سلامت نیوز: آیا همچنان باید در صحت گزارشی كه هفته پیش و در تعطیلات 6 روزه، از سوی سرپرست مركز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات، خطاب به وزیر بهداشت ارایه شد، تردید كرد؟ گزارشی كه هشدار می‌داد پروژه واكسیناسیون، به دلیل آمار قابل توجه مرگ واكسینه شده‌ها، دچار شكست شده و باید در تداوم پروژه با این روش و با این نوع از واكسن‌های وارداتی (كه اغلب، هدایای چین از یكی از ارزان‌ترین‌های برند سینوفارم و سبد كووكس بوده) بازنگری شود؟
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه اعتماد، بنا به اعلام معاون امور گمركی كشور، از روز 15 بهمن 1399 تا ظهر 31 مرداد 1400، در مجموع 40 محموله واكسن كووید 19 با حجم 26 میلیون و 679 هزار و 610 دوز از گمرك فرودگاه بین‌المللی امام خمینی ترخیص و به وزارت بهداشت تحویل داده شده كه طبق اعلام مهرداد جمال ارونقی، بیشترین برند وارداتی، سینوفارم (چین/ 20 میلیون و 130 هزار دوز) و سپس آسترازنكا (ژاپن/ 2 میلیون و 911 هزار و 810 دوز)، سبد كووكس (ایتالیا/ یك میلیون و 452 هزار دوز)، اسپوتنیك (روسیه/ یك میلیون و 45 هزار دوز)، سبد كووكس (كره جنوبی/ 700 هزار و 800 دوز)، آسترازنكا (روسیه/ 315 هزار دوز) و بهارات (هند/ 125 هزار دوز) بوده است. طبق اعلام دیروز وزارت بهداشت، تا ظهر روز اول شهریور 1400، در مجموع، 23 میلیون و 137 هزار و 699 دوز واكسن كرونا در كشور تزریق شده (1۶ میلیون و ۹۸۶ هزار و ۸۸۲ نفر، دوز اول را دریافت كرده‌اند و فقط ۶ میلیون و ۱۵۰ هزار و ۸۱۷ نفر، با دریافت دوز دوم، به‌طور كامل واكسینه شده‌اند) در حالی كه طبق اعلام وزارت بهداشت، برای دستیابی به ایمنی جمعی، باید 60 میلیون نفر از جمعیت كشور واكسینه شوند.
در حالی كه میزان واكسن مورد نیاز این جمعیت، 120 میلیون دوز است، تا امروز و با گذشت بیش از 6 ماه از آغاز واكسیناسیون عمومی در كشور، فقط 22.2 درصد از 120 میلیون دوز واكسن مورد نیاز، وارد كشور شده و فقط 10.2 درصد از جمعیت 60 میلیون نفری، به‌طور كامل واكسینه شده‌اند. بنا به اعلام دیروز وزارت بهداشت، در شبانه‌روز 31 مرداد تا اول شهریور سال جاری، ۶۱۰ مبتلای كرونا در كشور جان خود را از دست داده‌اند و در همین بازه زمانی، ۳۸ هزار و ۶۵۷ بیمار جدید مبتلا به كووید۱۹ در كشور شناسایی شده است.
آمار فوتی‌های كووید 19، برای شانزدهمین روز متوالی بالاتر از 500 نفر در روز است در حالی كه از 20 روز قبل، متولدین قبل از سال 1347، واجد ثبت‌نام واكسن شدند و دیروز هم ثبت‌نام متولدان قبل از سال 1350 امكان‌پذیر شد. روز 31 مرداد، بالاترین ركورد فوت كرونا در كشور با 684 مرگ در یك شبانه‌روز ثبت شد و حالا این ابهام پررنگ‌تر می‌شود كه آیا همچنان باید در صحت گزارشی كه هفته پیش و در تعطیلات 6 روزه، از سوی سرپرست مركز مدیریت آمار و فناوری اطلاعات، خطاب به وزیر بهداشت ارایه شد، تردید كرد؟ گزارشی كه هشدار می‌داد پروژه واكسیناسیون، به دلیل آمار قابل توجه مرگ واكسینه شده‌ها، دچار شكست شده و باید در تداوم پروژه با این روش و با این نوع از واكسن‌های وارداتی (كه اغلب، هدایای چین از یكی از ارزان‌ترین‌های برند سینوفارم و سبد كووكس بوده) بازنگری شود؟ علی شریفی‌زارچی در این گزارش با توجه به مسوولیتی كه از بابت تجمیع و تحلیل اطلاعات ابتلا و واكسیناسیون كرونا برعهده داشته، نوشت: «تاكنون ۹۱۲۱۰ نفر از افرادی كه نوبت اول واكسن كووید۱۹ دریافت كرده‌اند، با علایم مشكوك به كرونا به بیمارستان مراجعه كرده‌اند كه از این بین ۱۵۳۲۴ نفر بستری موقت و ۷۵۸۸۶ نفر بستری عادی شده‌اند.متاسفانه از بین بستری‌شدگان، ۸۵۵۲ نفر فوت شده‌اند كه از بین آنها نتیجه تست كرونای ۵۰۹۸ نفر مثبت و ۲۱۵۶ نفر منفی بوده است و در مورد ۱۲۹۸ نفر باقیمانده، تست انجام نشده یا نتیجه آن ثبت نشده است. اگر نتایج فوق را محدود به افرادی كنیم كه نوبت دوم واكسن را دریافت كرده‌اند، از بین ایشان تاكنون ۲۳۳۸۰ نفر با علایم مشكوك به كرونا به بیمارستان مراجعه كرده‌اند كه از بین ایشان ۳۰۵۶ نفر بستری موقت و ۲۰۳۲۴ نفر بستری عادی شده‌اند. لازم به ذكر است تاریخ شروع بستری ۱۶۷۸۴ نفر، حداقل دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واكسن (Breakthrough Hospitalizations) بوده است. با در نظر گرفتن جمعیت ۲۷۴۹۳۵۶ نفری كه تا زمان انجام تحلیل، حداقل دو هفته از دریافت نوبت دوم آنها گذشته است، نرخ تشدید علایم و بستری افراد كامل واكسینه شده، ۶۱۰۴ نفر در هر یك میلیون نفر بوده است.
این شاخص نسبت به آمارهای اعلام شده از سوی برخی كشورها به مراتب بالاتر به نظر می‌رسد. از بین دریافت‌كنندگان نوبت دوم واكسن كه بستری شده‌اند، متاسفانه ۲۴۹۰ نفر فوت شده‌اند كه از بین آنها نتیجه تست كرونای ۱۴۱۱ نفر مثبت، ۶۸۲ نفر منفی و ۳۹۷ نفر نامشخص یا ثبت نشده است. بسیار حایز اهمیت است كه ۲۰۷۲ نفر از افرادی كه تاریخ شروع بستری آنها حداقل دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واكسن بوده است، فوت شده‌اند. این در حالی است كه طبق مطالعات بین‌المللی ادعا می‌شود احتمال تشدید بیماری و مرگ افراد دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واكسن (Breakthrough Deaths) بسیار ناچیز است. از میان فوت‌شدگان فوق، نتیجه تست ۱۱۸۳ نفر مثبت، ۵۴۲ نفر منفی و ۳۴۷ نفر نامشخص بوده است. با در نظر گرفتن احتمال خطای منفی كاذب تست كرونا و وجود افرادی كه به هر علت خارج از بیمارستان فوت كرده‌اند، آمار افرادی كه دو هفته پس از دریافت نوبت دوم واكسن مبتلا شده و سپس با تشدید علایم فوت شده‌اند حتما بیش از این خواهد بود. با در نظر گرفتن جمعیت ۲۷۴۹۳۵۶ نفری كه تا آن زمان حداقل دو هفته از دریافت نوبت دوم آنها گذشته است، نرخ فوت افرادی كه بیش از دو هفته از نوبت دوم واكسن آنها گذشته است ۷۵۳ نفر در هر یك میلیون نفر بوده است. شاخص Breakthrough Deaths اعلام شده در برخی كشورها كمتر از ۱۰ نفر در هر یك میلیون نفر جمعیت است.
گرچه تحلیل‌های لازم به تفكیك برند واكسن قابل انجام و ارایه است اما باید توجه داشت كه به دلیل ورود یا تولید برندهای مختلف واكسن در مقاطع زمانی متفاوت، گروه‌های سنی، شغلی یا بیماری زمینه‌ای متفاوتی از هر برند واكسینه شده‌اند، متوسط مدت زمان سپری شده از تزریق نوبت‌های مختلف هر برند بسیار متفاوت است، خیز پنجم با موج مبتلایان كرونای دلتا در مقطع زمانی اتفاق افتاد كه از نوبت اول یا دوم بعضی برندها چند هفته می‌گذرد در حالی كه بعضی برندهای دیگر همچنان در حال تزریق هستند.علاوه بر موارد فوق باید توجه داشت كه شاخص‌های بالا در طول زمان در كشور ما و سایر كشورها در حال تغییر و تحول هستند. مثلا تقدم و تاخر ورود ویروس دلتا به كشورها و میزان كارایی هر نوع واكسن در برابر آن می‌تواند بر نتایج اثرگذار باشد. لذا باید تحلیل‌های تفكیكی بر اساس نوع برند و مقایسه عملكرد برندهای مختلف و همچنین مقایسه شاخص‌های كشور با سایر كشورها را با حساسیت و توجه بسیار بالایی انجام داد تا دقت و اعتبار نتایج به لحاظ روش علمی و اصول اپیدمیولوژی و آمار مخدوش نشود.با عنایت به مراتب فوق درخواست می‌شود دستور فرمایند موضوع با قید فوریت در مراجع ذی‌ربط از جمله كمیته علمی كشوری كرونا مورد بررسی دقیق قرار بگیرد. اطلاع‌رسانی مناسب به عموم مردم از جدی بودن احتمال بستری و فوت پس از دریافت واكسن می‌تواند از كاهش سطح مراقبت‌های بهداشتی پس از دریافت واكسن جلوگیری كند. همچنین، پیشنهاد می‌شود نتایج تحلیل در دستور كار ستاد ملی كرونا قرار گیرد تا در سیاستگذاری و تصمیم‌گیری‌های ذی‌ربط از جمله منابع تامین واكسن، تعیین سطح مراقبت‌های بهداشتی پس از افزایش درصد واكسیناسیون و سایر موارد ذی‌ربط مورد توجه قرار گیرد.این مركز آمادگی دارد تحلیل‌های تكمیلی را بر اساس درخواست كمیته علمی، دانشگاه‌های علوم پزشكی و محققان سراسر كشور ارایه دهد. همچنین به دلیل اهمیت موضوع، این مركز آماده است در صورت موافقت ستاد ملی كرونا، كل داده‌های بستری، واكسیناسیون و مرگ ناشی از كرونا را به صورت بی‌هویت شده در اختیار مراجع علمی و پژوهشی سراسر كشور قرار دهد.»
البته این گزارش با واكنش‌های منفی فراوانی مواجه شد و اولین واكنش هم، تكذیب داده‌های این گزارش بود كه حمید سوری؛ رییس كمیته كشوری اپیدمیولوژی و واكنش سریع اپیدمی كرونا با تاكید بر لزوم تحلیل درست داده‌های تحقیقات منتشر شده پیرامون كرونا، در نامه‌ای خطاب به وزیر بهداشت علت نادرست بودن این اطلاعات را متذكر شد و تاكید كرد كه «تحلیل آمار در حیطه فعالیت آن مركز نیست و با توجه به تخصص سرپرست محترم، تحلیل اطلاعات سلامت باید توسط متخصصان رشته‌های مرتبط با زمینه‌های علوم زیستی به ویژه گروه‌های مرتبط با اپیدمیولوژی انجام شود. انتشار نامه‌ای در سطح جامعه با مضمون غیرعلمی به شكل مستقیم یا با واسطه كه هنوز در كمیته‌های علمی مربوطه تایید نشده خلاف مصلحت جامعه و تدبیر در مدیریت اپیدمی كروناست. گرچه تحلیل اپیدمیولوژی داده‌های مرتبط و تعریف شده‌ای اپیدمی می‌تواند برای سیاستگذاری و گاه برای تنویر افكار عمومی مفید باشد ولی نتیجه‌گیری غیر علمی و غیر تخصصی از یافته‌های خام، به ویژه در شرایط كنونی می‌تواند موجب اثر مخرب بر استقبال مردم از واكسیناسیون حداكثری باشد.»
اما مخاطبان گزارش شریفی‌زارچی، از مجموع خطوط این گزارش، فقط همین را فهمیدند كه واكسن‌های تزریق شده در ایران، بر خلاف ادعای مسوولان، كارایی لازم در مصون‌سازی را نداشته و به دلایل نامعلوم، جمعیت دریافت‌كننده واكسن در ایران، بر خلاف سایر كشورهای توزیع‌كننده واكسن كرونا كه حالا با كاهش قابل توجه مرگ مبتلایان به دلیل افزایش پوشش واكسیناسیون مواجهند، همچنان در معرض مرگ كرونایی قرار دارند. تشكیك در اثر‌گذاری واكسن‌های مورد استفاده در ایران در حالی است كه از چند ماه قبل، جهش‌های جدیدی از ویروس كرونا در جهان و در نیمكره جنوبی مشاهده شده اما امروز، خطرناك‌ترین این سویه‌ها، سویه «لمبدا» است كه دو هفته قبل، آمار قابل توجهی از ابتلای این جهش جدید در كشور فیلیپین گزارش شد و برخی كارشناسان، ظرف روزهای گذشته هشدار داده‌اند كه جهش «لمبدا» به مراتب قدرتمندتر از جهش «دلتا» و در مقابل واكسن‌های كرونا مقاوم‌تر است.
در حالی كه برخی شنیده‌ها حكایت از ورود جهش «لمبدا» از پاییز به ایران خبر می‌دهد و پاییز هم فصل شیوع آنفلوآنزای فصلی نیز هست، دیروز رییس انجمن ویروس‌شناسی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا با ابراز نگرانی از خطر تركیب دو واریانت لمبدا و دلتا گفت: «طبق بررسی‌ها، هنوز گزارشی از ویروس لمبدا در كشور نداریم، اما نگرانی این است كه جهش‌های مختلف با هم تركیب شوند و قدرت انتقال بالایی پیدا كنند كه می‌تواند خیلی خطرناك باشد و مشكلات جدیدی را ایجاد كند.» علیجان تبرایی افزود: «ویروس لمبدا حدود ۸ ماه قبل در كشور پرو و امریكای لاتین شایع شد كه به تدریج توسعه یافت و به كشورهای دیگر رسید. طبق گزارش‌های رسیده، ویژگی اصلی این ویروس مقاومت در برابر واكسن است كه سیستم ایمنی را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به همین دلیل این واریانت مهم‌تر شده است و قدرت انتقال بیشتری دارد.اگر روند واكسیناسیون سرعت بیشتری پیدا نكند، ممكن است با توجه به عفونت‌های تنفسی فصل پاییز و تلفیق آن با واریانت‌ها تحریك‌كنندگی بیشتری ایجاد شود.»
نظر شما