم ضمن آنكه 20 درصد ذخیره‌سازی دارو و تجهیزات پزشكی را نسبت به سال گذشته هم افزایش دادیم. حالا و با وجود این شرایط سخت در سفرهای استانی مشاهده می‌كنم كه دورترین مناطق كشور و حتی در نقاط مرزی همچون سیستان و بلوچستان و هرمزگان، رنجی از بابت كمبود دارو و تجهیزات پزشكی ندارند.»
محمدرضا شانه‌ساز؛ رییس سازمان غذا و دارو هم در این مراسم ضمن تایید كاهش ارزبری دارویی در سال جاری گفت:«در سال 97 ارز بری دارو و تجهیزات پزشكی ۳.۷ میلیارد دلار بود كه امسال این عدد به ۳ میلیارد دلار رسید.
عامل این موفقیت هم تغییر الگوی تخصیص ارز بین واردات و صادرات بود به گونه‌ای كه سهم تولید امسال ۶۰ درصد و واردات ۴۰ درصد شد. به دنبال صرفه‌جویی‌ها توانستیم از ارزهای شرقی(پول رایج كشورهای آسیایی) استفاده كنیم كه خدمت بزرگی به سیستم بانكی كشور است چون خروج ارز برای دارو و تجهیزات پزشكی عدد بزرگی را به خود اختصاص می‌دهد. پس باید به این فكر باشیم كه ارزهای وارد شده به كشور از محل صادرات را به عنوان ارز غیرنفتی به سبد ارزی كشور وارد كنیم. تولیدكنندگان دارو و تجهیزات پزشكی، مجاهدین اصلی در نبرد اقتصادی هستند و امیدواریم بتوانیم موانع را از سر راه آنها برداریم.»
دیروز در این مراسم صاحبان صنایع داروی شیمیایی و گیاهی هم از آخرین وضعیت خطوط تولید و موجودی و نیازهای صنعت صحبت كردند.سیدجعفر میرفخرایی؛ دبیر تولیدكنندگان داروها و فرآورده‌های گیاهان دارویی گفت:«تاكنون ۳۰۷۳ پروانه برای داروهای طبیعی، ۴۱۲ پروانه برای مواد اولیه، ۱۱۸۹ پروانه برای فرآورده‌های طب سنتی و ۲۶۵ پروانه برای بسته‌بندی این محصولات صادر شده است. هدف فروش امسال داروهای طبیعی بالغ بر ۱۰۰۰ میلیارد تومان است كه در حال رسیدن به آن هستیم.»
مجید روحی؛ رییس انجمن تولیدكنندگان و صادركنندگان تجهیزات پزشكی، دندانپزشكی و آزمایشگاهی گفت:«۶۸۰ شركت تولیدكننده در این حوزه داریم كه ۷۰ تا ۱۰۰ درصد نیاز كشور را تامین می‌كنند و امسال ۳۰ درصد رشد در صنایع تجهیزات پزشكی داشتیم در حالی كه حمایت چندانی هم از ما نشد. در سال ۹۹ هدف‌گذاری كردیم كه به صادرات ۱۰۰ میلیون دلاری تجهیزات پزشكی برسیم.
اگر برای تامین نیازهای مواد اولیه و قطعات در اسفند ماه چاره‌اندیشی نكنیم برای سال ۹۹ به مشكل برخورد می‌كنیم چون تولیدكنندگان نیازمند كریدور سبز برای تامین مواد اولیه و قطعات هستند. بزرگ‌ترین مشكل ما بانك‌های عامل هستند كه هم وقت ما را می‌گیرند، هم عامل فساد هستند. چین هم در تامین قطعات و مواد اولیه برای ما مشكل‌تراشی می‌كند و بعضا تا ۶ ماه طول می‌كشد تا مواد و قطعات خود را تامین كنیم.»
فرامرز اختراعی، رییس سندیكای تولیدكنندگان مواد دارویی، شیمیایی و بسته‌بندی دارویی گفت: «برای حل آخرین معضل در حلقه تولید دارو یعنی تولید مواد واسطه دارویی در تلاش هستیم و البته گرانی ارز یك فرصت برای توسعه صادرات دارو و مواد اولیه دارویی است. امسال از مرز تولید ۷۰ درصدی مواد موثره دارویی عبور كرده‌ایم و امیدواریم سال آینده تقریبا به مرز خودكفایی در این حوزه برسیم.»
حسام‌الدین مدنی؛ رییس انجمن تولیدكنندگان و صادركنندگان محصولات بیوتكنولوژی ایران گفت:«رده سوم آسیا را در زمینه فروش محصولات داروهای بیوتكنولوژی داریم و از نظر تعداد تولیدات بیوسیمیلار در رده اول آسیا هستیم.
در دنیا هم در رده دوازدهم هستیم و صرفه‌جویی ارزی سالانه از محل تولید محصولات بایوتك به ۱.۴ میلیارد دلار رسیده از جمله آنكه صنعت داروهای بایوتك حدود ۲۰۰۰ میلیارد تومان صرفه‌جویی برای بیمه‌ها ایجاد كرده‌اند. حدود ۵۰ درصد صادرات دارویی كشور هم مربوط به حوزه بایوتك است كه به ۲۵ كشور جهان صادرات داریم و در ۳۰ كشور نیز در حال ثبت دارو و صادرات هستیم علاوه بر آنكه بیش از ۸۰۰ هزار بیمار خاص و صعب‌العلاج از داروهای بایوتك تولید داخل استفاده می‌كنند. البته ما معتقد به خودكفایی نیستیم چون تجربه شكست خورده‌ای است بلكه معتقد به خوداتكایی هستیم كه عین اقتصادمقاومتی است.»
نظر شما